1. Орон нутгийн сонгуульд монгол орны онцлогийн хувьд хэлэхэд намаас нэр дэвших нь буруу. Ялангуяа сумын засаг даргыг намаас биш тухайн сумын ард иргэдийн дундаас сонгох шаардлагатай. Сумын хүн ам бага учраас голцуу хамаатан садангаас сонгогдох магадлал өндөр байдаг. Орон нутагт сонгуулийн хуулийг явуулахдаа нэг тойрог болгох хэрэгтэй гэсэн санал байна.

Энэ хуулийн заалтын хувьд Аймаг, нийслэл, дүүргийн хувьд тохирч болно. Харин Баг, хорооны хувьд оршин суугч иргэдээсээ удирдах удирдлагаа сонгоход нам эвсэлийн оролцоогүй болгох нь чухал. Ямарч тохиолдолд яаж ийгээд л баг хорооны хуралд нам хутгалддагаас болж иргэд тухайн сонгуульд талцал үүсч маргаан дэгдээдэг. Сумын хувьд онцлог. Хүн ам нягтшил бага, тоо нь Улаанбаатар хотын 1 дүүргийн 1 хорооны тоотой тэнцэх , тэнцэхгүйтэй л байдаг.

Иймээс сум, баг, хорооны удирлагыг сонгоход тухайн оршин суугч иргэдээсээ сонгууль явуулж , сонгогдсон хүндээ бүрэн итгэл үзүүлж ажиллуулах үүргийг иргэд хүлээх ёстой гэж үздэг.

Аймаг Нийслэл Сум дүүргийн ИТХ-ын нэр дэвшигчийг намаас дэвшүүлдэг хэлбэр нь хэвээр хадгалагдахыг дэмжиж байна. Харин Баг Хороонд улс төржилтийг багасгаж аль болох тухайн орон нутгийн нэр хүндтэй ажиллах чадвартай хүсэлтэй иргэдээс нэр дэвшүүлэх нь зүгээр гэж бодож байна

Oron nutgiin bolon busad shatni songuulid oroltsoj bgaa nuhtsul bolomjiig tegsh hangah uudnees jagsaalt gedeg zuiliig bhgui bolgoh heregtei bie daagchid medeej jagsaaltaar oroh bolomjgui namin nereer heden hun bainga songogdoh bolomjig hangasan jagsaalt gedeg zuiliig bhgui bolgoj songuuliin shudraga ursulduuniig bii bolgoj buh ner devshigchiig toirogt ursulddug bolgoh heregtei

Аймаг Нийслэл Сум дүүргийн ИТХ-ын нэр дэвшигчийг намаас дэвшүүлдэг хэлбэр нь хэвээр хадгалагдах нь зөв боловч иргэн хүн дангаар нэр дэвших сонгогдох эрх бололцоог хуулийн дагуу нөхцөл бололцоогоор хангаж өгөх нь шударга юм.

Орон нутгийн сонгуульд намын жагсаалтаар нэр дэвшүүлж сонгогдох нь буруу. Аймаг сум баг хороо гэх мэт нутаг дэвсгэрийн бага нэгжүүдэд намчирхсан үзэл суртал шаардлагагүй.

Хөдөө орон нутагт намаас биш иргэдээс нэр дэвших зөв. Яагаад гэвэл хэт улс төржөөд орон нутгийн хөгжилд саад учруулдаг, удаашруулдаг. Боловсон хүчний бодлого алдагдаад чадвартай боловсон хүчний намаар талцан халдаг сольдог. Хамаатан садангаараа сонгогддог.

Сайн байцгаана уу. Саналаа бичье. Үзэл бодлоо хуваалцаарай. Миний бодлоор Тойргоос нэр дэвшиж гарсан төлөөлөгч зөвхөн тойргийн асуудлаа ярих, шийдвэрлүүлэх гэж улайрсан менежер болж хувирдаг тул 100 хувь жагсаалтаар сонгогддог байвал илүү тохиромжтой санагддаг. Дүүргийн төлөөлөгч дүүрэгт тулгамдаж буй хамгийн чухал асуудлыг шийдвэрлэх гэж бодлого ярих ёстой байтал тойргийнхоо асуудлыг л ярьж явцуураад өөрийнх нь тойргоос илүү хүнд байгаа тойргийн асуудлыг тоохгүй орхигдуулдагаас болж гэр хорооллын иргэдийн амьдралын чанарыг улам доройтуулсаар байна.

Орон нутгийн сонгуулийн хувьд хороо болгоноос болон жагсаалтаар тухайн орон нутгийн хүн амаас шалтгаалж Улаанбаатар хотын хувьд олон тооны ИТХ -ын төлөөлөгчид монгогддог. Тухайлбал Баянзүрх дүүрэгт 41 ИТХ-ын төлөөлөгч сонгуулийн холимог системээр сонгогдсон. Энэ нь миний хувьд буруу гэж бодож байна. Жишээ нь Баянзүрх дүүрэгт 7 эсвэл 9 төлөөлөгч сонгогдоход л хангалттай. Энэ 7 нь тухайн орон нутгийнхаа эрх хэмжээний хувьд бүхий л асуудлыг шийдвэрлэдэг байнгын ажиллагаатай 7 (9) ИТХ"ын төлөөлөгч байвал дүүргийн иргэдийн ахуй амьдрал, амьдрах нөхцөл болон бусад асуудлыг бүрэн шийдвэрлэх боломжтой субьектууд болж хувирна. Бие дааж дэвших, намаас нэр дэвших нь чухал биш 7 (9) суудлын төлөө нэр дэвшиж буй нэр дэвшигчдийг дүүргийн иргэд өөрсдөө сонгох болно. ИТХ -ын төлөөлөгч нарт өгдөг урамшууллыг энэхүү 7 (9) сонгогдсон төлөөлөгч нарт хувиарлан өгч байнгын ажиллагаатай болгож болно. Өөрөөр хэлбэл ИТХ-д хувиарлагдаж буй төсвөөс нэг ч төгрөг илүү гарахгүй гэсэн үг. Үр дүн нь ажил илүү цэгцтэй, зохион байгуулалттай, эзэнтэй улмаар хариуцлагатай болно.

