Хөдөлмөрийн сайдын санаачилгаар залуу малчдын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, ахмад үеийн малч ухааныг өвлүүлэх сургалтын агуулга, арга хэлбэрийг тодорхойлох зорилготой зохион байгуулсан “Малчны залуу халаа” уулзалт, хэлэлцүүлэг өнгөрсөн баасан гарагт ГХЯ- ны хурлын танхимд боллоо.

Мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, малчдын залуу халааг бэлтгэх, малчухааныг өвлүүлэх арга замыг тодорхойлох төрийн бодлогод малчдын санаа бодлыг тусгахад оролцоно уу гэсэн урилгыг Хөдөлмөрийн яамнаас малчдад илгээсэн аж. Урилгын дагуу энэ удаагийн уулзалтад Төв, Хэнтий, Баянхонгор, Дундговь, Булган аймгаас 120 орчим хүн ирсэн юм байна. Урилгыг хүлээн авч хүрэлцэн ирсэн малчдад Хөдөлмөрийн сайд Г.Баярсайхан талархал илэрхийлж хэлсэн үгэндээ “Монгол Улсын хөдөө аж ахуйн салбар дотоодын нийт бүрэлдэхүүний 18 орчим хувийг үйлдвэрлэж, нийт ажиллах хүчний 30 хувийг ажлын байраар хангадаг гэдэг утгаараа төрийн бодлогын төвд байдаг.

Тэгвэл улс орны эдийн засгийн өсөлтийг уул уурхайн салбараар төсөөлж харахаас илүүтэй буянт мал сүргийнхээ ашиг шимииг дээшлүүлж, мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх замаар эдийн засгийн эргэлтийг сайжруулж, малчид, фермер эрхлэгчдийн орлогыг нэмэгдүүлж, бүтээгдэхүүний нэмүү өртөг бий болгоход анхаарах шаардлага тулгарч байгаа” хэмээн онцолсон юм. Тэрбээр мөн "Төрөөс хүнс,хөдөө аж ахуйн талаар баримтлах бодлогоор дэд хөтөлбөрүүд батлагдсан. “Сайн малчин” дунд хугацааны хөтөлбөр, мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийг дэмжих дэд хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхээр малчдад зориулсан банкны зээлийн хүүг бууруулсан нь өрхийн амьжиргааг нэмэгдүүлэх, бүтээгдэхүүн, үйлдвэрлэлийг өсгөх, үйлдвэрлэлд шинэ дэвшилтэт технологи нэвтрүүлэх боломжийг бий болгож байна.

Түүнчлэн мах болон мал аж ахуйн түүхий эдийн үнэ унаж, малчид бэлэн мөнгөний хомсдолд орж байгааг анхаарч тэдэнд зориулсан зээлийн хүүг бууруулах аргыг үе шаттай хэрэгжүүлж байна. Манай хөдөлмөрийн яам хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих хөтөлбөрүүд хэрэгжүүлж байгаагийн нэг нь Малчны хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих хөтөлбөр юм. Хөтөлбөрийн хүрээнд малчдад мал маллагааны арга ажиллагааны болон аж ахуй эрхлэх ур чадвар олгох, малжуулах арга хэмжээг хэрэгжүүлж, шаардлагатай багаж төхөөрөмжөөр ханган 9568 иргэнийг сургалтанд хамруулж, 4821 байнгын ажлын байрыг бий болгоод байна.

Засгийн газраас малчдын хөдөлмөр эрхлэлт, мал аж ахуйн салбар, холбогдох үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхэд онцгой анхаарал хандуулж байгаа тул мал сүргийн тоо толгойг өсгөх, малын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэх ажиллах хүчний эрэлт хэрэгцээ их байгаа юм. Тиймээс сайн, туршлагатай малчны амьдралын арга ухааныг мэргэжлийн боловсрол, сургалттай хослуулан шинэ залуу малчдаа сургаж бэлтгэх, мэргэжлийн сургалтын агуулга, арга хэлбэрийг тодорхойлоход та бүхний үнэтэй санал, зөвлөмжийг бодлогод тусган ажиллах болно” хэмээсэн.

