УИХ-ын хаврын чуулган пүрэв гарагийн ээлжит хуралдаанаа хийлээ. Энэ өдрийн хуралдаанаар нэлээд олон хуулийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийж чадсан юм.

Тодруулбал, 2016 онд эдийн засаг нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийн хэрэгжилтийг УИХ эцэслэн баталсан бол өнгөрөгч долоо хоногт МАН-ын бүлэг завсарлага авснаар гацаад байсан Төрөөс тэтгэврийн шинэчлэлийн талаар баримтлах бодлогын баримт бичгийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийж баталлаа.

Ингэснээр Монгол Улс тэтгэврийн шинэчлэлийн бодлогоо эцэслэн баталж, 2017 оноос тэтгэврийн насыг үе шаттай нэмэгдүүлэх асуудлыг судлах, тэтгэврийн насыг ижил төвшинд хүргэх судалгаа хийх, нэрийн дансны асуудлаа шинэчлэн баталж чадлаа.

Хуралдаанаар үргэлжлүүлэн Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай, Аудитын тухай хуулийн анхны хэлэлцүүлгийг хийлээ. Мөн хуралдааны эхэнд УИХ-ын гишүүн Ё.Отгонбаяр чуулган завсарлах дөхлөө, яагаад Тавантолгойн төслийг хэлэлцэхгүй байна вэ гэсэн асуултыг УИХ-ын даргаас асуулаа.

Харин УИХ-ын дарга асуултыг өөрөөсөө зайлуулж, ажлын хэсэг хуралдаагүй, асууддаа өргөн бариагүй учраас хэлэлцэх боломжгүй. Яагаад хуралдахгүй байгааг Л.Эрдэнэчимэгээс асуу хэмээсэн юм. Мөн энэ өдөр Ирээдүйн өв сангийн тухай хуулийг хэлэлцлээ. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөс өргөн мэдүүлсэн Ирээдүйн өв сангийн тухай , хууль батлагдсанаар Хүний хөгжил сан татан буугдах юм. Одоогийн байдлаар Хүний хөгжлийн сан 1.7 тэрбум төгрөГийн өртэй юм байна.

Онцлоход, улс орон бүр байгалийн баялгийн тодорхой хувийг санд төвлөрүүлж, түүнийг тодорхой хугацаанд зарахгүй байж, хуримтлал бий болсны дараа шаардлагатай зүйлд хөрөнгө оруулалт хийж зарцуулдаг байна. Ирээдүйн өв сангийн тухай хуулийн төсөл нь үүн рүү зорьж байгаа юм.

Гэсэн ч Ерөнхийлөгч албан тоот илгээн хуулийн төслөө буцаан татаж байна гэдгээ мэдэгдсэн юм. Ингэснээр үдээс өмнөх хуралдаан өндөрлөлөө.

Иргэд тарвага харин төр тэднийг хошгируулж байгаад буудах нь гэв

Харин үдээс хойшхи хуралдаанаар Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Эдийн засгийн ил тод байдлыг дэмжих тухай хуулийн төслийг хэлэлцлээ. Хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэх асуудал эхнээсээ л маргаан дагуулж эхэлсэн юм. Тодруулбал, асуулт асуусан гишүүд хуулийг заавал Өршөөлийн хуультай уялдуулж оруулж ирэх, хамтад нь хэлэлцэх ёстой гэсэн саналыг хэлж байлаа. Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан “Энийг сайн ярих ёстой. Өмнөх төслөөсөө арай дээрдэж. Гэхдээ олон талаас нь шинжиж авч үзэх шаардлага байна.

Энэ ил тод байдлын хууль юм уу татварын өршөөлийн хууль юм уу. Өөрөөр хэлбэл, татвар, гааль, НӨАТ, орлого зэрэг олон хуультай холбогдсон асуудлаар гаалийн болон татвараас чөлөөлнө гээд заачихсан. Тэгэхээр Татварын өршөөлийн хууль юм шиг. Бид хоёр асуудлаар турш маргалдлаа. Шударга ёсны тухай ярилаа.  Татвараа асуудалгүй төлөөд ирсэн олон мянган аж ахуйн нэгж байгаа. Татвар төлөх үедээ төлчихөөд бухимдаад л явж байгаа. Гэмт хэрэгт хүртэл холбогдсон. Гэтэл баригдсан нь хохь, баригдаагүй нь аз гэдэг шиг. Нөгөө талаас шударгаар татвараа төлсөн       аж ахуйн          нэгжүүдээ

