МУИС-ийн Эдийн засгийн сургууль Санхүүгийн тэнхим, Даатгал, Эрсдлийн удирдлагын багш Б.Жавхланцогттой даатгалын салбарт тулгамдаж буй асуудал юу болох талаар ярилцлаа. Тэрээр боловсон хүчний талаар түлхүү ярьсан гэдгийг уншигч танд хэлэх нь зүйтэй.

-Даатгал, эрсдлийн удирдлагын багш хүний хувьд даатгалын салбарын боловсон хүчний талаар ямар бодолтой байдаг вэ. Хүний нөөцийн чадавхи нь хэр байна?

Даатгалын компанид ажиллагсадын мэргэжлийн ур чадварын дутагдалтай тал нь салбарын тулгамдсан асуудал. 2014 оны гурван сард хийсэн судалгаагаар даатгалын компаниудын боловсон хүчний байдлыг үзэхэд мэргэжлийн актуарчдын  60-70 хувь нь нэгээс хоёр жилийн ажлын туршлагатай хүмүүс байгаа юм. Мэргэжлийн актуарчид бол хамгийн чухал эрсдлийг тооцож ажилладаг хүмүүс. Ажиллах хүчний тогтворгүй байдал байгааг хэлэх хэрэгтэй. 

-Өнгөрсөн сард болсон Хүртээмжтэй даатгал олон улсын форумын үеэр нарийн мэргэжлийн актуарч(Даатгалын үнэлгээн дээр үндэслэсэн даатгалын хураамжийн хувь хэмжээг, нөхөн төлбөр тооцох), андоррайтер (эрсдлийг тооцдог) эрхтэй хүмүүс ховор гэж сонссон. Ийм нөхцөлд компаниуд хэр ажиллаж байгаа гэсэн үг вэ?

Андеррайтерын хувьд даатгалын компаниудад ямар эрсдлийг даатгах, даатгахгүй вэ гэдгийг тооцож, шийдэх учиртай. Дутагдалтайгаас болоод компаниуд их эрсдэлтэй даатгалыг бага хураамжаар даатгах асуудал гардаг.

Нэг үгээр хэлбэл даатгаж болохгүй хөрөнгүүдийг нүдээ аниад даатгадаг

эх сурвалж: mia.mn

гэсэн үг. Гэхдээ сүүлийн үед Монголын даатгагчдын холбооноос хэд хэдэн сургалтыг хийж эхэлсэн нь сайшаалтай хэрэг. Тухайлбал Англи, Америк улсаас гурван актуарч багшийг авчирч хоёр удаагийн сургалт явуулсан нь үр дүнтэй болсон. Ирэх 6 сарын 6-нд Германы хамтын ажиллагааны GIZ-ийн  санхүүжилтээр андеррайтерийн сургалт хийхээр төлөвлөж байгаа. Энэ мэт тодорхой сургалтуудыг хийж байгааг хэлэх хэрэгтэй.

-Даатгалын салбарт тулгарч буй асуудлын нэг нь иргэдийн  санхүүгийн мэдлэг, боловсролын байдал. Энэ тал дээр ямар бодолтой явдаг вэ?               

Иргэдийн боловсролын асуудал их чухал. Би бичил даатгалын төслийн хүрээнд үндэсний зөвлөхөөр ажиллаж байхдаа хөдөө орон нутгаар явж сургалт хийсэн. Иргэд мэдэхгүйгээс ойлгохгүйгээс болоод даатгалаас хол байдаг. Гэхдээ сургалт хийгээд, ойлгуулаад ирэхээр амьдралдаа авч хэрэгжүүлж байгаа нь ажиглагдсан.

-Манай даатгалын зах зээл жижигхэн. Энэ зах зээлийн цаашдын хөгжлийн чиг хандлагыг хэрхэн төсөөлдөг вэ?

Жижигхэн учраас зах зээл дээрх хураамжаар даатгуулагчийн том эрсдлүүдийг даатгаж чаддаггүй. Тухайлбал том авиа компаний эрсдлийг дотооддоо бус, гадаад улсад давхар даатгалын компаниудад даатгадаг. Энэ нь Монгол улсад бий болж байгаа дөрвөн төгрөг тутмын 1 төгрөг нь гадагшаа давхар даатгал хэлбэрээр урсдаг гэсэн үг.

Гэтэл энэ мөнгөний 10-15 хувь л нөхөн төлбөр хэлбэрээр эргэж ирдэг нь манай улсад алдагдалтай учраас даатгалын компаниуд Санхүүгийн зохицуулах хороотой ярьж байгаад Үндэсний давхар даатгалын компанийг байгуулахаар санал гаргасан. Одоо хороон дээр ажлын хэсэг гарсан ажиллаж байгаа.

Хэрвээ төр даатгал хийгээд эхэлвэл иргэд төр лүү явах нь ойлгомжтой шүү дээ.

-Төрийн зүгээс Үндэсний даатгалын корпорацийг экспортыг дэмжих чиглэлээр гаргана гэсэн нь ямар учиртай юм бэ.  

Даатгалын салбарын захиалгаар үндэсний давхар даатгалын компани байгуулах санааг хувийн хэвшил гаргасан. Бас нэг зүйл явж байгаа нь үндэсний даатгалын корпораци. Экспортыг дэмжих 888 төслийн хүрээнд, үндэсний даатгалын корпорацийг байгуулахаар нэгэнтээ шийдвэр гарсан. Харин одоо хэрэгжүүлэх арга замыг ярилцаж байгаа гэсэн.

Гэхдээ СЗХ-оос даатгал эрхлэх зөвшөөрөл авах журмаас үзэхэд экспортын даатгалыг ердийн даатгалын тусгай зөвшөөрөл авах учиртай. Энэ нь хувийн хэвшлийнхний хийж байгаа даатгалыг төр хийнэ л гэсэн үг. Тийм учраас даатгалын компаниуд дургүйцээд байгаа юм. Орвонгоор нь эргүүлж, элгээр нь хэвтүүлж магадгүй. Хэрвээ төр даатгал хийгээд эхэлвэл иргэд төр лүү явах нь ойлгомжтой шүү дээ.

Ярилцсанд баярлалаа.