Монгол улсад хөнгөн аж үйлдвэрийн салбар үүсч хөгжөөд 80 жилтэйгээ золгож байна. Өнөөдөр боловсруулах үйлдвэр ДНБ-ий зөвхөн 6%-ийг эзэлж байгаа нь чамлалттай үзүүлэлт.

Иймд дотооддоо боловсруулах үйлдвэр нэмэгдүүлэх, заавал шинээр байгуулах биш хуучин үйлдвэрүүдээ сэргээн хөгжүүлэх нь энэ салбарт чухал хөрөнгө оруулалт болно гэдгийг тодотгож байна.

2013 онд ноос, ноолуур боловсруулах үйлдвэрийг нийт түүхий эдийн 30%-д хүн боловсруулалт, 60 хувьд анхан шатны боловсруулалт хийж жилийн эцсийн байдлаар 225 тэрбум төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, 2012 онтой харьцуулахад үйлдвэрлэл 25%, экспорт 21%-иар өссөн үзүүлэлттэй. Харин арьс ширний салбарт байгаль орчинд нээлттэй технологи үгүйлэгдэж байгаа юм. Арьс ширэн бүтээгдэхүүнд хүний эрүүл мэндэд хортой бодис, металл агуулагдаагүй, арьсаас гарч байгаа хаягдал нь газрын хөрсөнд амархан задардаг технологи болох био органик судалгааны ажил ч явагдаж байгаа.

Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн сайд Х.Баттулга: “10  сая ширхэг бог, бодын арьсаа,  17 мянган тонн ноосоо, 7 мянган тонн ноолуураа  боловсруулдаг болъё. Өнөөдөр бид энэ түвшинд урагшлуулахын тулд МАА-гаа түшиглэсэн том аж үйлдвэрийн салбарыг босгоё. 1934 онд байгуулагдаж байсан аж үйлдвэрийн комбинат технологи зэрэг бүхий л зүйлээр хоцрогдлоо. Бид 1990 оноос өмнө ОХУ-д нийлүүлдэг байсан бол 1990 оноос хойш урд хөрш рүүгээ нийлүүлдэг боллоо. Энэ байдлыг халъя гэсэн зорилготойгоор яам үйл ажиллагаагаа явуулж жил гаран боллоо.”

ХАА-н гаралтай бараа, түүхий эдийн бирж байгуулагдсанаар түүхий эдийн чанар сайжирч бараа бүтээгдэхүүний хиймэл үнийн хөөрөгдлийг бууруулж энэ нь ХАА эрхлэгчид, үйлдвэрлэгчид худалдан авагчдад бодит үр өгөөжөө тодорхой хэмжээгээр өгч байгаа. Харин сүүлийн 20 жилд боловсруулах үйлдвэрийн салбарт бодитой өсөлт гараагүй нь анхаарал татаж байгаа юм.

Хөнгөн үйлдвэрийн зэрэгцээ хүнд үйлдвэрийн салбарыг хөгжүүлэх шаардлагатай. Зэс, нүүрс, төмрийн хүдэр зэрэг ашигт малтмалаа дотооддоо боловсруулж,  нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүний экспортыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр ч давхар анхаарч байна.

Хөнгөн аж үйлдвэрийн салбар ШУ-ны дэвшилтэт ололтыг нэвтрүүлж , эдийн засагт оруулах хувь хэмжээг нэмэгдүүлэх, байгаль, цаг уур, уламжлалын онцлогийг шингээсэн экологийн цэвэр бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэн дотоод, гадаадын зах зээлд гаргах үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх нь чухал байна. хуучин үйлдвэрүүдээ суурин дээр нь хөгжүүлэх, шинэ үйлдвэр байгууллаа гэхэд хамгийн сүүлийн үеийн технологийг нэвтрүүлж давхар мэргэшсэн мэргэжилтнүүдийг бэлдэх нь ажил ахицтай явахын гэрч болно