Хамтарч байгаа гээд хамгаалж, хаацайлахгүй
УИХ-ын гишүүн З.Баянсэлэнгэтэй цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.
-Ерөнхий сайд Засгийн газар байгуулагдаад 90 хонож байна гэсэн. Таны хувьд шинэчлэлийн Засгийн газар хэр үр бүтээлтэй ажилласан гэж бодож байна?
-Засгийн газар төсвөө батлах гэж будилсаар өнөөдрийг хүрлээ. Мөн орон нутгийн сонгууль ч таарчихсан. Тиймээс Засгийн газар өөрийн ажиллах чиглэл, бололцоо нь бүрэн хангагдаж чадаагүй гэж бодож байна.
Ерөнхий хандлага нь бүтээн байгуулалтын шинжтэй асуудлуудыг түлхүү тавьсан. Мэдээж ажлаа гайгүй эхэлсэн гэж бодож байна. Харин хэрэгжүүлэх явцад алдаа, оноо гарахыг үгүйсгэхгүй.
Шууд 100 хувь биелдэг ажил гэдэг ховор. Тиймээс засч, залруулах зүйлүүд ч бий.
МАХН-МҮАН-ын “Шударга ёс” эвсэл анх удаа шинэчлэлийн Засгийн газарт хамтран оролцож байгаа учраас бодлогыг нь дэмжиж байгаа.
-Бодлогыг нь дэмжиж байна гээд бүх зүйлд нүдээ аниад, хэлээ хазаад өнгөрөөд байж боломгүй санагдана?
-Бид хамтарч байгаа гээд хамгаалж, хаацайлахгүй. Яагаад гэвэл монгол хүний эрх ашиг зөрчигдөж, үнэ цэнгүй болж буй тохиолдол бүрт тэдэнд зориулсан үйл ажиллагаа явуулахгүй бол хэлж, ярих л болно.
Тэр дундаа хүн рүү чиглэсэн эрүүл аюулгүй нөхцөлд амьдрах боломжтой, хөдөлмөр эрхлэлтийг нь дэмжсэн мөрийн хөтөлбөрөө барьж ажиллахыг зарчим болгоно. Тэгэхээр үйл ажиллагаанаас нь хамаарч байр сууриа илэрхийлнэ.
-Хамтарсан Засгийн газрын үеийн үйл ажиллагааны үргэлжлэлийг одоо ихэнхдээ үгүйсгэж байгаа харагддаг. Энэ нь шинэчилсэн засаглалын сонгодог хэлбэр үү?
-Төсөвтэй холбоотой асуудал хэлэлцэх үеэр Н.Алтанхуяг сайд зарим үед өмнөх засгийн талаар ярьж байсан. Өмнө нь хамтарч байх үедээ тэдгээрийг яриагүй байж өнөөдрийн өндөрлөгөөс эргээд ярьсан нь буруу. Хамт байхдаа болох, болохгүйгээ яриагүй байж салсан хойноо ярих нь утгагүй. Угаасаа “бие холдвол сэтгэл холдоно” гэдэг дээ.
-“Өнчин хүн өөнтөгч” гэдэг болоод байгаа юм биш үү?
-Тэд ялагдаж сураагүй болохоор л тэгж байна. Нэг үе МАН-ынхан оодорч, бүх зүйлд “БИ” төвтэй байсан. Эрх мэдэл нь ихдэж, толгой нь дэндүү томроод ирэхээр ард түмнээсээ тасарч байгаа юм. Гэтэл “Бөх хүн бүдүүн өвсөнд” гэдэг шиг УИХ-ын өнгөрсөн сонгуулиар ялагдал хүлээчихээд түүнийгээ ойлгохгүй явсаар өдгөө бүлгээ ч байгуулж чадаагүй явна. Уг нь бүлэг байгуулах боломж бүрэн байсан. Тэгэхэд Бага хурлаа хийгээд л сууж байсан шүү дээ.
Хэрэв тухайн үед оодорч яваагүй бол өнөөдөр бүлгээ байгуулчихсан жинхэнэ сөрөг хүчний байр сууриа илэрхийлээд, завсарлагаа авч болох байсан. Тиймдээ л бусдаас өө сэв хайж байна. Уг нь сөрөг хүчин байх сайхан.
Сөрөг хүчин гэдэг чинь бодлогоороо өрсөлдөхийг хэлдэг. Гэтэл зарим тохиолдолд аливаа асуудалд эсрэг байр суурь илэрхийлж байснаа яг санал хураалгаж, кноп дарах үед л дэмжиж байгаа нь ажиглагддаг. Тиймээс бүх зүйлийг хавтгайруулж, буруутган шинэчлэлийн Засгийн газар руу дайрах нь буруу гэж бодож байна.
-“Шударга ёс” эвслийнхэн АН-ын эргэж буцдаг занг мэддэг болсноор гишгэсэн мөрөө байнга хянах хэрэгтэй болж байна уу?
-Мэдээж бүлгийн хуралдааны үеэр тэд ингэх байх, тэгэх вий гэх асуудлыг ярихгүй л дээ. Аливаа асуудлыг цаг хугацаа л харуулна. Манай бүлгийнхэн хоорондоо эвтэй байхад Засгийн газраас гарсан ч, гараагүй ч байр сууриа илэрхийлнэ. Хувь хүмүүст тодорхой бодол байдаг байх.
Бид эхнээсээ шударга бус, хууль бус зүйлтэй эвлэрэхгүй гэдгээ илэрхийлсэн. Тиймээс шинэчлэлийн Засгийн газар, тэр дундаа “Шударга ёс” эвслийг тарааж, бутраачих юмсан гэсэн бодолтой, өрсөлдөгч олон бий.
