Зах зээлийн нийгэмд шилжсэн улс орнууд “Өршөөлийн хууль” –ийг огт хэрэглэдэггүй. Харин төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгаас зах зээлийн эдийн засаг руу шилжсэн ОХУ, Чех зэрэг орнууд “Өршөөлийн хууль” –ийг хэрэглэдэг юм байна.

Гэхдээ тэд 15-20 жилийн давтамжаар энэ хуулийг гаргадаг. Гэтэл манай улс найман жил болоод өршөөж байгаа нь нийгэмд шударга бус байдлыг үүсгээд байгаа юм.

7-8 жил болоод өршөөгөөд байвал Монгол улсад татвар төлдөг компани байхаа болино. Монгол улсад үйл ажиллагаа явуулж байгаа нийт компаниудын 80 орчим хувь нь тогтмол татвараа төлөхгүй байгаагаас харахад Монголд татвар төлдөг компани тун цөөхөн байна. Татвар төлсөн нь хохироод төлөөгүй нь хожоод байгаа энэ байдлыг улс төрчид мэдэж байгаа мөртлөө залруулж чадахгүй байгаа юм.

УИХ-ын гишүүн М.Сономпил "Үнэхээр санаатайгаар зугтсан хэсэг нь зууны 1-2 хувь нь л байгаа. Нийт 80 гаруй мянган аж ахуй нэгжүүд байгаагаас 50 гаруй хувь нь шударга бус татвар төлөгч гэж ойлгож болохгүй" хэмээн хэллээ.

Татвараа төлөхгүй, орлогоо нуудаг зальхай луйварчин компанийн эздийг төр толгойг нь илээд бүр тэдэнд зориулсан хуулийг гаргаад байгаа.  Харин шударгаар цаг хугацаанд нь хуулийн дагуу татвараа төлөөд байгаа компаниудад төрөөс дэмжлэг байдаггүй. Энэ бүхнээс харахад УИХ-ын гишүүд өөрсдөө шударга биш байна.

УИХ-ын гишүүн Л.Энх-Амгалан "Хувийн хэвшилд хамгийн их ачаалал өгдөг нь орлогын албан татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэл юм. Бусад улс орнууд эдийн засгийн хямрал үүссэн үед аж ахуй нэгжүүдэд татварын өршөөл зарлахаас илүү хамгийн гол зардал болж байгаа орлогын албан татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэлээс тодорхой хэмжээнд чөлөөлдөг, хугацаа өгдөг. Шинээр үүсч байгаа компани эхний гурван жилдээ чөлөөлөгддөг гэх мэт бүх аж ахуй нэгжүүдэд зориулсан тэгш эрхтэй зохицуулалт байдаг. Ер нь татварын өршөөлийн хууль сайн ч талтай, муу ч талтай байна" хэмээн тайлбарлалаа.

Хэдийгээр өнөөдөр татварын өртэй компанийг өршөөнө гэж хуульд тусгаагүй. Гэхдээ эдийн засгийн ил тод байдлыг хангах хуулиар татвар төлөх орлогоо нуусан бол ил гаргаад ирвэл өршөөнө гэсэн заалт байгаа юм. Энэ бол өртэй компаниудыг шууд утгаараа өршөөнө гэсэн үг.

Бүрэн эхээр нь бичлэгээс ...