Аймаг Нийслэл Сум дүүргийн ИТХ-ын нэр дэвшигчийг намаас дэвшүүлдэг хэлбэр нь хэвээр хадгалагдах нь зөв. Учир нь иргэдээс нэр дэвшүүлэх хэлбэр нь хортой ах дүү хамаатан садан тухайн орон нутагт олонтой мөн (бусад зүйл) нэр дэвшигч ноёрхох магдлал маш өндөр

хөдөө орон нутагт намаас биш ард иргэдээс сонгодог болгох нь зөв. хэт их улс төржилтөөс болж олон арван чадварлаг залуучууд ажилгүй болж байна. тиймээс зөв цагт зөв газар улс төрөө хиймээр байна.

Сайн байна уу. Орон нутгийн сонгуулийн хуулийн өөрчлөлттэй холбоотой асуудлаар бидний саналыг авч буйд баяртай байна. Одоо мөрдөж буй аймаг, сумын ИТХ-ын сонгуулийн хуулийн тогтолцоо нь холимог системийг хэрэглэж байна. Нийт төлөөлөгчдийн гуравны хоёр нь улс төрийн намаас нэр дэвшээд иргэдээс сонгогдаж байгаа бол гуравны нэг нь улс төрийн намын квотод ороод төлөөлөгчөөр сонгогдож байгаа. Цаашдын өөрчлөлтийн тухайд: 1. Улс төрийн намын спискээр сонгогддогийг бүр мөсөн болих 2. Сумын ИТХ-ын төлөөлөгчдийг тодорхой тооны иргэдийн дэмжлэг авсан нэр дэвшигч өрсөлддөг болгох. 3. Аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгчдийг улс төрийн намаас нэр дэвшээд сонгогддог болох 4. Дээрхи өөрчлөлт хийгдсэн тохиолдод сумын Засаг даргыг сумын иргэдээс сонгодог болгох

Орон нутгийн сонгуульд Сумын Иргэдийн хурлын төлөөлөгчид улс төрийн нам, эвслээс гадна иргэд, төрийн бус байгууллагууд нэр дэвшүүлж болно.

"Орон нутгийн сонгууль болон нөхөн сонгуулийн нэрсийн жагсаалтаас Оюутнууд болон 30-аас дээш хоногоор ажлаар явсан иргэдийг хасаж, тухайн очсон газарт нь бүртгэнэ" гэж тусгах.

Орон нутагтаа салбартай, салбарын хувьд гишүүнчлэлийн тоо, үйл ажиллагаа явуулсан байдал, цар хүрээ зэрэг шалгуур үзүүлэлтийг харгалзан үзэж улс төрийн намуудаас нэр дэвшүүлэх нь зөв. Ямар ч үйл ажиллагаа явуулаагүй, гишүүд байхгүй шахуу улс төрийн хүчин ирээд сумын хэдэн хүн үймүүлээд гишүүн болгоод нэр дэвшүүлдэг явдлыг таслан зогсоох хэрэгтэй. Үүнд орон нутгийн намын байгууллагын бүртгэлийн асуудлыг тусгай шалгуур үзүүлэлтээр хангах, мэдээллийг нээлттэй болгох шаардлагатай.

Дэмжихгүй.Орон нутаг эрх мэдлээ хэрэгжүүлдэг байх.Тэр нь намаар дамжиж бүрэлддэг олон улсын жишгээр.

Орон нутгийн биднээс санал авч байгаад баярлалаа. 1 холимог системийг бүр болих хэрэгтэй 2 намаас нэр дэвших нь зөв 3 сумын засаг даргыг ард түмнээс сонгох буруу = квот нэрийн дор бусдаас дэмжлэг авахгүй, амьдрал мэдэхгүй мөнгөөр бусдыг харсан нөхдүүд сонгогдож байгаа = нутгийн өөрөө удирдах ёсны байгууллагын утга алдагдана.

Иргэдээс нэр дэвшүүлэх заалт оруулах саналтай байна.

Сумын засаг даргыг сумын иргэдээр сонгуулдаг болгох санал байна. Ард түмний эрх ашгаас дээгүүр нам, төлөөлөгчийн эрх ашиг тавигдах юм.

аймгийн Засаг даргыг Ерөнхий сайд томилдог, баг, сумдын Засаг дарга нарыг иргэд өөрсдөө сонгодог байх нь зөв.

орон нутгийн сонгуульд 1.Багийн засаг дарга , сумын засаг даргыг улс төрийн намууд нэр дэвшүүлж тухайн баг, сумын иргэд нийтээс 2.Аймаг дүүргийн засаг даргыг ИТХ төлөөлөгчөөс сонгодог байх

Орон нутгийг намаас дэмжих нь талцахыг уриалсантай адилхан. Төрөл төрөгсөд хоорондоо улс төржиж болохгүй биз дээ.

Монгол улсын Үндсэн хуулийг өөрчлөөгүй тохиолдолд орон нутгийн сонгуулийг намуудаас нэр дэвшүүлэх замаар явуулахаас өөр эрх зүйн гарц байхгүй. Ер нь аливаа хуулийг ингэж дан ганцаар нь салгаж авч ярих нь хуулийн цоорхой болон давхцал үүсэх нөхцөл болдог. Тийм болохоор эхлээд үндсэн хуулиа, дараа нь улс төрийн намын тухай хууль сонгуулийн хуулиа хамтад нь өөрчлөх тухай ярья.