-Шударга бус явдал гэснээс та нөхдийг албан тушаалаа ашиглан Интерполд захидал бичиж байна гэж иргэд ойлгож байгаа юм биш үү. Энэ тэгээд шударга явдал мөн үү ?
-Хууль зүйн дэд сайд Э.Эрдэнэжамъянгийн хувьд төрийн тамга тэмдэг ашиглаж, албан тушаалынхаа бланканд тэрхүү эрэн сурвалжлах ажлыг таслан зогсоохыг шаардаагүй. Цахим шуудангаар л харилцсан.
Манай улсад хүний эрхийг хамгаалдаг олон байгууллага бий. Мөн Интерпол руу шууд бусаар, өөр байгууллагаар дамжиж хандаж болдог. Түүгээр дамжуулаагүй нь л асуудал болоод байгаа.
Хууль зүйн яамны зүгээс эсвэл АТГ-аас Интерпол руу хэн нэгэн харьцаж магадгүй гэж бодож, айж байсан бол интернэтийн тухайн эрхийг нь хааж, хязгаарлах хэрэгтэй шүү дээ. Э.Эрдэнэжамъянгийн үйлдэл хууль бус гэж үзэж байгаа юм бол Интерполын эрэн сурвалжлах үйл ажиллагаа зогсчихсон л байх байсан. Гэтэл өнөөдөр үргэлжилж л байгаа.
Тэгээд ч Интерпол улстөрийн асуудалд орооцолддоггүй. Тиймээс би ч гэсэн иргэн хүнийхээ хувьд улстөрийн гэмт хэрэгтэй холбоотой шүү гэдгийг хэлэх нь зүйн хэрэг. Хүний өмнөөс бус өөрийнхөө байр суурийг л илэрхийлсэн. Манай намынхан Олон улсын шүүх болон Интерполд хандаж Монгол оронд, МАХН-тай холбоотой асуудлуудыг авч үзнэ үү хэмээн захидал бичсэн. Гишүүд нь ч гарын үсэг зурсан.
-Гэхдээ та УИХ-ын гишүүний хувьд албан тушаалаа ашигласан болчихоод байгаа юм биш үү?
-Интерполд хэн ч мэдээлэл өгч, хандаж болно. Бид улстөрийн албан тушаалаа л бичсэн. Тэр утгаараа аливаа байгууллагад хандах эрх маань нээлттэй.
-Хууль зүйн байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдааны үеэр Ц.Нямдорж гишүүн МАХН-ыг бүртгэсэн нь хууль бус гэсэн тайлбар хэлсэн. Ямар учиртай юм бэ?
-Ц.Нямдорж гишүүн Эрүүгийн хуульд өөрчлөлт орж буйтай холбогдуулан тайлбар хийх ёстой гэсэн. Тэгснээ Улсын Дээд шүүх ажлаа хийхгүй байна. Ялангуяа МАХН-ыг хууль бусаар бүртгэсэн гэж хэлсэн.
-Түүнээс хойш үйл ажиллагаагаа явуулаад бүр парламентад бүлэг болчихсон байхад уу?
-Миний хувьд тухайн үед эсрэг байр сууриа илэрхийлсэн. Тэр хүн өнөөг хүртэл хувь заяатайгаа эвлэрэхгүй байна. Нухацтай бодвол улстөрийн хэлмэгдүүлэлт байсныг нотлоод байгаа биз дээ. МАХН нэрээ бүртгүүлж байх үед Ц.Нямдорж Хууль зүйн сайд байсан хүн. Гэтэл аль хэдийнэ шийдэгдсэн асуудлыг өнөөдөр сөхөж байгаа нь тун хачирхалтай. Дээд шүүхийн тухай ярьж байхад МАХН-ыг хөндөж байна. Хэрвээ талх ярих гэж байгаа бол талхаа л ярих учиртай. Тэгэхгүй хаа хамаагүй зүйл яриад, хэрүүл хийхийн тулд элдэв өө хайгаад байж болохгүй. Харин ч “Би сайд байх үедээ засч, залруулах гээд болоогүй шүү. Одоо ингэмээр байна” гээд саналаа хэлэх хэрэгтэй шүү дээ. Тэр утгаараа Ц.Нямдорж гишүүн улстөрийн хэлмэгдүүлэлтээр намын даргыг баривчилсаныг нотлоод байгаа юм.
-Сайд байх үедээ МАХН-ыг хууль бус гэж үзсэн юм бол яагаад арга хэмжээ аваагүй юм бол?
-Тэр хүний хийсэн ганц том ажил нь манай намын даргын баривчилгаа. Түүнийг маш сайн зохион байгуулсан. Ц.Нямдорж гишүүн хэдэн жил салбарын сайд нь байсан хэрнээ өнөөдөр хууль, шүүхийн байгууллагыг муу хэлээд сууж болохгүй. Алдаатай нь энэ, оносон нь тийм гэж ярих учиртай. Түүнээс биш дундаа данхтай цай тавьж суугаад хов ярих гэж байгаа мэт энд тэндхийн асуудал руу үсчиж байгаа нь миний хувьд харамсалтай санагдаж байна. Бас инээд хүрч байна.
-Ц.Нямдорж гишүүн тухайн үед Н.Энхбаяр даргыг баривчлахыг огт мэдээгүй гэдэг шүү дээ?
-УИХ-ын гишүүн бүр үнэн ярьдаг гэвэл худлаа. Хэлсэн үгнийхээ төлөө хариуцлага хүлээхгүй. Мөн дотор нь ороод ирсэн чинь олон жил улстөрч байсан хүмүүс үнэн хэлнэ гэж байдаггүй юм шиг санагдаж байна.