анхаарч, харж үзэх зүйлийг оруулах ёстой. Нөгөө талаас албан тушаалтнуудын өмгөөлсөн, орлогоо нуугаад төрийн албанд ажиллаж болохыг хуульчилж байна гэж шүүмжилвэл бид хариулт өгч чадахгүй нь. Өршөөлийн хуулийг хамгийн сүүлийн гэж олон удаа гаргадаг. Өмнө нь гаргахдаа сүүлийн удаа л гэсэн. Тиймээс Өршөөлийн асуудлыг нэг мөр болгож, гурван байнгын хороо    өршөөлийн          асуудлаар нэгдсэн ойлголтод хүрч иргэдэд мэдээлэл өгмөөр байна” гэсэн бол УИХ-ын гишүүн Х.Тэмүүжин Д.Лүндээжанцан гишүүнтэй санал нэг байна хэмээгээд “Эдийн засгийн ил тод байдал, Өршөөлийн хуулийг хамтад нь хэлэлцэх ёстой.

Тэгэхгүй бол эвгүй. Аж ахуйн нэгж иргэнд Өршөөлийн хууль үйлчилнэ. Харин албан тушаалтанд Ил тод байдлын тухай хууль үйлчилнэ. Иргэн татвараа ил болгочихоод Ил тод байдлын тухай хуулиар хамгаалуулж чадахгүй. Тарвага шиг хошгируулж байгаад иргэдээ буудах гэж байна. Эрүүгийн хуульд энэ заалтууд нь хэвээр байгаа учраас Ил тод байдлын тухай хуулийг дангаар нь хэлэлцэж болохгүй.

Хариуцдагаас чөлөөлөх Өршөөлийн хууль батлагдахгүй л бол хэн ч энэ хуулиар татвараа ил болгохгүй, хөрөнгө мөнгөө зарлахгүй. Нөгөө талд Эрүүгийн хуульд хариуцлага хүлээх заалтууд нь байхад хэн энэ хуульд итгэх юм бэ. Арай гэж хуулийн дарамтаас салсан иргэдээ хошгируулж байгаад гаргаж ирээд намнах гэж байна. Та тодорхой хэлэх ёстой. Өршөөлийн тухай хуульд ямар ч албан тушаалтныг авлига албан тушаалаас чөлөөлөх заалт байхгүй гэдгийг хэлэх ёстой шүү, сайд аа” гэсэн юм.

Хууль санаачлагчийн илтгэлийг танилцуулсан Хуулзүйн сайд Д.Дорлигжав “Эдийн засгийн Өршөөлийн тухай хуулийг байгаа. Хэлэлцээд явж байгаа. Хамтдаа л. гарах болов уу. Одоо Ил тод байдлын тухай хуулиа хэлэлцээд гаргахаар удахгүй Өршөөлийн хууль гарах болов уу. Өршөөлийн хуульд албан тушаалыг авлигийн хэргээс өршөөнө гэсэн заалт байхгүй” хэмээлээ.

Ийнхүү цогцоор нь хэлэлцэх ёстой, ёсгүй, хэтэрхий удаан гаргаж байна гэсэн маргаан үргэлжилсээр санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхи нь хуулийн төслийг дэмжих боломжгүй гэсэн гишүүдийн дунд маргаан үүсгэж “чи би”-дээ хүрэн хэрэлдэв. Харин “Шударга ёс” эвслийн бүлгийн дарга Н.Батцэрэг “Санал хураах үед ирж амжсангүй.

Энэ хууль батлагдаад явах ёстой. Зарчмын хувьд дэмжиж байна. Дэмжээгүй гэдэгт нэрээ оруулахыг хүсэхгүй байна. Тийм бодолтой гишүүд олон байгаа. Тиймээс дахин санал хурааж өгнө үү” гэх горимын санал гаргав.

Энэ горимын саналаар хуралдааныг даргалж байсан Р.Гончигдорж дэд дарга санал хураалт явуулж хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 60 гаруй хувь нь дэмжсэн учраас дахин санал хураалт явуулж 38 гишүүн дэмжсэнээр хуулийн төслийг анхны хэлэлцүүлэгт шилжүүллээ. Үргэлжлүүлэн Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуулийн төсөлд байнгын хорооноос гаргасан зарчмын зөрүүтэй саналаар санал хураалт явуулж дэмжсэн бол дугаар шилжих мөчид Төрөөс эрчим хүчний салбарт баримтлах бодлогын баримт бичгийг хэлэлцэж байлаа.