Аль ч орны орон нутгийн сонгууль ирцийн хувьд үргэлж хүрдэггүй. Манайд 2012 оны Орон нутгийн сонгууль ч бас ийм л болсон. Иймээс сонгогчийн ирцэнд түр буюу удаан хугацаагаар гадаадад амьдарч ажиллаж буй иргэдийг хассан дүнгээр ирцийн хувийг тооцох, хэрэв дахин сонгууль болох тохиолдолд өмнө санал өгсөн сонгогч дахин өгөхгүй байхаар хуульчилж өгөх

аймаг, сум, дүүргийн ИТХ-ын сонгуулийг нийслэлийн ИТХ-ын сонгууль шиг УИХ-ын сонгуультай хамт явуулдаг болгомоор байна. Энэ нь 1-т улс орны эдийн засагт хэмнэлттэй, 2-т сонгогчид илүү идэвхтэй оролцож улс орны асуудал илүү олон хүний саналаар шийдвэрлэгдэх сайн талтай.

7.7.1 Тухайн аймаг, нийслэл, сум, дүүрэгт өөрийн салбартай, сонгууль зарлахаас өмнө улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн нам буюу намуудын эвсэл /цаашид “нам, эвсэл” гэх/ орон нутгийн Хурлын сонгуульд нэр дэвшүүлэх эрхтэй. Энэ заалт нь зөв.

1. УИХ-ын сонгууль, орон нутгийн сонгуулийг хамтад нь явуулах 2. Орон нутгийн сонгуулийн бүтцийн байгуулагуудыг тухайн сумын ИТХ байгуулдаг болох

УИХ суудалтай намууд улсын төсвөөс санхүүжих хэрэгтэй аймгийг ч мөн адил. Улсын төсвөөс санхүүжихгүй байгаагаас болоод аль нэг компанийн болон намын эрхшээлд ордог. Аль нэг нам Компаниас санхүүгийнхээ зардалыг гаргавал түүний харъяанд орох. Жишээ нь: Намын байранд өрөө түрээслэхэд сөрөг үзэгдэл их гардаг. Байрны эзэн өөрийн санаагаа шургуулах гээд байдаг, үүнээс үүдэж өртэй болох гээд асуудал их гардаг даа.

Орон нутгийн сонгуулийн хувьд энэхүү заалтын мөнгөн хэмжээ нь боломжийн санагддаг хувь хүн 1 сая төгрөг тухайн нэр дэвшигчид хандивласнаар тухайн нэр дэвшигч хандив өгсөн хүнээс хамааралтай болохгүй нь ойлгомжтой.

Намын санхүүжилтын 50%-ийг төрөөс, үлдсэн 50%-ийг иргэд, аж ахуйн нэгжээс санхүүжүүлэх Бүх санхүүжилт төрөөс гарна гэдэг нь нэг талын туйлшрал,шаардагдах хөрөнгийг төр гаргаж чадахгүй

Тухайн намд хандив сайн дураараа хандив өгч болно Мөнгөн болон мөнгөн бус хэлбэрээр, хандивын хэмжээ боломжын

Одоогийн энэ заалтан дээр зааж өгсөн хувь хэмжээ нь боломжийн. Харин улс төрийн намуудад төсвөөс бусад эх үүсвэрээр санхүүжихыг хязгаарлах хэрэгтэй.

Улс төрийн намын санхүүжилт төсвөөс шийдэх нь зөв хандиваар санхүүждэгээс болж намууд компаны хараат болдог тэдний эрх ашгийн төлөө УИХ-ын гишүүд, ЗГишүүд ч ажилладаг сөрөг талууд бий. Бизнесийг улс төрөөс салгах ёстой.

Улс төрийн намууд харилцан адилгүй чадамжтай учраас төрөөс нэгдсэн журмаар санхүүжүүлэх нь зүйтэй. Ингэж байж сурталчилгаанижил тэгш сонгогчдод хүрэх болно.

Намыг төрөөс санхүүжүүлдэг нь зөв. Харин хувь хүн, ХХК үүнд их оролцох нь их аюултай.

Улс төрийн нам ямар ч хэлбэрээр хандив авахыг, улс төрийн нам өмчтэй байхыг, улс төрийн нам дотоод гадаадад аливаа хувьцаа эзэмшихийг бүрмөсөн хориглож, зөвхөн сонгуульд үзүүлсэн амжилтыг үндэслэн авсан саналын дагуу санхүүжүүлдэг зарчимд шилуих нь зүйтэй.

Санал дэмжиж байна. Гэхдээ бид хуулийн хязгаарлалт хийж өгснөөр ханцуй доторх хандив явах нөхцөлийг бүрдүүлчих вий

хандивийн хэмжээнд хязгаар тавих шаардлага байна уув хамгийн гол тэр хандивийнх нь эх үүсвэрь зөв аргаар олсон уу буруу аргаар олсон мөнгө үү гэдгийг л тогтоох шаардлагатай байна шдэ. тэр хандиваа татвар санхүүдээ зөв тайлагнаж татвараа төлж байна уу. гэдэг л чухал шдэ

Энэ хуульд зөвхөн УИХ-ын гишүүдийн сонгуулийн тойрогт л санхүүжилт олгож байгаа нь хурлын байгууллагуудыг болон сонгуультангуудыг жигд санхүүжилт олгохгүй байгааг харуулж байна . Гэтэл НИТХ, ДИТХ-ын Төлөөлөгч нар УИХ-ын гишүүдийн адил сонгогдсон тойрогтой мөн сонгосон иргэдтэйгээ адил ажиллах нөхцлөөр хангуулдаг байх нь зөв.

Энэ хуульд зөвхөн УИХ-ын гишүүдийн сонгуулийн тойрогт л санхүүжилт олгож байгаа нь хурлын байгууллагуудыг болон сонгуультангуудыг жигд санхүүжилт олгохгүй байгааг харуулж байна . Гэтэл НИТХ, ДИТХ-ын Төлөөлөгч нар УИХ-ын гишүүдийн адил сонгогдсон тойрогтой мөн сонгосон иргэдтэйгээ адил ажиллах нөхцлөөр хангуулдаг байх нь зөв.

