Тогтвортой хөгжил - Ерөнхий боловсрол" сэдэвт улсын II зөвлөгөөн болж, "эрх зүйн шинэчлэл” “Сургалтын чанар, үнэлгээний шинэчлэл", “Хүүхдийн хүмүүжил, төлөвшил, хөгжил, хамгаалал” гэсэн сэдвээр оролцогчид санал солилцов. Энэ үеэр УИХ, Засгийн газрын гишүүн, БСШУС-ын сайд Ц.ЦОГЗОЛМААГААС дараах асуултад хариулт авлаа.

-Сүүлийн үед салбар бүр хэлэлцүүлэг, хурал, зөвлөгөөн зохион байгуулах болсон ч үр дүн, зөв шийдэлгүй байх тал бий. Танай салбарынхны зохион байгуулж буй энэхүү зөвлөгөөний гол зорилго, эцсийн шийдэл юу вэ?

-Бид долоо хоногийн өмнө "Тогтвортой хөгжил-Сургуулиас өмнөх боловсрол” зөвлөгөөнийг 1000 гаруй цэцэрлэгийн эрхлэгч, багш нарын дунд зохион байгуулсан. Харин энэ удаад “Тогтвортой хөгжил-Ерөнхий боловсрол" зөвлөгөөнийг хийж байна. Ер нь боловсролын системийн суурь ачаалал ерөнхий боловсролын сургуулиудад байдаг.

Иймд зөвлөгөөний зорилго салбарын ойрын болон дунд хугацааны зорилтыг тодорхойлох юм. Сүүлийн 25 жилийн дотор нийгэмд маш олон өөрчлөлт гарсан. Үүнтэй уялдуулан боловсролын системд хийсэн өөрчпөлтийн давуу тап, ерөнхий боловсролын сапбарт тулгамдаж буй асуудлыг шийдвэрлэх шийдэл, арга замыг хэлэлцэж, цаашид юунд анхаарах ёстойг багш, удирдах ажилтнуудын оролцоотойгоор тодорхойлон сапбарын бод- логод тусгаж, хэрэгжүүлэх юм.

Зөвлөгөөн Улаанбаатар хотод энэ сарын 25-ныг хүртэл үргэлжилнэ. Мөн бүсчилсэн хэлбэрээр Ховд, Өвөрхангай, Орхон, Дорнод аймагт нэгдүгээр сарын 29-нөөс хоёрдугаар сарын 3-ны өдрийг хүртэл зохион байгуулна. 

-Тухайлбал, боловсролын салбарт тулгамдаж буй, нэн түрүүнд зайлшгүй шийдвэрлэх ёстой асуудал юу байна вэ?

-Ер нь Монголын боловсролын системд дүн шинжилгээ, оношилгоог хийх зайлшгүй шаардлагатай байна. Суралцагчид болон эцэг, эхийн зүгээс сургалтын чанар муу, хэрэгтэй, хэрэггүй олон хичээл заадаг, багш нарын ажлын ачаапал их, цалин урамшуулал бага байна гэсэн гомдол ирүүлдэг.

Тиймээс даяарчлагдаж байгаа нийгэмд монгол хүүхдэд зориулсан, зан заншил, уламжлалтайгаа шинжлэх ухаан технологийн дэвшлийг зөв хослуулсан сургалтын хөтөлбөрийг боловсролын системд тогтвортой суулгах нь зүйтэй. Сургалтын хөтөлбөр дөрвөн жил тутам солигддог байх ёсгүй. Сурагчдын заавал судлах хичээлийг тодорхой боЛгох, шаардлагагүйг нь хасах талд анхаарч ажиллана.

-Маш олон хичээл ордог гэдэгтэй санал нэг байна. Ер нь ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчид ямар хичээлийг түлхүү үзэх ёстой вэ?

-Хамгийн чухап монгол хэл, уран зохиол, түүхийн хи- чээлийнцагньхасагдсанбайна. Монгол хүүхдүүд улсынхаа түүхийг бага наснаасаа мэддэг байх ёстой. Түүхээ мэддэггүй ард түмэн мөхдөг, ойд төөрсөн сармагчинтай адил гэдэг. Иймд монгол хүний үнэт зүйлийг боловсролын систем, сургалтын агуулгаар дамжуулан ирээдүй болсон хүүхдүүдэд төлөвшүүлэх ёстой. Хүүхэд бүр эрдэмтэн болох албагүй. Харин хожим аав, ээж болох учраас боловсролын системийн сургалтын агуулгад нөхөн үржихүй, ёс зүй, хүмүүжлийн асуудлыг онцгойлон авч үзэх шаардлагатай.

Тэд ахмад хүнтэй мэндэлдэг, хүндэлдэг, бие биенээ хайрладаг, талархаж бас уучлалт гуйж чаддаг байх ёстой. Энэ төлөвшлийг бага буюу цэцэрлэгийн наснаас нь бий болгох нь чухал юм. Хүүхэд шинжлэх ухаан технологийн дэвшилд суурилсан хичээлийг сонгож үзэх чиглэлд анхаарах нь зүйтэй. Тухайлбал, гадаад хэл. Ингэхдээ дэлхийн албан ёсны хэл болох англи болон орос хэлийг заавал сурах ёстой. Жил бүр зарладаг ОХУ-ын ерөнхийлөгчийн нэрэмжит тэтгэлэгт орос хэл мэдэхгүйгээс болж хангалттай тооны хүүхэд хамрагдаж чадахгүй байна. Тэтгэлэг авсан суралцагчдын зарим нь сургуулиа төгсч чадахгүй байгаа зэрэг асуудалд боловсролын системээр дамжуулан анхаарахаас өөр аргагүй.

-Сурагчдын мэдлэг, чадвар хангалттай төвшинд хүрээгүй байхад багш нар цалин, урамшууллаа нэмэх асуудлыг хөндөж буйд олон нийт нэлээд шүүмжлэлтэй ханддаг. энэ асуудлыг ямар байдлаар шийдвэрлэх ёстой вэ?

- Энэ талд Засгийн газар эхний шийдвэрийг гаргасан. Гэхдээ сайн багш өндөр цалин авдаг тогтолцоог бий болгож байж сургалтын чанарт өөрчлөлт орно. Чадвартай сайн багш мэдлэгтэй шавь төрүүлнэ. Сургалтын төлөвлөгөөнд байгаа судлагдахууны дазар багшийн ажлын нормыг тогтоож, сургалтыг тооцон санхүүжилтийн тогтолцоог өөрчлөх шаардлага бий болж байна. Сонгон, секц, дугуйлаг сургалтын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх орон зай, цагийн нөөц, хичээлийн бүрэлдэхүүн хэсэг болгож,  санхүүжүүлэх шаардлага гарч ирж байгаа юм.

-Тэддүгээр ангийн хүүхдэд тийм, ийм хичээл орох хэрэггүй гэдэг шүүмжлэл байнга гардаг. Ер нь сурагчдын заавал болон сонгон судлах хичээлийг яаж тогтоох вэ?