УИХ-ын гишүүн Ц.Мөнхцэцэг боловсролын салбарын асуудалд анхаарч, асуудал дэвшүүлж, салбарын хөгжлийг ихээхэн хөнддөг. Тэрээр боловсролын санхүүжилтийн зарчим болоод төсвийн хуваарилалтын талаар өөрийн үзэл бодлоо цахим хуудсаараа дамжуулан хуваалцсан юм.

Ц.Мөнхцэцэг: Боловсролын санхүүжилтийн гол зарчим нь боловсрол эзэмших боломж хүн бүрд олгох явдал. Чанартай боловсрол эзэмших боломж тухайн хүний нийгэм- эдийн засгийн нөхцөл байдал, жендер, арьс өнгө, яс үндэс, хаана амьдарч байгаагаас хамаарах ёсгүй. Боловсрол эзэмшихэд нөлөөлөх нийгэм-эдийн засгийн хүчин зүйлийн нөлөө нь бодит байдалд бусад хүчин зүйлийнхээс ч илүү байдгийг улс орнуудын жишээ харуулдаг.

Боловсролын санхүүжилт нь ойролцоо нөхцөлд байгаа суралцагчдад ижил хэмжээний санхүүжилт хуваарилах, ялгаатай хэрэгцээтэй бол ялгаатай төсөв хуваарилах зарчмаар явж байж тэгш боломжийг өгдөг.

Гэтэл Боловсролын санхүүжилт Улаанбаатар хот ба орон нутагт ихэд ялгаатай байна. НЭГ СУРАГЧИД НОГДОХ урсгал төсвийн дундаж хэмжээ Улаанбаатар, Дархан-Уул, Орхон зэрэг хотуудад БАГА, Булган, Говь-Алтай, Дундговь зэрэгт ӨНДӨР байна.

2019 оны байдлаар улсын хэмжээнд 374 сургууль хүчин чадлаас доогуур ажиллаж байгаагийн олонх нь сумдын сургуулиуд байгаа юм. Хүн амын шилжилт хөдөлгөөнөөс шалтгаалан нийслэл Улаанбаатартай ойр аймгуудын сумдын сургуулийн нэг анги дүүргэлт Улаанбаатар хотын сургуулиудынхаас хэд дахин цөөн буюу 10-15 сурагчтай байгаа нь бодит үнэн.

МУ-ын боловсролын салбарын санхүүжилтэд үнэлэлт хийж зөвлөмж өгч буй Дэлхийн банк зэрэг ОУ-ын байгууллага, экспертүүд “Санхүүжилтийг илүү оновчтой хуваарилах, хариуцлагын тогтолцоо бүрдүүлэх шаардлагатай гэж үздэг”. WB (2016) SABER

МУ-ыг 2021-2025 онд хөгжүүлэх 5 жилийн үндсэн чиглэлийн 2.1.8-д "газар зүйн мэдээллийн системд үндэслэн сургууль, цэцэрлэг, дотуур байрын хүчин чадал, ашиглалт, бүтэц, хэв шинж, байршлыг оновчтой тогтоож, хүн амын өсөлтийн хэтийн төлөвтэй уялдуулан хүртээмжийг нэмэгдүүлэн, тэгш байдлыг хангах тогтолцоог бэхжүүлнэ" гэж заасан байгаа.

БШУ сайд удаа дараа боловсролын санхүүжилтыг эргэн харна, school mapping хийнэ гэж мэдэгдэж байгааг дэмжиж байгаа.

Салбарын хөрөнгө оруулалтууд хэр тэгш бус байгаа, сумдад төсвийн хөрөнгө оруулалт ямар үр ашиггүй байгаа талаар олон судалгаа, баримтууд байдаг. Аймгийн төв болон УБ хотын сургуулийн нэг хүүхдэд ногдох зардал үр ашигтай байна гэсэн дүгнэлтүүд байгаа.

Нөхцөл байдал ийм байхад суманд 2022 оны төсвийн төсөлд суманд 960 суудалтай сургууль барина гэж оруулж ирж буй төсвийг эргэж хармаар байна.

Говийн 4 аймгийн хувьд Говьсүмбэр аймгаас бусад аймгуудад дотуур байрны хүрэлцээтэй асуудал гарахгүй гэсэн дүгнэлт БОЛОВСРОЛЫН САЛБАРЫН ТӨСВИЙН ЗАРЛАГЫН ШИНЖИЛГЭЭ: ХАНДЛАГА БОЛОН ӨНӨӨГИЙН НӨХЦӨЛ БАЙДАЛ. НҮБХХ-ийн 2021 оны судалгаанд байгаа. Тийм учраас эдгээр аймагт дотуур байр барина гэж орж ирсэн төсвийг танах ёстой гэжээ.

Ц.Мөнхцэцэг: Боловсролын санхүүжилт Улаанбаатар хот ба орон нутагт ялгаатай байна