УИХ-ын гишүүн Л.Мөнхбаатар ХЗДХ-ийн 39 дэх сайдаар томилогдсон. Тэрээр, Монгол Улсын хууль зүй, дотоод хэргийн салбарт тулгамдаж байгаа асуудлыг шийдвэрлэх, хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг сайжруулах, төрөөс хүний эрх, эрх чөлөөг хангахуйц хууль зүйн баталгааг бүрдүүлэх зорилгоор "Эрх зүйн шинэтгэлийн II хөтөлбөр"-ийг боловсруулан хэрэгжүүлж, нээлттэй, зарчимч, тууштай ажиллахаа илэрхийллээ. Мөн хуульч хүний хувьд хууль эрх, зүйн шинэчлэл хийж, Засгийн газрын 2024-2028 оны мөрийн хөтөлбөрийг үргэлжлүүлэн, салбарынхантайгаа гар нийлэн ажиллахаа илэрхийлсэн юм.

Монгол Улсын ХЗДХ-ийн сайдаар томилогдлоо. Миний хувьд1999 онд Хууль зүйн яамны мэргэжилтнээс ажлын гараагаа анх эхэлж байсан. Тэгээд энэ салбарт нийтдээ 26 жил ажиллаж байна. Сүүлийн жилүүдэд парламентад ажиллаж байгаа. Гүйцэтгэх засаглалд анх удаагаа томилогдон ажиллах гэж байгаа юм. Хуульч энэ салбарын хүний хувьд мөн парламентын гишүүнээр ажиллаж буй хүний хувьд хийж хэрэгжүүлэхийг зорьж байгаа ажлууд бий. Гол ажил Засгийн газрын үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрийг охэрэгжүүлэх үүргийг хүлээж байгаа. Энэ хөтөлбөр 2024 оны сонгуулиар олонх болсон МАН-ын хөтөлбөр дээр тулгуурласан. Гэхдээ парламентад суудалтай бусад 4 намын эвслийн бодлогуудыг ч гэсэн тусгасан ийм мөрийн хөтөлбөр байгаа учраас үүнийг хэрэгжүүлэх ийм үүрэг хүлээж байгаа юм. Үүнээс гадна Засгийн газар өөрсдийнхөө зорилго чиглэл, тэргүүлэх чиглэлүүдээ тогтооно. Түүний дотор ХЗДХЯ өөрсдийнхөө хийж хэрэгжүүлэх ажлуудаа тодорхойлоод, тодорхой бодлогуудаа нэмж бодлогын хэмжээнд гаргаж ирж тавьж ажиллана.

Энэ салбар өөрөө хууль зүйн хийгээд дотоод хэргийн ийм 2 чиглэлтэй ажилладаг. Хууль зүйн чиглэлээрээ хууль зүйн бодлогын хувьд хүн төвтэй, хүний эрх, эрх чөлөөг дээдэлсэн ийм бодлогыг авч хэрэгжүүлэх үүргийг хүлээнэ. Энэ дотор эрх зүйн шинэтгэлийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх шаардлагатай гэж үзэж байгаа. Өмнө нь 1992 онд Үндсэн хууль батлагдсанаас хойш социалист байдалтай байсан бүх хуулиудаа шинэчилж, Үндсэн хуульдаа нийцүүлсэн том ажил хийж байсан. Мөн эрх зүйн томоохон шинэтгэлийг хийж хууль хоорондын уялдааг хангах, тэр дотроо нийтийн болоод хувийн эрх зүйг шинэтгэх ийм шаардлага байна гэж харж байгаа. Сүүлийн 30 жилийн хугацаанд нийтийн эрх зүй буюу илүү төр тойрсон ийм эрх зүй хийгээд энэ зохицуулалт руу илүү их харж харж байсан. Харин одоо илүү хувийн эрх зүй түүний дотор эдийн засгийг эрх зүйгээр дэмжих, эдийн засгийн эрх чөлөөг тунхаглах түүнийг тулгуурласан ийм эрх зүйн шинэ орчин шаардлагатай байна. Үүнээс гадна иргэдийнхээ амар тайван амьдрах боломжийг бүрдүүлэх үүднээс гэмт хэрэгтэй тэмцэх, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, нийгмийн хэв журам хангах асуудлаар энэ тогтолцоогоо илүү төгөлдөршүүлэх шаардлага байгаа.

Үүн дээр шинэ төрлийн гэмт хэрэг, зохион байгуулалттай хэрэг, хар тамхи гээд эдгээр хэргүүдтэй тэмцэх, энэ чиглэлээ нэлээн бэхжүүлэх ийм шаардлага байна уу гэж харж байна. Хууль зүйн яамны нэг үүрэг хууль боловсруулал гэдгийг та бүхэн маань мэднэ. Хуулийн төсөл боловсруулах арга ажиллагаа, түүний үр нөлөөг үнэлэх энэ ажлыг шинэ шатанд гаргах шинжлэх ухааны үндэслэлтэй. Хууль өөрөө ер нь философи дээр үндэслэдэг байвал илүү үр дүнтэй болох байх. Тэрнээс биш тодорхой зөвхөн нэг харилцаа зохицуулаад байна гээд байхаасаа илүү тодорхой философи дээр үндэслэдэг уаасаа илүү тийм логиктой байх нь хамгийн үр дүнтэй, удаан хэрэгжих, ард иргэдийн болоод нийгмийн асуудал харилцааг шийдвэрлэхэд гол байх болов уу гэж бодож байгаа.

Дотоод хэргийн салбарын хувьд мэдээж энэ гэмт хэрэгтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх, нийгмийн хэв журам хангах чиглэлээр олон ажлууд хийгдэж,үүргээ гүйцэтгэж байгаа. Хууль сахиулагчдын сахиулах байгууллагуудын хувьд ер нь илүү дур зоргын гэдэг юм уу, аль эсвэл бие дааж байгууллагын үзэмжээр явдаг байхаасаа илүү бүх үйл ажиллагааг нь стандартчилагдсан, тэр стандартын дагуу бүх чиг үүргээ гүйцэтгэдэг байх нь хамгийн зохимжтой гэж үзэж байгаа.

Сэтгүүлч

. Ц.Соёлмаа