УИХ-ын гишүүн Г.Баярсайхантай цаг үеийн сэдвээр ярилцлаа.

-УИХ-ын дэгийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулахдаа завсарлага авахад цаг заах тухай яригдаж байгаа. Энэ хэр зөв зүйтэй алхам бэ?

-Монгол төрийн үйл ажиллагаа ямарваа нэгэн хуулиас үл шалтгаалан үргэлжлэх ёстой. Тиймээс УИХ-ын дэгийн тухай хуульд завсарлага авдаг хэсэгт цаг заасан заалт оруулах нь зайлшгүй чухал асуудал.

-АН-ынхан өөрсдөө цөөнх байхдаа хугацаа заалгүйгээр завсарлага авдаг байсан биз дээ?

-Урьд нь угаасаа хугацаа заагаагүй байсан болохоор ойлгомжтой байсан юм. Гэхдээ өнөөдөр бид өөр өндөрлөг, өнцгөөс харж, хандмаар байна. Дэлхий нийтийн улстөр, эдийн засаг өдөр хоногоор өөрчлөгдөж байна шүү дээ. Гэтэл бид ганц асуудлаас болж завсарлага хязгааргүй гэдэг хүрээнд төрийн ажлыг гацааж болохгүй. Тиймээс нам, улстөрийн хүчнүүд завсарлагыг хугацаатай авах нь зүйтэй гэдгийг ухамсарлаж байгаа байх гэж бодож байна. Миний хувьд ч ийм байр суурьтай байгаа. Завсарлагын асуудалд бүлэг байгуулах эсэх, эвсэх эсэх зэргээр албан тушаалын барьцаа хийхгүйгээр зөвшилцөх ёстой.

-Барьцаа хийхгүй гэж ярьж байгаа болохоос улстөрийн нам, хүчнүүд бүгд тохироо вэрийн дор барьцааны байдлаар үйл ажиллагаа явуулаад байна гэж ярих боллоо?

-Төрийн эрх барих дээд бай-гууллага, Засгийн газарт олонх болж чадаагүй учраас манай нам бусадтай эвсэж, нэгдсэн. Энэ утгаараа эвслийнхний дунд аливаа яам, агентлагийг ма-найх, танайх авна гэсэн уттатай наймаа явагдах шиг болсон, Жишээлбэл, завсарлагыг цагтай болгох нь зүйтэй гэхээр тэгвэл танайх шүүхийн байгууллагад нөлөөл гэсэн шаардлага тавих маягтай. Бид энэ маягийн асуудлыг байхгүй болгохын тулд завсарлагыг цаггай болгох нь чухал.Урьд нь Засгийн газраа байгуулах үед МАН-ын нөхөд тээг саад хийж, монгол төрийн үйл ажиллагаа гурван cap гацаж байсан түүх бий. Үүнийг давт-мааргүй байна. Дэлхийн болон өмнөд хөршийн эдийн засагт хямрал нүүрлэх нь, сайнгүй байна гэж гадна, дотны эдийн засагчид хэлж байгаа. Энэ үед төрийн машиныг огт гацаал-гүйгээр УИХ, Засгийн газар харин ч эрчимтэй ажиллах хэрэгтэй.

-Таны яриаваас «Шударга ёс» эвслийнхэн экс Ерөнхийлөгчийг шүүх хуралд АН-ывхныг нөлөө үзүүлэхийг шаардсан юм байна гэж ойлголоо?

-Албан ёсоор л ярихгүй байсан болохоос үйл явдал ойлгомжтой байсан шүү дээ. Улстөр сонирхдог хүн бүр ойлгосон байх.

-Нэгтэй нь ингзж ил, далд тохирч байгаа шигээ сөрөг хүчнийхээ амыг ч сайв барьж байгаа бололтой. Бүлгийй асуудлыг вь хэлэлцэх боломжтой Дэгийн тухай хуулийг л гэхэд төсвийн дараа тавьсан байсан?

-Дэгийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах, завсарлагыг хугацаатай болгох асуудал МАН-ын бүлгийг байгуулахтай огт хамаагүй гэж хэлмээр байна. Өнөөдөр мөрдөгдөж байгаа хуулиар бүлгээ байгуулж чадаагүй. Үндсэн хуулийн цэцээс ч МАН хууль зөрчсөн гэсэн хариу өгсөн шүү дээ. Тиймээс цэцээс хүртэл бататгасан болохоор дөрвөн жилийн хугацаанд МАН УИХ-д бүлэггүй явах ёстой гэж бодож байгаа. Энэ тохиолдолд хуульд өөрчлөлт оруулж, бүлгийг нь байгуулбал дараа дараагийн парламентад маш муу үлгэр үзүүлэх болно. Ялагдчихаад, дотоод зохион байгуулалтаасаа болж, бүлгээ байгуулж чадаагүй намын төлөө, тэдэнд зориулж хууль өөрчилж болохгүй.

-Дэгийн тухай хуульд өөрч-лөлт оруулсан ч МАН-ын бүлгийг баталгаажуулахгүй юм байна гэж ойлгож болох уу?

-Завсарлагааг хугацаатай болгоно. Хариуд нь МАН-ыг бүлэгтэй болгоё гэсэн бохир улстөрийн наймааг бид хий-мээргүй байна. Хийх ч үгүй. Хуулиа л мөрдөнө.

-Аль аль нь санасандаа хүрэхийн тулд завсарлага, бүлэг гэдэг асуудалд барьцаа үүсэх юм биш үү?

-Улстөрийн нам, хүчнүүд ойлголцож, нэгэнт засагт хамтарч байгаа юм чинь илүү төгөлдөр болгохын тулд нэг бодлогоор завсарлагыг хугацаатай болговол цаашид аливаад барьцаа багасах байх гэж бодож байна.

-Сүүлийн үед өряөж буй төрийн албаныхны халаа, сэлгээ Орон нутгийн сонгууль дөхсөн биш шоу болж хувирах нь. Энгийн иргэдэд л хүнд тусна даа?

-Тухайн яамны сайдын баг зэргээр зайлшгүй солигдох албан тушаалтнууд гэж байдаг. 2000 онд МАН-ынхан хэдэн мянган албан хаагчийг халж байсан явдлыг манай намынхан давтаагүй. Мэдээж халагдаж, солигдсон хүн байгаа байх. Гэхдээ төрийн ажлыг доголдуулах, нийтийг хамарсан хэмжээнд хүрээгүй.

-Ирэх овы төсөв яригдаж байна. Энэ засгийн мөрийн хөтөлбөрийг ерөнхийлсөн гэдэг шүүмжлэл гарсан. Гэтэл ирэх оны төсөв ч мөн тодорхой зүйлгүй гэж үзэх хүн олон бий. Таны хувьд ямар дүгнэлт хийж байгаа вэ?

-Мөрийн хөтөлбөрт тодруулах, тоо тавих зүйл байсан. Гэхдээ тайлбарыг хүлээж авахаас аргагүй байлаа. Дэлхийн эдийн засгийн хямралтай холбоотойгоор зарим ажлыг төлөвлөхөд тун хэцүү.Тухайн үед би асуудалд бодитоор хандахын тулд эдийн засгийн хямралаас үл шалт-гаалан хийгдэх ажлын тоог тавих ёстой гэдгийг хэлж байсан. Яагаад гэвэл 2008 оны дэлхийн эдийн засгийн хямралын үеэр хамтарсан засгийнхан нэлээд том мөрийн хөтөлбөртэй орсон. 2009 онд төсөв элгээрээ хэвтсэн шүү дээ. Өөрөөр хэлбэл, мөрөөдлийн хөтөлбөр болохоо шахсан. Энэ нь ганц манай улсад ч нүүрлээгүй, дэлхий дахинд болсон асуудал гэдгийг олон нийт ч бас мэдэж байгаа байх. Тэгэхээр энэ удаа болгоомжлол бий болсон байх.

Г.Баярсайхан: Эвслийнхний дунд яам, агентлагийг манайх, танайх авна гэсэн наймаа явагдсан