“The Diamond house” компанийн захирал А.Бат-Өлзийтэй цөөн хором ярилцлаа.

Танд энэ өдрийн мэнд хүргэе. Та өөрийнхөө тухай товч танилцуулна уу?

Би 1985 онд  Ленинградын (Санкт-Петербург) хотын Ус, цаг уурын дээд сургуулийг Гадаргын ус судлаач мэргэжлээр төгссөн. Миний ажил бол гадаргын ус, гол, мөрний усны нөөцийг тодорхойлох юм.

Ус судлаач мэргэжилтэй хүн яагаад үнэт эдлэлийн зах зээлийг сонирхох болов?

Усны хүрээлэнд өөрийн мэргэжлээрээ ажиллаж байгаад хувиараа бизнес эрхлэхээр шийдсэн. Бельги улсад хувийн бизнес эрхлэн ажиллаж, амьдарч байхдаа гэр бүлийн хүнтэйгээ танилцсан юм. Манай нөхрийг Грузов Даниел гэдэг. Алмазан чулууны шинжээч мэргэжилтэй,  үнэт эдлэлийн дэлгүүрүүд ажиллуулдаг байсан. Гэр бүл болоод Бельги улсад гурав, дөрвөн жил амьдарсны дараа Монголдоо алмазны бизнес эрхлэхээр ирсэн.

Одоогийн энэ байр сууринд хүртлээ ямар ажил хийж байв?

Худалдааны чиглэл, эдийн засгийн салбарыг бага байхаасаа сонирхдог байсан. Тиймээс боломж олдохоор нь бизнесийн чиглэл рүү орж ажилласан. 90-ээд оны эхээр Бээжин-Улаанбаатар-Москвагийн хооронд бусдын нэгэн адил ганзагын наймаа эрхэлсэн. Дараа нь Бельги, Франц улсаас хүнсний бараа бүтээгдэхүүнийг чингэлгээр оруулж ирэн, улаан виног Монголд анх худалдаалсан. Европын улсууд евро гэсэн нэгдсэн мөнгөн тэмдэгтэд шилжихэд еврогийн үнэ манайд тогтворгүй, байнга өсөж байснаас шалтгаалан импортын барааны ашиг огцом буурч эхэлсэн.

Худалдааны чиглэл, эдийн засгийн салбарыг бага байхаасаа сонирхдог байсан.

Энэ үед Монголын бараа бүтээгдэхүүнийг Европд зарах нь илүү боломжийн гэж үзэн Бельги улсын Брюссель хотын төвд байрладаг худалдааны галерейд  Монголын ноолууран эдлэлийн  дэлгүүр нээн ажиллуулсан.  Эхэндээ Говь, Гоёо зэрэг үйлдвэрүүдээс бэлэн бүтээгдэхүүн авч зардаг байснаа больж, өөрийн жижиг ноолууран эдлэлийн цехийг байгуулж, Европын хэрэглэгчдийн сонирхдог загваруудыг хийж экспортолж байсан. Тэгээд л энэ худалдааны төвд нөхөртэйгээ танилцан, Монголдоо буцаж ирсэн дээ.

Гэр бүлээ танилцуулбал?

Би нөхөр, 2 хүү, нэг охины хамтаар амьдардаг. Нэг хүүгээ энэ бизнесээр  цааш нь үргэлжлүүлэн гэр бүлийн бизнес болгон яваасай гэж бодон алмазан чулуу болон өнгөт чулуу судлаач мэргэжлээр Бельги улсад сургаж байна.

 Анх дэлгүүрээ Монголд байгуулж байхад хүндрэл учирч байв уу?

Би Бельгид 8-9 жил амьдарсан болоод ч тэр үү дэлгүүрээ байгуулах үед  Монголын зах зээлийн талаар, худалдан авагчдын   сонирхол хандлагын талаар ямар ч ойлголтгүй байсан.  Мөн дэлгүүрийн байрлалаа зөв сонгох, хамтран ажиллах худалдагч, уран дарханыг олох гэх мэт хүндрэлтэй  талууд байсан ч  миний нөхөр энэ бизнест туршлагатай хүн  болохоор харьцангуй хялбар туссан гэж хэлж болно.

Алмаз нь үнэтэй, бат бөх чулуу гэдгээс гадна ямар онцлогтой вэ?

Алмаз хүнд маш сайхан энергийг өгдөг. Хүний эерэг талыг харуулан, эрх мэдэл бэлэглэдэг гэж бэлэгшээдэг. Сүйн бөгж гэхэд гэр бүлийн бат бөх чанарыг хадгалж, хайртай хүнээ үнэлж буй үнэлгээг давхар илтгэдэг онцлогтой.