Сонгуулийн санхүүжилтыг төрөөс санхүүжүүлэх нь зөв иргэд хандив өгөхийг болиулж болохгүй учир нь хандив тусламж өгөх нь тэр хүний эрхийн асуудал. Харин хувь хүний өгч буй хандив тусламжид хязгаар тогтоож өгөх нь зүйтэй заалт юм.

Улс төрийн намыг сонгуульд авсан суудлын тоогоор бус иргэдээс авсан саналын хувиар тооцож санхүүжүүлэх нь шударга болов уу гэж бодож байна. Энэ нь нэг талаас иргэдийн дэмжлэгийг авч чадсан намын үйл ажиллагааг санхүүгээр дэмжих, нөгөө талаас олон намын буюу олон ургальч үзэл , системийг дэмжиж байгаа хэлбэр болно гэж бодож байна.

Нам нь өөрийн гэсэн байнгын орлоготой ашгийн төлөө байгууллага биш юм. Хэрэв хүн намаас нэр дэвшээд УИХ -д суудал авсан бол энэхүү заалтын хүрээнд тодорхой хэмжээгээр намд мөнгө хувиардагдах нь зүй ёсны хэрэг бусдаар намын өдөр тутмын үйл ажиллагаа яаж явагдах билээ.

УИХ-ын хуулийн энэ заалтын жишгээр аймаг, сум, нийслэл, хороонд мөн адил хуулиар зохицуулах хэрэгтэй гэж үзэж байна. Орон нутгийн сонгуулийн тухай хуулийг өөрчлөх тухай санал авч байгаатай холбогдуулан орон нутгийн улс төрийн байгууллагуудын бие даасан байдлыг хангах, үйл ажиллагааг нь дэмжиж ажиллах боломжийг бүрдүүлэх нь чухал. Харин намын байгууллагыг нь шат шатандаа дэмжсэнээр уг байгууллагаараа дамжуулан ИТХ-ын Төлөөлөгчдөө дэмжиж ажиллах бодлого чухал гэж үзэж байна.

улс , аймаг ,нийслэг ,сум, дүүрэгт суудлын тоогоор харгалзах нь зүйтэй

Цөөн суудалтай намуудад санхүүжилт бага хуваарилагдах учраас дутагдалтай талтай.

Аудит хийх нь зөв

шалгалт хяналт шаардлагатай

Сонгуулийн зардал шилэн данстай адил.

Аудитыг нэн тэргүүнд хийж байх хэрэгтэй. Бодит зардал, орлого хэрхэн уялдаж байгаад дүгнэлт хийх ёстой.

Хуульчлах шаардлагагүй, энэ бол тухайн намын дотоод асуудал

Улс төрийн намыг төрөөс санхүүжүүлэх нь зүйтэй. Гэхдээ энэ нь бас сөрөг асуудал дагуулна. Ө/Х Маш олон намууд үүсч бий болох талтай. Иймээс Санхүүжилт авах болзол хангасан намд санхүүжилт олгох тухай заах. Жишээ нь : намын гишүүн буюу сонгуульт гишүүдийн тоо, намын тогтмолжсон үйл ажиллагаа, жил бүрийн тайлан- аудитаар баталгаажсан, УИХ-д суудалтай эсэх, мөн тодорхой тооны нэр дэвшигч тухайн сонгуульд дэвшүүлсэн эсэх гэх мэт заалтуудыг оруулах боломжтой.

Улс төрийн намуудын санхүүжилтийг эрс өөрчлөх хэрэгтэй. УИХ-д, аймгийн ИТХ-д, сумын ИТХ-д авсан суудал, саналын тоогоор улсын төсвөөс санхүүжилт авдаг тогтолцоог бий болгох. Тэр санхүүжилт нь тухайн намын байгууллагын өдөр тутмын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэхэд хүрэлцэхүйц хэмжээтэй байх.

Гадаадын байгууллага хувь хүнээс хандив авахыг хориглох

авсан суудал буюу төлөөлөгчдийн тоогоор санхүүжүүлэх нь зөв.

Сурталчилгаа эхэлснээс хойших янз бүрийн хуучин хуулиар ярьвал тоглолт шоу хийх зэргийг болиулах хэрэгтэй. Зардлыг бууруулахын тулд сурталчилгаа хийх хугацааг сунгаж тухайн хүн тойрогтоо иргэдтэйгээ биечлэн уулзах бололцоог бүрдүүлэх хэрэгтэй. Хэт богихон хугацаанд томоохон багаар явж ажиллана гэдэг нь дор хаяж хоёроос гурван машин 20-30 хүн дагуулаад явдаг. Энэхүү зардлыг хэмнэж сонгуульд өрсөлдөгч хүмүүстэйгээ биечлэн уулзвал бага зардал гарна гэж үздэг.

Одоогийн хуулиар сонгуулийн сурталчилгааны хугацаа богино байгаа. Энэ нь болно гэж үздэг.

37.1 заалт хэвээр байх хэрэгтэй .

Одоогийн хуулиар сонгуулийн сурталчилгааны хугацаа богино байгаа нь зөв ч хугацаа хэт богино байлгаж болохгүй. Нэр дэвшигчийн өөрийг нь таниулах боломжийг олгож өгөх нь зүйтэй.

Сонгуулийн зардлыг тооцохдоо зөвхөн сонгогчдын тоо , газар нутгийн хэмжээнээс гадна газар зүйн алслалыг тооцох хэрэгтэй. Энэ нь сонгуулийн тараах материалыг ихэнхдээ Нийслэл хотод хэвлүүлдэг ба түүний тээврийн зардал аймаг тус бүрт өөр байдагтай холбоотой.

Намаас нэгдсэн байдлаар сонгуулийн сурталчилгааг хийх хэрэгтэй.

Сонгуулийн зардлын хэмжээг бууруулахын тулд: -Ажиглагч, ухуулагчдын зардлыг төрөөс хариуцах.

