Нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүлийн ирэх гурван жилд хийх ажлын мөрийн хөтөлбөрийг өнгөрсөн пүрэв гаригт болсон НИТХ-ын ээлжит бус чуулганаар баталсан. Уг мөрийн хөтөлбөрийн талаар нийслэлийн Засаг даргын Санхүү, эдийн засгийн асуудал хариуцсан орлогч Н.Батаатай ярилцлаа.

-Засаг даргын мөрийн хөтөлбөрийг НИТХ баталлаа. Ямар онцлогтой, ямар үр өгөөжтэй хөтөлбөр болсон гэж та бодож байна вэ?

-Энэ оны НИТХ болон УИХ-ын сонгуульд АН “5А” хөтөлбөр дэвшүүлж оролцсон. Агаар нь цэвэр, амины орон сууцтай, ажил орлоготой, амгалан тайван, авлигагүй Улаанбаатар гэсэн манай хөтөлбөрийг нийслэлийн иргэд дэмжсэн.

Бид ажлаа хүлээж аваад өнгөрсөн хугацаанд дүгнэлт, судалгаа хийлээ. Эмх замбараагүй зүйл олон байна. Хийх ажил ч их байна. “5А” хөтөлбөр дээрээ түшиглээд бид хотын мэргэжлийн байгууллагуудын саналыг авч, Засаг даргын 2013-2016 онд хэрэгжүүлэх ажлын мөрийн хөтөлбөрийг боловсруулсан.

Энэ хөтөлбөрийн онцлог нь нийслэлийн төр захиргааны байгууллагад зориулагдсангүй. Улаанбаатар хотын иргэдийн эрүүл саруул орчинд амьдрах нөхцөл бололцоог бүрдүүлэхэд чиглэсэн. Засаг даргын дэвшүүлсэн гол зорилт бол Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг хөгжүүлж, амины орон сууцтай болгох юм. Үүнийг Э.Бат-Үүл дарга “Шинэчлэлийн хөтөлбөр” гэж танилцуулсан. Хөтөлбөрт яах аргагүй том том зорилтуудыг гаргаж тавьсан.

Нийслэлийн түүхэнд хийгдэж байгаагүй томоохон бүтээн байгуулалт хийнэ. Зарим ажил 7-10 жил ч үргэлжилж болно. Бидний тооцоогоор 16.5 их наяд төгрөг шаардагдаж байна.

-Нийслэлийн түүхэнд хийгдэж байгаагүй томоохон бүтээн байгуулалтуудыг хөтөлбөрт тусгасан гэж та хэллээ. Тухайлбал, ямар бүтээн байгуулалт хийх талаараа сонирхуулахгүй юу?

-Улаанбаатар хотыг 2030 он хүртэл хөгжүүлэх төлөвлөгөөнд Тасганы овоо, Зайсан, Хамбын овоо, Ногоон нуур, Тахилтын гээд 10 том цэцэрлэгт хүрээлэн байгуулахаар төлөвлөж байна.

Улаанбаатар хотын доогуур метро, дээд хэсгээр тусгай замын автобус явж, Баруун дөрвөн замаас Зүүн дөрвөн замын хооронд давхар зам баригдана.

Ер нь 212 км зам шинээр тавьж, 350 км замыг засна. Түүнчлэн 17-г байшин хороолол барина. “100 мянган орон сууц”-ны газар болон инженерийн байгууламжийг хотоос шийдэж өгөх тул байрны өртөг бага байх юм. Тэгэхээр хөнгөлөлттэй зээлээр орон сууцтай болох боломж иргэдэд бүрдэнэ. Гэр хорооллыг дахин төлөвлөлтөд оруулж, орон сууцжуулах ажлыг зохион байгуулна.

Айлуудын газрыг худалдан авах, эсвэл байраар шууд солих замаар газар чөлөөлнө. Түүнээс биш, газрыг нь хямд худалдаж аваад үнэтэй байранд оруулж, өрөнд оруулахгүй. Энд бодлогын том ялгаа байгаа. Энэ бүхнийг Улаанбаатар хотыг 2030 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөнд тусгасан. Удахг үй УИХ-аар батлуулна.

-Нийслэлийг хөгжүүлэх төлөвлөгөөг дахин шинэчилсэн гэсэн үг үү?

-Улаанбаатар хотын ерөнхий төлөвлөгөөг тав дахь удаагаа боловсруулж байна. 2020 он хүртэлх ерөнхий төлөвлөгөө байдаг. Тэгсэн хэрнээ түүнийхээ дагуу ажил бараг хийгээгүй.

2030 он хүртэлх ерөнхий төлөвлөгөө яригдаж байснаас биш яг батлагдаагүй байсан. 2020 он хаяанд ирсэн учраас бид Японы ЖАЙКА олон улсын байгууллагын санал болгосон хөтөлбөрийг дахин боловсруулж, шинэ төсөл бий болгож байна. Энэ төлөвлөгөөг ойрын хугацаанд УИХ-д өргөн барина. УИХ баталсны дараа Улаанбаатар хотыг хөгжүүлэх гол хууль болж хувирах учиртай. Тэр хуулийн хүрээнд хотоо хөгжүүлэх зорилготой ажиллана.

