Улсын Их Хурлын чуулганы өнөөдрийн /2020.01.03/ хуралдаанаар Засгийн газраас 2019 оны 12 дугаар сарын 02-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн Орон сууцны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэв.

Орон сууцны тухай хууль анх 1999 онд батлагджээ. Түүнээс хойш хэд хэдэн удаа нэмэлт, өөрчлөлт орж байсан боловч хуулийн хэрэгжилт хангалтгүй, өнөөгийн нөхцөл байдалд нийцэхгүй, орон сууц ашиглахтай холбогдсон харилцааг зохицуулсан зохицуулалтууд нь хуулийн зорилгыг бүрэн хангаж чадахгүй байна гэсэн дүгнэлт тус хуулийн хэрэгжилтийн үр дагаварт хийсэн үнэлгээгээр тогтоогдсон байна.

Түүнчлэн 2003 онд батлагдсан Сууц өмчлөгчдийн холбооны эрх зүйн байдал, нийтийн зориулалттай орон сууцны байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн тухай хуулийн зохицуулалт амьдралд нийцэхгүй, хэрэгжилт хангалтгүйгээс зөрчил маргаан гарсаар байна. Улсын хэмжээнд сууц өмчлөгчдийн 1064 холбоо, мэргэжлийн 130 байгууллага ажиллаж байгаа боловч ШӨХТГ-т 2018 онд л гэхэд иргэдээс 1850 гомдол ирсний дотор хамгийн их буюу 31.6 хувийг барилга, орон сууц, сууц өмчлөгчдийн холбоонд хамаарах асуудал эзэлж байгаа юм.

Засгийн газраас нийтийн зориулалттай орон сууцны байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн өмчлөлийн эрх зүйн зохицуулалтыг сайжруулах, орон сууцны ашиглалтыг хариуцах мэргэжлийн байгууллага, сууц өмчлөгчдийн холбооны чиг үүргийн давхардал, хийдлийг арилгах, тэдгээрийн үйл ажиллагааны цар хүрээ, эрх үүргийг шинээр тодорхойлох, санхүүгийн механизмыг бий болгох, түрээсийн орон сууцны зохицуулалтыг боловсронгуй болгох, төрийн байгууллагын эрх, үүргийг тодорхой болгох, хууль хоорондын уялдаа холбоог хангах зорилгоор энэхүү хуулийн төслийг санаачилжээ.

Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан Иргэний хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Хот, суурины ус хангамж, ариутгах татуургын ашиглалтын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай, Газрын төлбөрийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Газрын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Орон сууцны тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай, Сууц өмчлөгчдийн холбооны эрх зүйн байдал, нийтийн зориулалттай орон сууцны байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн тухай хууль хүчингүй болсонд тооцох тухай, Орон сууцны тухай хууль хүчингүй болсонд тооцох тухай зэрэг нийт 8 хуулийн төслийг өргөн барьжээ.

Хуулийн төслийг УИХ-ын гишүүн Х.Баделхан танилцууллаа.

Эдийн засгийн байнгын хорооны 2019 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуралдаанаар хуулийн төслүүдийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг хэлэлцжээ. Байнгын хорооны хуралдаанаар төслийг хэлэлцэх үед Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Эрдэнэбат дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн зохицуулалт, тухайн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгжүүд хариуцлагатай байх, татварын ачааллыг хуваалцах зарчим болон нийтийн эрх ашиг, аюулгүй байдалд харшилсан аливаа үйлдвэр, үйлчилгээг орон сууцанд явуулахыг хориглох зохицуулалтыг тус тус нэмж тусгах, Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөр шинэ гэр бүл, эмзэг бүлгийн өрх гэрийг хямд өртөгтэй орон сууцаар хангах бодлогыг хэрэгжүүлэх, төвлөрөл багатай суурин газарт орон сууцны дэд бүтцийг шинээр татаж, нийтийн болон амины орон сууцыг хөгжүүлэхэд анхаарах, газар чөлөөлөлтийг нэгдсэн бодлогоор хийж, төлбөрийн чадварт нийцсэн хямд орон сууцаар иргэдийгхангах бодлогыг хэрэгжүүлэх, Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Болд олон улсын сайн туршлагыг дахин судалж, гол зохицуулалтыг хуулийн төсөлд тусгах зэрэг саналыг гаргасан байна. Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дээрх хуулийн төслийг Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх нь зүйтэй гэж үзжээ. 

Хууль батлагдсанаар:

-Төрөөс орон сууц хөгжүүлэх үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлэхэд шаардлагатай тогтолцоо бий болох;

-Түрээсийн орон сууцны сан бүрдүүлэх, хөгжүүлэх төрийн урт хугацааны, тогтвортой бодлогыг хэрэгжүүлэх эрх зүйн үндэс бүрдэх;

-Орон сууцны барилгын дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн ашиглалт, үйлчилгээтэй холбогдсон тулгамдсан асуудлууд шийдвэрлэгдэж, орон сууцны барилгуудын ашиглалтын түвшин сайжирч, насжилт нэмэгдсэнээр иргэдийн эрүүл, аюулгүй орон сууцанд амьдрах эрх баталгаажих;

-Мэргэжлийн байгууллагаас үзүүлэх үйлчилгээний чанар дээшилж, иргэдийн төлбөрийг зориулалтын дагуу ашиглах боломж бүрдэж, мэргэжлийн байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт тавих төрийн зохистой оролцоо бий болох зэрэг эерэг үр дүн гарна гэж төсөл санаачлагчид үзэж байна. 

Төсөл санаачлагчийн илтгэл, Байнгын хорооны санал, дүгнэлттэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөр, С.Бямбацогт, Б.Бат-Эрдэнэ, О.Баасанхүү, Л.Энх-Амгалан, Ц.Цогзолмаа, А.Ундраа нар асуулт асууж, Барилга, хот байгуулалтын сайд болон ажлын хэсгээс тайлбар, тодруулга авсан. Төслийн хэлэлцэх эсэхтэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөр, С.Бямбацогт, А.Ундраа нар үг хэлж, байр сууриа илэрхийллээ. Төр бодлогын түвшинд орон сууцны хэрэглээг хангах асуудлыг шийдвэрлэх, үл хөдлөх хөрөнгийн үнэ цэнийг хамгаалах, дундын өмчлөл, хадгалалт хамгаалалтыг оновчтой шийдвэрлэх, төр оролцоогоо зөв тодорхойлж, олон нийтэд зөв, бодит мэдээлэл хүргэх шаардлагын талаар санал хэлсэн. 

Ийнхүү Орон сууцны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийн хэлэлцэх эсэхтэй холбогдуулан гишүүд үг хэлж, байр сууриа илэрхийлснээр өнөөдрийн чуулганы нэгдсэн хуралдаан өндөрлөлөө