Хамгийн гол нь далд хэлбэрээр зарцуулдаг мөнгийг хориглох, тохиолдол илэрвэл нэр дэвшигчийг шууд татах эрхийг СЕХ-нд өгөх

Сонгуулийн зардлыг бууруулахын тулд СЕХ өөрөө нэр дэвшигчдын тараах материал сурталчилгааг нэгдсэн байдлаар тараах юм уу үүнд хяналт тавин оролцох хэрэгтэй байна.

Намын сэтгүүлч байх нь маш буруу. Намыг ард түмэн хянадаг үүнд төрөөс огт оролцдоггүй болох хэрэгтэй.

Улсын төсвөөс санхүүжүүлэх нь зөв. Сурталчилгааны зардал, хаа хамаагүй юм ашиглахгүй зөвхөн сумын ОН-ийн хэтийн төлөвлөгөөний дагуу сонгуульд оролцож үр дүнг нь тооцох

Энэ зүйл заалтын тоо хэмжээ түүнд тавих хяналт зарим талаар сул байгаа нь ажиглагддаг. Нэр дэвшигчдийн хэвлэлийн хуудасны тооны хязгаарыг нэмэх саналтай байна.

Энэ их зөв заалт. Нэр дэвшигчийн хэвлэлийн хуудсыг бууруулах саналтай байдаг. Сонгогчдын бас нэг хандлага бол нэр дэвшигчийн материалын илүү дутуу ирж байгаатай холбож сонголт хийдэг тал ажиллагддаг. Иймээс магадгүй хөрөнгө санхүүгээс шалтгаалж байгаа асуудал учраас дээд хэмжээг нь заах нь чухал

Цахим сурталчилгааг зохицуулсах хэрэгтэй байна. Жнь: гудамж талбайд байршуулсан самбар, сурталчилгааны материал тараалт хуулийн хугацаанд зогсдог. Гэтэл цахим сурталчилгаа зогсдоггүй, энийг хянадаг ч газар байдаггүй.

Өнгөрсөн УИХ сонгуулиар сонгуулийн санал авах өдөр Увс аймгийн төвд Монгол Ардын нам манай намыг дэмжээрэй гэсэн сурталчилгааг гудамжинд байрдадаг электрон самбараар явуулж байсан. Энд эргээд хуулийн ямар ч хариуцлага тооцоогүй.

Эрх тэгш байдлыг тогтоогоогүй байгууллага, сонгуулийн хороодуудад хариуцлага тооцдог болох. Намууд л хоорондоо хяналт тавьдаг. Гэтэл төрөөс цалинжаад уг ажлыг хийж байгаа сонгуулийн хороодууд хийдэггүй шүү. хэрвээ хийхгүй бол тухайн томилогдсон төрийн албан хаагчийг ажлаас нь чөлөөлөх хүртэл үндэслэл болдог байх хэрэгтэй. Ер нь нэгж болгонд сонгуулийн хороод сайн ажиллах хэрэгтэй. Зөвхөн сонгуулийн өдөр ажилладгийг зогсоох, мөн аль нэг улс төрийн намын талд үйлчилдэгийг зогсоох, хариуцлагыг өндөржүүлэх хэрэгтэй.

Рекламгүй зөвхөн ярилцдаг болох хэрэгтэй.

Төлбөртэй нэвтрүүлгийн цагийг хамт батлах

Хуулийн энэ заалтыг хэрэгжүүлж ажиллах тал дээр анхаарах хэрэгтэй. Ил далд хэлбэрийн сонгуулийн сурталчилгаанууд ихээр хийгддэг. Нэр дэвшигчид төрөл бүрийн нийгмийн сайн сайхны төлөө гэсэн ТББ-уудын нэр дээрх буяны үйл ажиллагаа хавтгайрах шинжтэй болсон. Ургийн баяр нэрийн дор нутаг усны олон хүнийг хамруулсан найр наадам , бэлэг сэлт, уралдаан тэмцээн урамшуулал сонгуулийн жилд эрс нэмэгддэг зөрчлүүд их ажиглагддаг. Ийм далд хэлбэрийн сурталчилгааны төрлүүдийг хуулинд тодорхой зааж өгөх нь зүйтэй.

Энэ заалтыг зөрчсөн нэр дэвшигчдийг нэр дэвшигчийн жагсаалтаас хасах хүртэл арга хэмжээг авах

2012 oni songuuli niisleliin huvid mash ih budliantai bolson jisheelbel huviin bolovch turiin baiguullaga shig irgeded hamgiin chuhal uilchilgeeg uzuuldeg Urhiin emneleguud uls turiin uil ajillagaand orj songuuliin ajild oroltsoj urhiin emneleguudiin darga nar ner devshsen ni uls turiin songuuliin yos zuig aldagduulsan nuhtsul uussen ene bdlig hyanan zohitsuulj dahin iim zuil garguulahgui bh talaar huulichlah heregtei Uls turiin bus irgeded uilchilgee uzuuldeg baiguullaguudig uls turjilt bolon uls turtei holbootoi ashig sonirholoos salgah heregtei

Хориглосон заалт байгаа хэдий ч ил далд хэлбэрээр мөнгө тараагдсаар байдаг. Тиймээс сонгогдож гарсных нь дараа ч иймэрхүү зөрчилтэйгөөр сонгогдсон бол буцаан татах арга хэмжээг хуулийн дагуу авдаг байх шаардлагатай байна.

Сонгогчдын боловсролыг дээшлүүлэх арга хэмжээг СЕХ байнга зохион байгуулах

Энэ заалт зөв заалт хэдий ч амьдрал дээр бодитоор хэрэгжиж чаддаггүй.

Тайланг гаргадаг хэдий ч олон нийтэд хүргэх мэдээллэх тал дээр сул байдаг.

Намууд хандивын дүн мэдээллээ нээлттэй үнэн зөв мэдээлэлдэггүй.