-Нийслэлийн байгаль орчны асуудал нэлээд хүнд байгаа. Энэ чиглэлээр ямар үйл ажиллагаа хийхээр хө- төл бөрт тусгасан бэ?

-Байгаль орчны чиглэлээр олон ажил хийхээр төлөвлөсөн. Тухайлбал, нийслэлд эко цагдаа бий болгоно. Ингэснээр байгаль орчны эсрэг үйлдэл хийсэн хүмүүст хуулийн хариуцлага тооцох механизм бүрдэх юм.

Мөн “Цэцэрлэгжүүлэлт” мастер төлөвлөгөө гаргана. Нийслэлийн газар нутгийн 14.2 хувийг ногоон бүс эзэлж байна. Үүнийг бид 20 хувьд хүргэх зорилт тавьж байгаа. Бас нэг гол ажил бол Улаанбаатар хотыг цэцэрлэгчтэй болгоно.

Нийтийн эзэмшлийн талбай дахь бүх л ногоон байгууламжийг хариуцсан цэцэрлэгч бий болно. Усны асуудал хүнд байгаа. 2020 он гэхэд нийслэлчүүд цэвэр усны дутагдалд орно гэж эрдэмтэд хэлж буй. Тиймээс үерийн усны хуримтлал бий болгоно.

Дэлхий дээр гүний усаар машинаа угаадаг манайх шиг тансаг орон алга. Саарал усыг ахуйн хэрэглээнд түлхүү ашиглах чиглэлээр олон ажил хийхээр төлөвлөсөн. Ойрын хугацаанд мөн гүний худгуудыг цэгцлэх ажил явуулна. Энэ мэтчилэн хийх ажил их байна.

-Авлигагүй Улаанбаатар гэдэг нь өвөрмөц хөтөлбөр шиг санагдлаа. Яаж энэ асуудлыг шийдвэрлэх вэ?

-Бид нийслэлийг хөгжүүлэхдээ иргэдтэй хамтран ажил лах зорилт тавьсан. Үүний тулд ил тод, иргэддээ нээлттэй, тэдний санаа оноог авч зөвлөдөг байх механизмыг бүрдүүлнэ.

Авлига авах боломжийг хаахын төлөө, цаашлаад алга болгохын төлөө ажиллана. Авлига байгаа цагт хот эрүүл саруул хөгжиж чадахгүй.

Улаанбаатар хоттой холбоотой бүх мэдээллийг цахим хуудсанд байршуулж эхэлсэн. Нэг сая төгрөг гарсан байсан ч хааш нь, ямар зориулалтаар шилжүүлснийг мэдээлж байна.

Иргэний танхимын үйл ажиллагааг идэвхжүүлж эхэлсэн. Иргэд санал хүсэлтээ идэвхтэй хэлэлцэж байна. Тусгай дугаарын утсаар иргэдийн санаа оноог авч, хэрэгжүүлж, хариуг нь өгдөг бүтцийг бий болголоо. Түүнчлэн тусгай зөвш өө рөл олгох явцыг хялбаршуулна.

Тухайлбал, барилга барих зөвшөөрөл авахад 228 хоног хэрэгтэй байдаг. Тэгвэл бид Засгийн газартай хамтраад энэ хугацааг 30-40 хоног болгох гэж байна. Үүнд зориулсан “Нэг цонх” нээнэ.

Иргэд газрын зөвшөөрлөө үзүүлж, хүсэлтээ тавихад тухайн “Нэг цонх”-ны ажилтан барилгын ерөнхий төлөвлөгөөг нь ха раад зөвшөөрлийг шуурхай олгоно. Нэг зөвшөөрөл авах гэж 100 гаруй гарын үсэг цуглуулах шаардлагагүй болно.

Олон түшмэлтэй уулзаж, хахууль өгч, бөхөлзөх хэрэггүй. Түүнээс гадна Авлигын эсрэг олон нийтийн зөвлөл бий болгох гэж байна. Авлига өгч болох бүхий л эх үүсвэрийг хаана. Тухайлбал, нийслэлээс олон тендер зарладаг. Энэ нь авлигын бас нэг эх үүсвэр болдог. Тэгвэл бид тендерийг цахим хэлбэрээр зарладаг болох бэлтгэлээ хангаж байна. Авлигатай тэмцэж чадсан гаднын томоохон орнууд тендерийг ийм хэлбэрээр, нээлттэй явуулдаг. Тэр жишгээр явна.

-Тэгвэл нийслэлчүүд мөрийн хөтөлбөрийн бодит үр дүнг хэзээнээс мэдэрч эхлэх вэ?

-Бид хугацаа алдахыг хүсэхгүй байна. Ирэх жилээс гэр хорооллыг инженерийн шугам сүлжээнд холбох, орон сууцны хороолол барих ажлыг эхлүүлнэ. Хөтөлбөрт орсон бүхий л ажлыг хойшлуулахгүйгээр эхэлнэ гэж бодож байгаа. Нэг сонгуулийн хугацаанд багтахааргүй их ажил байгаа ч боломжтой ажлуудыг ойрын хугацаанд хэрэгжүүлнэ.