П.Батчимэг: Дэлхийн улс орнууд ахмад настнаа үнэ цэнтэй “ажиллах хүч” гэж үзэж байна

“Тэтгэвэрт гарлаа л бол хаягдчихдаг юм байна” гэх нь сэтгэл эмзэглүүлэм мэдрэмжийг 5-аас дээш насны эмэгтэй, 60-ээс дээш насны эрэгтэйчүүдийн дийлэнх нь авсан гэхэд хилсдэхгүй биз.Тэтгэвэрт гараад л амарна, хүссэн цагтаа сэрж, ажлын цагт баригдахгүй, ач зээ нараа тойруулаад амар тайван жаргалтай өдрүүдийг өнгөрүүлнэ гэдэг төсөөлөл бодит байдал дээр төрдөө мартагдаж, нийгэмд шоовдорлогддог хөөрхийлөлтэй хувь заяа болж өөрчлөгддөг нь хэн ч маргашгүй үнэн.Монголчуудын тэтгэврийн нас эрэгтэй 60+, эмэгтэй 55+. Харин ДЭМБ-аас насны ангиллыг 25-44  залуу нас, 44-60 нас орчин үеийн хүний дунд нас гэж үзэх ба 60-75 насны хооронд ахимаг насны, 75-90 насны хүнийг хөгшин, 90-ээс дээш нас өндөр настан хэмээн тодорхойлох болсон нь учиртай. Өнөөдөр манай оронд нийт тэтгэвэр авч байгаа ахмадын тоо 412 мянга.  Тэдний 10 хувь нь л байнгын асаргаанд байгаа бөгөөд ихэнх ахмадууд эрүүл идэвхтэй, тодорхой хөдөлмөр эрхлэх бүрэн дүүрэн чадвартай байдаг. 2025 оны байдлаар тэтгэвэрт гарсны дараа хөдөлмөр эрхэлж байгаа нь 20 хувь гэхээр үлдсэн 70 хувь буюу 288 мянган хүнд чиглэсэн төрийн бодлого дутагдаж байгааг онцлох нь зүйтэй. Үүнийг баталж ДЭМБ-аас гаргасан судалгаанд тэтгэвэрт гарч байгаа ахмадын 70 хувь нь эрүүл, идэвхтэй амьдралтай, тодорхой хугацаанд өөрт тохирсон хөдөлмөр эрхлэх боломжтой хэмээн дүгнэжээ.Тэтгэвэр нэмэх асуудал нэг хэрэг. Харин тэтгэвэрт гаргасан ахмадуудыг хөдөлмөр эрхлэх боломжоор хангах нь маш чухал хэрэг.2024 оны зургадугаар сарын 05-нд баталж энэ оны нэгдүгээр сарын 01-нээс хэрэгжиж эхэлсэн Ахмад настны тухай хуульд тэдний хөдөлмөр эрхлэх боломжийг бүрдүүлж өгсөн нь хүний эрхийн талаасаа харвал маш мэдрэмжтэй, төрийн бодлого талаасаа дэвшилттэй өөрчлөлт бий болсон юм.Тодруулбал, ахмад настны хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, тэдэнд учирч буй эдийн засаг, сэтгэл зүйн дарамт, хүчирхийллээс сэргийлэх, нийгмийн оролцоо, хөгжлийг дэмжих үйлчилгээний нэр төрөл, санхүүжилтийг нэмэгдүүлэх, ялангуяа эрүүл мэнд, боловсролын салбарт ахмадууд өөрсдийн хүсэлтээр үргэлжлүүлэн ажиллаж болох, мөн Ахмадын сантай холбоотой зохицуулалтуудыг тусгажээ. Үүнээс хэн ч хараад хэмжиж болох нэг том өөрчлөлт нь 50 ба түүнээс дээш ажиллагсадтай аж ахуйн нэгж нийт ажиллагсадынхаа хоёроос доошгүй хувьд ахмад настныг ажиллуулах боломжийг нээж өгсөн юм. Мөн сум, хороо, дүүрэг бүрт "Ахмадын өргөө" гэж бий болсон. Энэ байгууллагыг байнгын ажиллагаатай байгаа эсэхээр нь дүгнэж болдог. Өндөр хөгжилтэй улс оронд ахмадуудыг чөлөөт цагаа өнгөрөөх байраар нь хангадаг. Харин доторх үйл ажиллагаа нь олон нийтийн оролцоотой тасралтгүй явагдаж байдаг.Хуулийн хэрэгжилт өнөөдрийн байдлаар хараахан дүгнэгдээгүй байна.Ахмадуудаа хөдөлмөр эрхлэх нөхцөлөөр хангахад чиглэсэн хууль эрх зүйн орчныг тодорхой хэмжээнд бүрдүүлж өгч байгаа ч цар хүрээ нь тийм ч хүртээмжтэй биш гэдгийг зарим УИХ-ын гишүүд ярьдаг.УИХ-ын гишүүн П.Батчимэг: Ахмадын тэтгэвэр халамжийн тухай маш их ярьж байна. Ахмад настнууд халамж тэтгэврээр амьдрах биш дахин ажил хөдөлмөр эрхлэх энэ хууль зүйн орчныг шинээр бий болгоход ЗГ-ын бодлого юу байна? Дэлхийн улс орнууд ялангуяа энэ хөгжилтэй Азийн орнууд, Сингапур, Малайз, Япон, Солонгос гэсэн орнуудад тэтгэврийн насны ахмадуудаа дахин хөдөлмөр эрхлүүлэх чиглэл дээр төрийн бодлого болгож байгаа сайн жишээнүүд байдаг. Өнөөдөр дэлхийн улс орнууд ахмад настнаа үнэ цэнтэй “ажиллах хүч” гэж үзэж байна. Дэлхийн эдийн засгийн форумын судалгаагаар 2030 онд дэлхий даяар 55 ба түүнээс дээш настай ахмад ажиллах хүчний тоо 150 саяд хүрнэ гэжээ. Гэтэл манай улс өнөөг хүртэл ахмад настнаа “ажиллах хүчнээс гадуурх хүн ам” гэж ангилан хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогоосоо гадуур авч үзсээр ирлээ. Иймд энэ алдаагаа Засгийн газар засч, хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх бодлогын хүрээнд ахмад настны дахин хөдөлмөр эрхлэх боломжийг бүрдүүлэх ёстойг онцолсон юм.