Сонгуульд ялсан батламжийг СЕХ-с өгөх. Үүний өмнө янз бүрийн хөрөнгийн , зардлын маргаан байгаа эсэхийг сайтар нягтлах

Гомдол гаргаад байхад санал хүлээж авдаггүй сонгуулийн салбар, хэсгийн хороодыг яах вэ. Гомдол гаргана, түүнийг нь сонгуулийн хороод нь шийдвэрлэдэг хуулийн заалтыг тов тодорхой тусгах хэрэгтэй. Хэрвээ шийдвэрлэхгүй байвал тэр сонгуулийн салбар, хэсгийн хороог томилсон төрийн байгууллагын албан тушаалтантай хариуцлага тооцдог механизмыг бий болгох

Сонгуулийн маргааныг СЕХ дээр эцэслэн шийдвэрлэдэг байх. Шүүхэд гаргасан гомдлыг 14 хоногийн дотор шийдвэрлэдэг байх.

Сонгуулийн маргааныг Шүүх биш төр засаг нь шийдэж өгөх ёстой.

Шууд татах эрхийг Сонгуулийн төв байгууллагад өгөх. Шүүхээр шийдэх процессийг 14 хоногт багтаах хэрэгтэй.

Шүүхээр шийдвэрлэх нь зөв. Гэхдээ сонгуулийн дүн эцэслэж гараагүй маргаантай байгаа тэр үед сонгуулийн байгууллага нь өөрөө шийдвэрлэдэг байх нь зөв. Тэгэхгүй бол тухайн нэр дэвшигч, болон намын байгууллагат маш хүндрэлтэй асуудал үүснэ. Нөгөө талаар сонгогчдын сонголтыг хүндэтгэх хэрэгтэй.

Энэ заалт дээр нэмж оруулах санал байна. Тухайн тойрог, салбар, хэсгийн хороонд ажилласан дарга, нарийн бичгийн дарга, гишүүнийг дараагийн сонгуулийн аль ч хороонд оруулахгүй байх тухай нэмж заах.. Тэгэхгүй бол хууль зөрчигчид 1 жил төрийн албанд ажиллах эрхгүйгээр хасагдчихаад дараагийн жилд нь дахин аливаа нэг ажилд яаж ийгээд орж ирнэ. Тэгээд л нөгөө тойрог, салбар, хэсгийн хороондоо ажиллахаар томилогддог.

Шүүх байгууллагаас шалгагдан нэгэнт гэм буруугүй гэж шийдэгдсэн бол тэр нэр дэвшигчийн сонгогдох эрхийг хязгаарлаж болохгүй нэр дэвшүүлэх ёстой.

1 жилийн хугацаа багадаж байгаа шүү. Насаар нь, үр хүүхдэд нь хүртэл ойлгуулахаар шийдвэрийг гаргаж олон нийтэд нээлттэй зарлах хэрэгтэй. Ард түмний сонголтыг хүндэтгэхгүй зөвхөн өнөөдрийн мөнгө, албан тушаал бодсон увайгүй хүмүүсийн балгаар төрийн нэр хүнд унаж байгааг зогсоох хэрэгтэй.

4. Санал тоолох хар машиныг болиулаад дараа нь гараад тоолно гэсэн яриа гарсан. Орчин үед техник хэрэгсэл гарсны нэмэр юу байна. Буцаж хэдэн ондоо очих гээд байгаа юм бэ сонгуулийн машин байдгаараа байх ёстой. Үнэхээр итгэхгүй байгаа бол утас нөтбүк зэргийг болих хэрэгтэй шүү дээ.

Санал тоолох машиныг ашиглах нь зүйтэй боловч түүнд мөн хяналт тавьж алдаа үл гаргах хамгийн сүүлийн үеийн аль нэг намын холбогдох хүмүүсээр дамжин орж ирээгүй машин техникийг ашиглах хэрэгтэй байна.

Сонгуулийн хуулийг зөрчсөн хүмүүст хүлээлгэж буй шийтгэл нь хэт хөнгөн санагддаг. Улс төрийн сонгуулийг будлиантуулах нь энгийн нүдээр хэн нэгэн нэр дэвшигчийг хэт дэмжсэнээс үүдэлтэй энгийн хэрэг мэт боловч цаана нь асар их хөрөнгө, хүч зарцуулан өрсөлдсөн хүний хувьд маш их хоро хохиролтой зүйл байдаг. Зөвхөн хөрөнгө хүчээс гадна тэр хүний амьдрал, нэр хүндэд сөргөөр нөлөөлж байдаг . Мөн төрийн эрхийг хууль бусаар авах нэг төрлийн оролдлогод тооцогддог учраас хүлээлгэх хариуцлага , шийтгэл хатуу хүнд байх нь сонгуулийг шударга зохион байгуулах үндэс болно.

o Саналын хуудсыг хар машинаар тоолсны дараа нэр дэвшигч гомдол гаргавал гараар тоолдог байх. Эцсийн дүн нь гараар тоолсноор гардаг байх o Сонгуулийн маргааныг сонгуулийн хороо тодорхой хуулийн хугацаанд бүрэн шийддэг байх o Сонгуулийн хууль зөрчсөн тохиолдолд гаргасан зөрчил нь сонгуулийн дүнд нөлөөлж буй эсэхийг тогтоодог байх o Сонгогчдийн олонхийн санал авч сонгогдсон нэр дэвшигчийг хууль, шүүхийн байгууллагын шийдвэрээр төлөөлөгчөөс чөлөөлдөг одоогийн практикийг эрс өөрчилж, сонгогчдын саналыг хэн ч өөрчилдөггүй болгох

Сонгуулийн хорооны шийдвэр эцсийн байх. Хэрэв сонгуулийн хороо буруу шийдвэр гаргасан бол хорооны гишүүдийг төрийн албанаас нэн даруй чөлөөлж, 5 хүртэлх жил төрийн албанд ажиллахыг хориглох.

