TV5 телевизийн "Монгол улсаа хөгжүүлье" нэвтрүүлгийн энэ удаагийн дугаарт Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж оролцлоо.

Том төрөөс ухаалаг төр лүү шилжинэ гэж яг юуг хэлээд байна?

Төр бизнестэй хутгалдалгүй хийх ёстой ажлаа хийж эхлэхийг хэлнэ. Төр өөрийгөө томруулж байгаа тэр ажлуудаасаа салах хэрэгтэй. Яамдууд заавал өөртөө байшинтай байх албагүй. Заримыг нь нэг байранд хамт байлгаж болно. Гадаад яам, Батлан Хамгаалах Яам энэ байрандаа байж болно. Төрийн байгууллагын байшинг заавал төрийн компани барих албагүй. Хувийн хэвшлийнхэн уралдаад л бариад өгнө. Тэр байтугай төрийн дээд байгууллага өөртөө авто баазтай байх албагүй. Хувийнханд хариуцуулчихад болно. Төрийн хийх ажил бол ямар байх ёстой вэ гэдэг стандартыг нь тогтоох явдал. Бусад ажлаа хамгийн сайн хийж чаддагт нь өгчихье. Ухаалаг төр гэдгийн цаана хувийн хэвшлийнхэнд төртэй гэрээ байгуулан ашиг олох маш том боломж бий. Харин үүнийг дэмжиж төр түүндээ зохицсон хуулиа батлаад өгчих хэрэгтэй.

Харин өнөөдөр эсрэгээрээ төрийн ямар нэгэн захиалга гарвал төрийн албанд ажилладаг хэн нэгэн нь баахан бараа төрд шахаж баяжаад өнгөрдөг. Ийм байж болохгүй.

Хүмүүс ойлгохдоо 1990 оны ардчилсан хувьсгал төрийн өмчийг нийгэмшүүлж ард түмэнд өгөх зорилготой байсан гэж ойлгодог. Гэтэл 20 гаран жил болоход төр өөрөө бизнес хийдэг байдал бий болчихоод байна. Энэ чинь социализм биш гэж үү?

Энэ үнэн. Бид хуучин зуршлаасаа салж чадаагүй байна. Төрийн компани байж төр хувь хүртэж байх ёсгүй. Төрийн өмч маань төрийн өмч биш төрлийн өмч, дарга, захирлын өмч болчихоод байна. Төр татвараа л авах ёстой. Шаардлагатай бол нэмж болно.

Ерөнхийлөгчийн хувьд би энэ системийг зөв болгож өгөх хэрэгтэй гэж бодож байна.

Төсөв ч тэр, бизнесийнхний мөнгө ч тэр багасаад ирэхээр төрийн хяналт шалгалт ихэслээ гэж хувийн хэвшлийнхэн ярьж байна. Өөрөөр хэлбэл торгууль, шийтгэл ногдуулах нь олширчээ. Өөрөөр хэлбэл нүүрсний экспортоо тасалсан, гадаадын хөрөнгө оруулагчдаа хөөгөөд гаргасаныхаа төлөөсийг одоо хувийн хэвшлийнхнээс авах гэж оролдож байна.

Ер нь татварыг төлөвлөх нь утгагүй. Төр мөнгөгүй болчихлоо гэж мөрөөрөө ажлаа хийгээд явж байгаа хүмүүст дахин дарамт учруулах хэрэггүй. Үүний оронд хөрөнгө оруулалтын орчноо яаж сайжруулах вэ, төрийг бизнесээс яаж салгах гэдгийг бодмоор байна. Монголын ард түмэн 1990-иэд онтой харьцуулахад мөнгөтэй болчихжээ. Намайг Ерөнхий Сайд байхад Монгол Улсын төсөв ердөө 400 сая доллар л байв. Өнөөдөр энэ мөнгө нэг яамны төсөвтэй л дүйцнэ.

Манай бизнесийнхний дунд ойролцоогоор ес орчим их наяд төгрөг эргэлдэж байна. Энэ баялгийг яаж арвижуулах вэ гэдгээ л бодох хэрэгтэй. Гадаадаас ирсэн зээлийг үр ашиггүй зарцуулахын оронд хувийнханд зээл болгоод өгчихье. Гаднаас авалгүй монголдоо үйлдвэрчихээр зүйл их байна.

Элбэгдорж нэр хүндээ өсгөх гээд том төрөөс ухаалаг төр гэсэн шоу хийж байна гэсэн яриа улс төрийн хүрээнд их байна.

Үүнд эмзэглээд байх явдалгүй. Яагаад гэвэл гурав, дөрвөн жилийн өмнө бид хуулийн шинэтгэл хийж байхад бас л шоу гэж ярьж байлаа. Гэтэл энэ ажил маань тодорхой үр дүнд хүргэлээ. Хоёр дахь удаагаа сонгогдсон

Гурван жилийн дараа намайг ажлаа өгөх үед зөв бүтэц үлдэх ёстой. Хэн ч, юу ч ярьж байлаа үүнийг хийхээс өөр аргагүй.

Ц.Элбэгдорж: Төрийн өмч нь төрлийн, хамаатан садны өмч болчихжээ