УИХ-ын гишүүн, УИХ дахь "Шударга ёс" эвслийн бүлгийн дарга Н.Батцэрэгтэй ярилцлаа.

- Намын болоод сонгуулийн санхүүжилтыг яаж ил тод болгох талаар хууль санаачлагчийн хувьд санал бодлоо хэлэхгүй юу?

Сонгууль шударга явах, сонгуульд оролцож буй нам эвслүүд адилхан гарааны нөхцөлтэй байх, нэр дэвшигчид сурталчилгаа явуулах ижил тэгш нөхцлөөр хангагдах гэсэн гол зарчмуудыг тусгасан шинэ хуулийн төсөл боловсруулж байна. Одоогийн хуулинд нэлээд зүйл заалтууд байдаг ч гэсэн бүрхэг, томъёоллын хувьд тодорхойгүй зүйлс бий. Үүнийг боловсронгуй болгох цаг болсон. Улс төрийн намын болон Сонгуулийн хуулийн шинэчилсэн төслийн хэсэгт би ажиллаж байна.

Санхүүжилтыг дараах байдлаар ил тод болгох боломжтой гэж бид үзэж байгаа. Хувь хүн, компаниас авах мөнгөний хэмжээг тогтоож мөнгөөр хөөцөлддөг байдлыг зогсоох хэрэгтэй. Сонгуулийн сурталчилгааны хугацааг богиносгож хоёр долоо хоног болгоход хангалттай гэж бодож байна. Сурталчилгаа хэвлүүлэх хэвлэлийн хуудас, эфирийн цагийг ижил тэгш тогтооно. Баян нэр дэвшигч, ядуу нэр дэвшигч гэж ялгарах нь зохимжгүй. 

Улс төрийн намын тухай хуулийн төсөлд ч бас улс төрийн нам хаанаас санхүүжих ёстойг тодорхой зааж өгч байгаа. Улс төрийн нам гэдэг бол эцсийн эцэст үзэл бодлын өрсөлдөөний явцад бий болдог, хүмүүс итгэл үнэмшлээрээ эвлэлдэн нэгдсэний үр дүнд төлөвшдөг, нийгэм эдийн засгийг хөгжүүлэх өөрийн хөтөлбөрийг ард түмэнд санал болгож парламентад сонгогддог, олонхи болвол Засгийн газраа бүрдүүлдэг нэгдэл төдий.  Нам гэдэг нэг талдаа төрийн бус байгууллага мэт боловч нөгөө талдаа парламентад орсон тохиолдолд төрийн эрх үүргийг хэрэгжүүлдэг институци юм. Тиймээс намын санхүүжилт маш тодорхой, ил тод байх хэрэгтэй.

Намуудын тэгш байдлыг яаж хангах вэ?

Намууд өөрийн үзэл баримтлал, мөрийн хөтөлбөр, хөгжлийн талаар гаргаж буй хувилбаруудынхаа талаархи  мэдээллийг олон түмэнд хүргэх ажлын санхүүжилтыг нь улстын төсвөөс хариуцаж байя гэсэн заалтыг оруулна. Өөрөөр хэлбэл телевизүүдэд л гэхэд тодорхой цаг тогтоож өгөөд цагийн төлбөрийг нь улсаас өгчихдөг байвал зүгээр юм гэж үзэж байгаа.

Түүнчлэн зөвхөн сонгуулийн сурталчилгаа эхэлснээс хойш л намууд хандив авч, бусад үед нь хандив авдаггүй байя гэж ярьж байгаа. Гэхдээ гишүүдээсээ татвар авч болно. Сонгуулийн бус цагаар парламентын намуудад хэрэг болох бусад урсгал зардлыг нь төсвөөс өгдөг болвол зүгээр. Жишээлбэл парламент дахь суудлынх нь тоог харгалзан офисоор хангаж урсгал зардлыг нь өгөх гэх мэт. Төсвөөс өгсөн мөнгөний зарцуулалтыг аудитаар хянадаг, хэрэв санхүүгийн будлиан гаргавал дараачийн сонгуульд орох эрхийг нь хасдаг байх хэрэгтэй. 

Өөрөөр хэлбэл намыг институцийнх нь хувьд бэхжүүлэх, санхүүжилтыг нь ил тод болгох чиглэлд чухам алхам хийсэн хууль болох болов уу гэж хүлээж байна.