Зөв санал гэж үзэж байна. Сонгуулийн хууль бол их, бага хэмжээнд аль аль шатан дахь төрийн эрхийг булааж авах гээд байгаа шалтаг. Суманд мөн адил сонгуулийн хуулийг зөрчиж сумын засаг дарга нь доод шатны төрийн төлөөллүүд шүү дээ. Эрх мэдлийг хууль бусаар авах гээд байна. Сонгуулийн хууль зөрчсөн иргэдийг хатуу хариуцлага ногдуулах хэрэгтэй. Хатуу хариуцлагатай хууль батлаад хөдөө орон нутагт сайн таниулахгүйгээс үүдэн мэдэхгүйгээр хууль зөрчих асуудал гардаг. Үнэхээр хуулийн дагуу хариуцлага хүлээлгэж чадахгүй бол сонгууль явуулаад яах юм бэ.

Хууль зөрчсөн этгээдэд захиргааны хариуцлага ногдуулахаас гадна мөнгөн торгууль тавих хэрэгтэй.

Сонгуулийг зохион байгуулж буй салбар, тойрог хэсгийн хорооны хүмүүст ноогдох хуулийн заалтыг сайжруулах хэрэгтэй. Нам, нэр дэвшигчдийн эрх зүйн орчинг мөн чамбайруулах хэрэгтэй. Маргаан үүссэн тохиолдолд яаралтай шийдвэрлэдэг байх хэрэгтэй. Хуулийн зохицуулалтыг иргэнд, намд, нэр дэвшигчдэд сайн сурталчлах хэрэгтэй.

Сонгуулийг зохион байгуулж буй салбар, тойрог хэсгийн хорооны хүмүүст ноогдох хуулийн заалтыг сайжруулах хэрэгтэй. Нам, нэр дэвшигчдийн эрх зүйн орчинг мөн чамбайруулах хэрэгтэй. Маргаан үүссэн тохиолдолд яаралтай шийдвэрлэдэг байх хэрэгтэй. Хуулийн зохицуулалтыг иргэнд, намд, нэр дэвшигчдэд сайн сурталчлах хэрэгтэй.

Сонгуулийн хууль зөрчиж захирааны болон, эрүүгийн хариуцлага хүлээсэн иргэнийг дахин сонгуульд оролцох эрхийг тодорхой хугацаагаар хязгаарлах хэрэгтэй. Тэгэхгүй бол энэ удаа зөрчлөө. Хариуцлага хүлээлээ. Дараагийн сонгуульд бас л нэр дэвшээд нөгөө аргаа хэрэглээд л явдаг. Уламжлал болсон байдлыг халах хэрэгтэй.

Намыг гишүүнчлэлгүй байх нь зөв. Яагаад гэвэл хүмүүс намын гишүүнчлэлээрээ талцан хуваагдаж улс орны орны эв нэгдэлд сөрөг нөлөө учруулдаг.

Сонгуулийн хууль зөрчиж тодорхой хариуцлага хүлээж буй нэр дэвшигч аль намын гэдгээр нь тухайн намд хариуцлага тооцох аргачлал дутагдаж байна.. Үүнийг улс төрийн намын тухай хуулинд тусгах нь зүйтэй. Одоогийн тогтолцоогоор нэр дэвшигч хариуцлага хүлээгээд , тэгээд л боллоо. Гэтэл хууль зөрчих байдлыг нь тухайн нэр дэвшигчийн нам мэдэж , зохион байгуулж өгдөг.

Сонгуулийн хууль зөрчсөн нь нотлогдсон сонгуулийн хэсгийн хорооны дарга, нарийн бичгийн дарга, гишүүдийг дараагийн удаа болох бүх шатны сонгуулийн хороонд оруулахгүй байх нь зүйтэй. Санал тоолох хар машин бол орчин үеийн техник, технологийн дэвшил. Түүнээс ухарч болохгүй. Цаашид улам боловсронгуй болгож үргэлжлүүлэн хэрэглэх нь зүйтэй.

Аймаг Нийслэл Сум дүүргийн ИТХ-ын нэр дэвшигчийг намаас дэвшүүлдэг хэлбэр нь хэвээр хадгалагдахыг дэмжиж байна.

АЙМАГ, СУМ, ДҮҮРГИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН СОНГУУЛИЙН ТУХАЙ 34.15.Нэр дэвшигч энэ хуулийн 34 дүгээр зүйлд заасныг зөрчсөн нь нотлох баримтаар тогтоогдсон бол түүнийг нэр дэвшигчийн нэрийн жагсаалтаас хасна. 34.16.Санал хураалт болон сонгуулийн дүн гарсны дараа энэ хуулийн 34.15-д заасны дагуу нэр дэвшигчийн нэрийн жагсаалтаас хассан бол тухайн нэр дэвшигчийн дараагийн нэр дэвшигчийг сонгогдсонд тооцож, энэ хуульд заасан зохих журмын дагуу тухайн аймаг, сум, дүүргийн Хурлын төлөөлөгчөөр бүртгэнэ. Сонгуулийн хуулийн дээрх заалтын дагуу сонгогчдод мөнгө тараасан нь шүүхээр тогтоогдвол дараагийн хүн төлөөлөгчөөр шууд сонгогдохоор заасан байтал дээрх заалтыг төлөөлөгч гэсэн үг алга нэр дэвшигч гэж байгаа тул дахин сонгууль зарлана гэж байгаа нь хэр зохистой вэ,,, Нийслэл дүүргийн ИТХ-д намаас нэр дэвших нь зүйтэй

Сонгуулийн маргаантай холбогдолтой асуудлыг шүүгч нар өөрийн үзэмжээр шийдвэрлэх явдал цөөнгүй гардаг шиг санагддаг нотлох баримт байсаар байтал нөгөө талд нь шийддэг тохиолдууд ч байдаг. Тиймээс манай Монгол улсын эрх зүйн систем нь өөрчлөгдөж нэгэн жишгийн дагуу асуудал шийдвэрлэгдэж байвал шударга ёсонд нийцэх болно.

