2015.04.20

Экспертийн тойм: Барилгын салбар

Барилгын бүтээн байгуулалт нь архитектур, хот төлөвлөлтийн хувьд  улс орны хөгжлийн дүр төрхийг илтгэсэн бүхэл бүтэн цогц бодлогоор хэрэгжих  үйл ажиллагаа байх ёстой.

Барилгын үйлдвэрлэлийг мэргэжлийн барилгачид л гүйцэтгэнэ. Одоо тийм биш байна. Барилгын үйлдвэрлэлийг мөнгө олох арга хэрэгсэл болгож  мөнгөтэй хэдхэн хүмүүс “Тендер” нэрээр шалгарсан болж нийтийн , орон сууцны голдуу барилга барьж байна. Тэдгээр нь барилгын мэргэжлийн ганц нэг  инженер авч ихэнхдээ мэргэжлийн биш ажилчдыг бүрдүүлэн   барилга угсралтын ажил явагдаж байна. Ажиллагсадыг нийгмийн даатгалд хамруулдаггүй , гэрээгээр тохирсон цалин хөлсөө хугацаанд нь өгдөггүй , хөдөлмөр хамгаалал , аюулгүй ажиллагааны батлагаагүй байна.

Санхүүжилтыг нь тайрсан барилгын чанар ямар болох нь ойлгомжтой.  

Барилгын ажиллагсад барилгын ажил явагддаг улирлын чанартай хэдэн сард амьдрал залгах хэдэн төгрөг олохын төлөө л ажиллаж байна. Ийм байдал нь барилгачид мэргэшсэн, мэргэжлийн, хөдөлмөрийн баг бүрдэх боломжгүйн дээр, чадваржихгүй байна. Төр , хувийн хэвшлийн аль нь ч адил барилга уруу хэтэрхий хошуурсанаас уг салбарын маань үнэлэмж буурч барилгын системийн мэргэжлийн бодлого алдагдахад хүрч байна.

Хөрөнгө санхүүгийн чадавх муутай орон сууцны дотоодын эрэлт хэрэгцээнд тулгуурлан орон сууцны барилга уруу хошуурч, санхүүжилтийн эх үүсвэрээ банкны  8 хувийн зээл рүү хандуулж түүндээ  хэт итгэл өгөх нь компаниа алдагдалд оруулах , эцэстээ банкуудаа ч хүндрүүлж мэдэх эрсдлийг тооцолгүй орхиж болмооргүй байна. 

Хүн амаа орон сууцжуулах талаар хэрэгжүүлж буй асуудлыг нийтэд нь үгүйсгэж байгаа хэрэг биш , өөрийн орны зах зээлийн багтаамж, эдийн засгийн чадавхдаа тулгуурлан эрэлт, хэрэгцээгээ судалж барилгын үйлдвэрлэлээ зөв бодлогоор удирдаж оновчтой шийдэлд хүрээсэй гэсэн  санаа юм.

Төр, засгаас гадаадынханд зориулж орон сууц бэлдэх бодлого явуулаагүй нь  л ойлгомжтой. Тэд бол харин хөрөнгө мөнгөтэй.

Төрийн хөрөнгөөр санхүүжигдэх барилгын ажлын гүйцэтгэгч шалгаруулалтын “Тендер” нь жинхэнэ мэргэжлийн өндөр  шаардлагааар барилгын ажил гүйцэтгүүлэх өрсөлдөөнт шалгаруулалт бус дундаас нь мөнгө завших нэг арга болж байна гэж манай барилгын үндэсний компанийхан, мэргэжлийн барилгачид олон жил шүүмжилж ярилаа.

Барилгын ажлын гүйцэтгэлийн өртөгт, үйлдвэрлэлийн шат дамжлагад  бий болоогүй маш их зардал шингээгдэж үнийг хий өсгөхөд шууд нөлөөлж байна. 

Манай барилгын үндэсний компаниуд өөрийн хүч боломжоороо арай гэж нэг барилга аваад барилаа гэхэд санхүүжилт нь хүрдэггүй өөрт нь ашиг байдаггүй.

Санхүүжилтыг нь тайрсан барилгын чанар ямар болох нь ойлгомжтой.  Барилгын үйлдвэрлэлийн өртөгийг бодитой тооцож үнийг зөв тогтоох асуудлыг авч үзмээр байна.  Барилгын үйлдвэрлэлийн өртөг зардал , үнийн үндэслэлийг задлан шинжилж, үнэн бодит байдлыг тогтоон дүгнэлт гаргаж , цаашид норм нормативаа шинэчилж техник эдийн засгийн үндэслэлээ сайжруулж боловсронгуй болгох шаардлага чухал.

Одоогийн нөхцөлд барилгын зургийн даалгавар , боловсруулалт хир зэрэг хийгдэж байна гэдгийг авч үзэх нь чухал мэт.

Зөвхөн өнөөгийн түвшинд хийсэн техник эдийн засгийн тооцоог үндэслэн зураг, төсөв боловсруулах нь барилгын системийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй хөгжүүлэх, эрчимжүүлэх гол хүчин зүйл болох техник технилогийн асуудал орхигдохвий гэдэг асуудал байна. Өөрөөр хэлбэл маргаашийн бус өчигдөрийн түвшинд тулгуурлан барилгажилтын ажил явагдаж болохгүй мэт санагдаж байна. 

Барилгын бүтээн байгуулалтын асуудлыг цогцоор нь авч үзэж бодлогын зөв өөрчлөлт хийж, түүнийгээ ажил хэрэг болгож системтэй зохион  байгуулалт хийснээр энэ салбар улс орны хөгжилд эзлэх байр суурь нь тодорхойлогдох учиртай.