УИХ-ын чуулганы /2025.05.16/-ны өдөр Засгийн газраас 2025 оны 4 дүгээр сарын 30-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2026 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2027-2028 оны төсвийн төсөөллийн тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн тогтоолын төслийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд үг хэллээ.

УИХ-ын гишүүн О.Саранчулуун:

Эрүүл байна гэдэг нь бие, сэтгэл санаа, нийгэм орчны хувьд сайн сайхан байдлыг хэлнэ гээд ДЭМБ-ын тодорхойлолтыг бид бүгд мэдэж байгаа. Би 2 дахь удаагаа төсвийн хүрээний мэдэгдлийн материалуудыг харахаар 2.2-т Эрүүл Монгол хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ гээд гэж заасан байгаа. Энэ дотор заасан 6 заалт нь дандаа өвдчихсөн насанд хүрсэн хүмүүсийн эмнэлэг, хавдар, зүрх судлалын өвчлөлийн эмчилгээний технологи гээд ийшээ чиглэчихээд байгаа. Эрүүл монгол хүн чинь эрүүл монгол хүүхдүүдээсээ эхлэн юм байгаа юм. Боловсролын байгууллагын хувьд боловсролд нь анхаарна гээд, эрүүл мэндийн байгууллагын зорилтыг харахаар дандаа эмнэлэг буюу эмчилгээнд суурилсан зорилтуудаа оруулаад дунд нь хүүхдүүдээ орхичоод байгаа. Эрүүл монгол хүнийг хөгжүүлнэ гэдэг нь эрүүл хүүхдээс эхэлнэ. Үүнийг зарчмын хувьд сайжруулж, өөрчилж хүүхэд рүү чиглэсэн салбар дундын асуудлыг анхаармаар байна. Хүүхдийн эрүүл мэнд, хүүхдийн сэтгэл санаа, хүүхдийн орчин гээд. Үүн дотор хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүд ч орно. Сайд нар миний асуултад хариулахаар байхгүй байх шиг байна. Би тусад нь тайлбар авмаар байна.

Хоёрдугаарт, Төсвийн хүрээний мэдэгдэл дээр, 2026, 2027, 2028 оныг харахаар нийгмийн халамжийн тухай хуульд заасны дагуу төсвөөс хуваарилах зардлын дээд хэмжээг өсгөхөөр харагдаж байна, 2,6, 2,7, 2,9 гээд. Өсгөж байна. Гэхдээ 2 дээр нь төсвийн сахилга батыг сайжруулна, төсвийн төрөөс үзүүлж буй нийгмийн халамж, тусламж үйлчилгээг, зорилтот бүлэгт чиглүүлнэ гээд тусгасан байгаа. Энэ зорилтот бүлэгт чиглүүлж байгаа нь зөв байгаа юу, хөрөнгө оруулалтаар хэрэгжиж байгаа бодлого хөтөлбөр чинь эргээд хэр оновчтой вэ гэдгийг үнэлдэг тогтолцоог энэ дотроос олж харсангүй. Үүнийг хаанаас харах вэ гэдгийг мэдмээр байна. Яагаад ингэж асуугаад байна вэ гэхээр өнгөрсөн удаа, бараг 2 жилийн өмнө хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүст анхаараад өгөөчээ, энэ хүмүүст холбоотой зардлыг төсөв дээр тусад нь нэг багана үүсгээд оруулаад өгөөч ээ гэдэг бичгийг би Сангийн сайд бүх хүмүүс рүү явуулсан даа. Тодорхойгүй болохоор хүмүүс уурлаад байгаа байхгүй юу. Тодорхойгүй болохоор хүмүүс жагсаж байна шүү дээ. Нэг зүйл тодорхойгүй болохоор хүмүүс ямар их уурсаж бухимдаж байна вэ? Тэгвэл хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүс өдөр болгон ийм мэдрэмжтэй байдаг. Бид нартай холбоотой зардал яасан юм бол гээд мэдэхгүй байгаа болохоор л асуугаад байгаа юм. Тэгэхээр яам болгон төсвөө өгдөг тусгай баганад нь тусгаад өгөөч гэхээр бид хүний хөгжлийн хэсэгт оруулаад.. Энэ дээр би тусгайлан асуумаар байна. Тусгайлан хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийг хангахтай холбоотой төсвөө яаж гаргаж байгаа вэ? яаж тодорхойлж байгаа вэ? Яагаад гэвэл 3 жилийн дараа Монгол Улс үүгээр ОУ-ын тайланд мэдээллээ өгнө. Хөгжлийн төлөө төсөл зорилгынхоо 15 хувийг хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнтэй холбоотой зардалд тусгана гээд ОУ-ын тунхаглалд нэгдчихсэн. Тэрийгээ ярих ёстой.

Хамгийн сүүлд, иргэдээс дахин дахин асууж байгаа нэг асуултыг асууя! Энэ асаргааны мөнгө нь хэзээ орох вэ? Энэ яагаад удаад байдаг юм бэ? Хамгийн хэцүү байгаа бүлэгт өгөх төрийн үйлчилгээний мэдээллийг ойлгомжтойгоор тэдэнд өгнө гээд мэдээллээ ил тод байлгаж болдоггүй юмуу?

Түүний асуултад Эдийн засаг, хөгжлийн сайд Л.Гантөмөр хариуллаа.

Сэтгүүлч

. Б.Цэцэгсүрэн