Мөн алмаз үнэ цэнээ огт алддаггүй. Өдрөөс өдөрт үнэ нь өсөж  байдаг нь  үл хөдлөх хөрөнгөтэй дүйцэхүйц томоохон хөрөнгө оруулалт болж чаддаг.

Алмазыг сонирхон хэрэглэдэг хүмүүс Монголд хэр их байдаг вэ?

Сүүлийн үед олширч байна. Ялангуяа залуучууд их үйлчлүүлдэг болсон. Манай залуучууд эмэгтэйчүүдээ их хүндэлдэг болжээ. Алмазан чулууны талаарх зохих түвшний мэдлэгтэй хүмүүсийн тоо ч их нэмэгдсэн.

Алмазыг зөвхөн гоёл чимэглэлд хэрэглэхээс гадна  хөрөнгө оруулалт талаас нь ойлгон, худалдан авч байгаа хүмүүс олширч байна.

Дэлхийн үнэт эдлэлийн зах зээлд манай улс ямар байр суурь эзэлдэг бол?

Сайн хэлж мэдэхгүй юм. Одоогийн байдлаар манай улсын үнэт эдлэлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл Европын стандартад нийцэж чадахгүй байна. Хөгжихийн хувьд хөгжиж байна. Гэхдээ удаан байна. Боловсон хүчинг бэлдэх, тоног төхөөрөмж шинэчлэх гээд хийх ажил их бий.

Алмаз чулууг хаанаас хэрхэн оруулж ирдэг вэ? Хэр өртөгтэй вэ?

Алмазан чулууны биржээс шууд оруулж ирдэг. Манай улсаас өөр оронд алмаз оруулж ирэхэд  бага татвар авдаг. Зарим оронд  0 хувийн татвартай байдаг. Харин Монголд оруулж ирэхэд 15.5% хувийн татвар төлдөг. Энэ нь алмазны бизнесийн хөгжилд тодорхой хэмжээгээр саад болж байна. Хэрэв татварыг бууруулчихвал манай улсад ч алмаазны бирж ажиллах боломжтой. Үүнийг дагаад бусад чиглэлийн бизнесүүд хөгжих үүд нээгдэнэ.

Цаашид үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэх үүднээс ямар бизнесийн шийдлүүд гарган ажиллаж байна?

Ойрын хугацаанд үйлдвэртэй болохыг л зорьж байна. Манай  үндэсний уламжлалт хэв загвар дэлхийд нэгэн үед гайхагддаг байсан . Өнөөдөр манай улсад зарагдаж буй бараа бүтээгдэхүүнүүд нь хямдхан чулуу ашиглаж, мөнгө болон бусад металийг ашиглан үйлдвэрлэж байгаа нь үнэт эдлэлийн үнэ цэнийг алдагдуулж байна. Алмаз, бадмаараг, сапфир, маргад зэрэг үнэт чулуугаар үнэт эдлэн шигтгэнэ урлах юмсан гэсэн бодолтой байдаг.

Үйлдвэр байгуулахад боловсон хүчний хувьд боломж бий юу?

Боловсон хүчин дутагдалтай. Яагаад гэвэл энэ чиглэлээр боловсон хүчин бэлтгэдэг сургууль манайд байхгүй. СУИС-ийн уран дарханы анги, Үйлдвэрлэл-Урлалын коллеж гээд цөөн хэдэн сургууль байдаг ч монгол аяга, эмээл хазаарын тоноглол, дээлийн бүс зэргийг хийх технологийг л эзэмшүүлж байна. Нарийн урлалын арга барилыг зааж сургадаг газар их ховор.

Олон ширхэгтэй, жижиг алмаазыг микроскопоор суулгадаг. Нэг түвшинд, жигд суулгахгүй бол үнэ цэнээ алдах аюултай. Харин Монголд ингэж ажилладаг хүн одоогоор байхгүй байна.

Ажил хэрэгч, чадварлаг эмэгтэй хүний хувьд бизнесийн салбарт ямар зарчмыг баримтлан ажилладаг вэ?

 Худалдан авагчдынхаа хүсэл сонирхолд нийцүүлэн, зөвхөн манайхаас олж чадахуйц үнэт ховор бүтээлүүдийг хэрэглэгчиддээ амлаж чаддаг.Мөн үйлчлүүлэгч худалдан авагчиддаа  аль болох сэтгэлд нь нийцсэн бодит үнийг санал болгодог. Би өөрөө эмэгтэй хүнийхээ хувьд бүсгүйчүүд минь гаднаа ч тэр, дотроо ч тэр алмазан чулуу мэт гялалзаж гялтганан, сэтгэлийн тэнхээтэй, эрч хүчтэй байгаасай гэж хүсч байна.

Ярилцсанд баярлалаа.