Сонгуулийн нэгдсэн хуулийн төсөлд Увс аймгын НӨУБ-ын ажилтан сонгуультан нараас өгөх санал : 1. Намын квотын суудалд сонгогдоогүй хүн орох асуудлыг эргэн авч үзэх, үндэслэлийг сайжруулах эсвэл энэ заалтыг хасах 2. Сумыг нэг мандаттай болгох, олон мандаттай нэг тойрог болгох асуудлыг оновчтой шийдэх 3. Багийн засаг даргыг багийн ИНХ-аас сонгодог байх 4. Сонгууль явуулах хугацааг 5 жил болгож өөрчлөх. 5. Орон нутгийн сонгууль, Улсын Их хурлын сонгуулийг орон даяар нэг өдөр зэрэг явуулдаг болгох 6. Төрийн албан хаагчдыг хуралд нэр дэвшүүлэх эсэх, энэ талаар ТЗ болохгүй ТҮ болно гэх мэт хоёрдмол байдлыг засах , гэхдээ суудлын тооны 3/1-ээс ихгүй байхаар зохицуулах 7. Нэр дэвшигчдэд шалгуур тавьж өгөх /нас, боловсрол, туршлага/ 8. Бүх сонгуулийг санхүүгийн нэг эх үүсвэртэй болгох /улсын орон нутгийн төсвөөс гэж ялгахгүйгээр/ 9. Орон нутгийн хурлын болон бусад нөхөн сонгуулийн зардал төсөв, зохион байгуулах журам, хугацаа зэрэг тодорхой бус асуудлуудыг тодорхой тусгах 10. Багийн ИНХ-ын дарга, Засаг дарга, аймаг сумдын удирдлага зэрэг сонгуулиар гардаг албан тушаалтан нарын сонгогдох процессыг энэ хуульд тусгаж өгөх. Ер нь сонгуулийн асуудлыг бүхэлд нь журамлан зохицуулах. 11. Орон нутгийн хуралд зөвхөн нам бус, томоохон ажил мэргжлийн холбоод зэрэг байгууллага, иргэд, ИНХ, ТББ-ууд нэр дэвшүүлдэг байх намын нэр дэвшүүлэлт төлөөлөгчдийн 3/1-ээс илүүгүй байхаар хязгаарлаж орон нутаг дахь улс төржилтийг бууруулах. 12. Бүртгэл нэрсийг нь ИБМБ хийж, орон нутагт ТЗ-ны албан хаагчид зохион байгуулж, хууль, төсвийг нь УИХ шийдэж байгаа нөхцөлд СЕХ ямар үүргийг хүлээж байгаа вэ. 13. Хар машин, ИБМэдээллийн тоног төхөөрөмж ашиглах эсэх асуудал болон бүх шатны сонгуулийн зохион байгуулалт, бэлтгэл хангах хугацаа тавих шаардлагууд нь ижил түвшинд байхаар зохиуцуулах. 14. Өмнөх сонгуулиудын үеэр гарсан зөрчил будилаанууд, шийдвэрлэж чадаагүй ................. асуудлууд, түүний дотор сурталчилгаанд хориглох зүйл, ашиглах, эд мөнгөөр татах оролдлого зэргийг тодруулан зааж зохицуулалт хийх боломжтой болгох. 15. Цагдаа шүүх зэрэг байгууллагуудаас зөрчлийг таслан зогсоох, арилгах арга хэмжээнүүд авах хугацааг сонгуулийн санал хураалт явуулах дүн гаргах үед шийдвэрлэгдсэн байхаар зохицуулж холбогдох бусад хуулиудад өөрчлөлт хийх. 16. Сонгуулиын байгууллагууд зохион байгуулах ажлаа хийж зөрчил будилаантай холбоотой асуудлыг зохих хууль хяналтын зохих эрх бүхий байгууллагад иргэд, нам, нэр дэвшигчдээс тавьж шуурхай шийдвэрлүүлдэг, түүнийг үндэслэн сонгуулийн хороод шийдвэрээ гаргаж үндсэн асуудалдаа анхаарлаа төвлөрүүлж ажиллах нөхцөл бүрдүүлж өгөх. 17. Сонгуулийн хороодод ажиллагчдын урамшуулал, хоолны зардал зэргийг хэдэн хоногоор тооцож хаанаас гаргах тэднийг үндсэн ажлаас нь чөлөөлж ажиллуулах хугацаа, тэр хугацаанд үндсэн цалинг нь олгох эсэх зэрэг шат шатны сонгуулиудад өөр өөр байдлаар зохицуулагдсан, зарим нь тодорхой бусаас маргаан дагуулдаг асуудлуудыг тодорхой нэг мөр байдлаар зохицуулах.

Сонгуулийн хуульд өөрчлөт оруулах шаардлагатай. 1. Намын хатуу гишүүнчлэлийг болих хэрэгтэй байна. 2. Монгол улсын сонгогчдын тоо харьцангуй бага учраас гараар тоолох хэрэгтэй.

Сонгуулийг машинаар биш гараар тоолох хэрэгтэй. Учир нь энэ нь илүү баталгаатай гэж боддог.

Улсын хэмжээнд хүн ам олонтой цөөхөн тосгон байдаг бөгөөд эдгээр нь байрлаж байгаа нутаг дэвсгэрийнхээ сумын баг болж тооцогддог. Гэтэл сум нь тосгоноосоо цөөхөн хүнтэй сумын ИТХ- 21 төлөөлөгчтэй бол тухайн тосгон баг учраас сумын хуралд цөөхөн суудал оногддог тул тосгоны асуудлыг шийдэхэд төлөөлөгчид цөөхөнтэй учраас асуудал тосгондоо ашигтайгаар шийдэгдэж чаддаггүй. Ж нь Булган аймгийн Хялганат тосгон 3100 гаруй хүн амтай. Гэтэл 1500 хүрэхгүй Хангал сумын багт харъяалагддаг. Иймээс тэдний 21 суудлын зөвхөн 6,7хон хүн нь Хялганатын төлөөлөгч байдаг. Үүнийг хуулиндаа сумын харъяалалаас салгаж тусад нь хуралтай болгох хэрэгтэй байна.