Р.Сэддорж: Ирээдүйд Монгол Улсын хүртэх өгөөжийг нэмэгдүүлье гэвэл "усны хөтөлбөр"-т төсөв нэмэгдүүлэх шаардлагатай!

Цөлжилт бол удаан хугацаагаар үргэлжлэх газар доройтох үйл явц бөгөөд цөл гэдэг нь энэ үйл явцын төгсгөлийн үе шат гэж үздэг. Цөлжилтөд байгаль цаг уурын нөхцөл байдал мөн хүмүүсийн буруутай үйл ажиллагаа гээд олон хүчин зүйл нөлөөлдөг. Хуурайшилт өндөртэй говийн бүс нутгийн хувьд, бүр цаашилбал улс орны хэмжээнд цөлжилтийн асуудал нь яах аргагүй төр засгийн түвшинд онцгой анхаарах шаардлагатай асуудлын нэг буй. Тухайлбал, манай улсын газар нутгийн 70 гаруй хувь цөлжилттэй байгаа нь бид байгаль орчин, ногоон ирээдүйн төлөө онцгой анхаарах, хөрөнгө оруулалтаа түлхүү хийх шаардлагатайг цөлжиж буй газар шороо сануулсаар байна. Тэгвэл энэ хүрээнд УИХ-ын гишүүн Л.Мөнхбаясгалангийн санаачилгаар “Цөлжилттэй тэмцэх төсөв-2026” хэлэлцүүлгийг Төрийн ордонд зохион байгуулагдлаа. Уг хэлэлцүүлэгт УИХ-ын гишүүд, Байгаль орчин уур амьсгалын өөрчлөлтийн яам, агентлагууд, Ерөнхийлөгчийн тамгын газар , байгаль орчны салбарын эрдэмтэн судлаачид, ТББ -ууд болон иргэдийн төлөөллүүд болох 120 гаруй хүн оролцлоо.Говийн гүний усыг уул уурхайд ашиглаж, говьд усгүй болох аюул хаяанд ирээд байна! УИХ-ын гишүүн Р.Сэддорж, Монголын говьд Монгол Улсын гол уул уурхайн төслүүд явагддаг. Уул уурхайн төслүүд нь нэмүү өртөг шингээн баяжуулж байж үнэд хүрдэг бүтээгдэхүүнүүд. Тийм учраас Говийг усжуулах нэн шаардлагатай байдаг. Энэ 2026 онд олигтой төсөв тавигдсангүй. Хэрлэн тоонот төслийн хувьд Оюу толгой компани 10 тэрбум гаруй төгрөг гаргаад ТЭЗҮ-ийг хийж байгаа. Орхон-Онги төслийн хувьд ямар нэгэн төсөв тавигдаагүй. Тиймээс Монгол Улсын төсвийг хэлэлцэж байгаа үед бид усжуулах асуудал дээр хугацаа алдаж, төсөв тавихгүйгээр энэ ажил урагшлахгүй. Сүүлийн 2 жилийн хувьд говьд хур, бороо ихтэй сайхан байгаа ч ирэх жилээс нөхцөл байдал ямар болохыг таашгүй. Нэг ёсондоо, иргэд уух усгүй, малчид тэмээ малаа услах усгүй болоод л ирвэл асуудал маш их хүндээр тавигдана. Мөн дээрээс Уул уурхайн хэрэглээний усны үнэ “маш бага”,  иргэдэд ус өндөр үнэтэй байна. Жишээ нь, дэлгүүрт зарагдаж байгаа иргэдийн хэрэгцээний савласан ус шатахуунаас өндөр үнэтэй байна. Нэг үгээр хэлбэл, иргэд, малчид, сумын төвийн хэрэглэгчид нэг литр усыг уул уурхайгаас 2 дахин үнэтэй хэрэглэж байгаа юм. Усны үнэ хэтэрхий бага учраас хэмнэх бодлого барихгүйн дээр усыг орлуулах технологи огт хайхгүй байна. Тиймээс төсвийн хэлэлцүүлгүүд дээр яаралтай саналаа хэлэх хэрэгтэй! Түүнчлэн говьд төвлөрлийг сааруулаад хот бий болгох, сэргээгдэх эрчим хүч, төмс хүнсний ногоо бүхий л зүйлийг хийхэд бас л "ус" хэрэгтэй. Баяжуулах үйлдвэрээр Монгол Улсыг ажилгүйдэл, ядууралгүй болгоё гэвэл мөн л “ус” хэрэгтэй. Иймд цаг алдалгүй усны төслийг шаардлага байна.