2015 онд нийт 2385 малчин өрхийн 4497 иргэнийг хамруулж, 6.4 тэрбум төгрөгийг зарцуулсан байна

Хөдөлмөрийн яамнаас хэрэгжүүлж буй Малчдын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих хөтөлбөр нь малчдад мал маллагааны арга ажиллагааны болон аж ахуй эрхлэх ур чадвар олгох, малжуулах, хаддан тэжээл бэлтгэх, сүү цагаан идээ болон мал аж ахуйн багаж, тоног төхөөрөмж худалдан авахад дэмжлэг үзүүлэх зорилготой ажээ.

Уг хөтөлбөрт 2015 онд нийт 2385 малчин өрхийн 4497 иргэнийг хамруулж, 6.4 тэрбум төгрөгийг зарцуулсан байна. Үүнээс малжуулах арга хэмжээнд 1194 өрхийн 2399, мал маллах сургалтад 252 малчныг хамруулж, малын хашаа хороо барих, өвөлжилтийн бэлтгэл ажлыг хангах дэмжлэг туслалцааг 269 малчинд үзүүлж, шавь сургалтыг 16 малчин өрхөд явуулан 20 даддагажуулагч малчныг хамруулсан байна. Малчдын дунд зохион байгуулсан аж ахуй эрхлэлтийн сургалтад 497 малчин өрхийн 547, туршлага солилцох уулзалтад 314 иргэн оролцож байсан байна.

“Малчдын залуу халаа” уулзалт хэлэлцүүлэгээр малчдад зориулсан мэргэжлийн сургалтын агуулга, хэрэгцээ, сургалтыг зохион байгуулах арга хэлбэрийн талаар оролцогчдын санал бодлыг хуваалцсан юм.

М.Содномсамбуу: Төр засаг маш зөв бодлого хэрэгжүүлж байна

/Баянхонгор аймгийн Эрдэнэцогт сумын сайн малчин/

-Энэ бол нүдээ олсон сургалт юм.2014 оноос эхэлсэн энэ сургалтыг өрнүүлж, малчны залуу халааг бий болгох үйл ажиллагааг хэрэгжүүлж байгаад Хөдөлмөрийн яам, Баянхонгор аймгийн Засаг даргын тамгын газрын хамт олондоо маш их талархаж байна.Төр засаг маш зөв бодлого хэрэгжүүлж байна. Буянт малынхаа ашиг шимийн төлөө, Монгол Улсынхаа эдийн засгййнхаа төлөө зөв зүйтэй алхам болж байгаа юм. Яагаад гэвэл Монголын буянт мал ямар ч нийгмийн үед эдийн засгийн гол цөм болж чадах нь харагдаж байгаа, харагдсаар ч ирсэн билээ. Нэг хэсэг хүмүүс мал сүргээ тоохгүй байсан бол харин энэ сургалт үйл ажиллагаа хэрэгжсэнээр мал маллах, малын буян хишгийг хүртэх, ажил хөдөлмөр эрхлэх залуу малчдын сэтгэлгээ сайжирч сэргэж байна шүү дээ.

Б.Баярсайхан: Мал аж ахуй, газар тариалангаа хөгжүүлснээр л энэ хямралаас салж чадна

/Хэнтий аймгийн Батноров сутын залуу малчин/

-Сүүлийн үед мал аж ахуй дахин сэргэж байна. Ер нь уул уурхайгаас хараат байсан. Эртнээс уламжилж ирсэн нүүдлийн мал аж ахуй Монгол Улсыг ямар баян орон болохыг харуулж байгаа юм. Мал аж ахуй, газар тариалангаа хөгжүүлснээр л энэ хямралаас салж чадна. Энэ л гол арга зам. Тиймээс мал аж ахуйгаа хөгжүүлэхэд гүн туслалцаа үзүүлж, ийм сайхан сургалт үйл ажиллагааг төрөөс хэрэгжүүлж байгаад баяртай байна.

С.Наранцэцэг: Насаараа мал маллаж, өнөөг хүртэл дутагдаж гачигдах зүйлгүй л явж байна

/Булган аймаг Орхон сумын талчин/

-Энэ үйл ажиллагаанд уригдан ирж, оролцож байгаадаа туйлын их баяртай байна. Мал маллах ухаан ховордсон энэ цагт ийм үйл ажиллагааг хэрэгжүүлж малчдын тоо, тоог өсгөж малынхаа үр шим гайхамшигийг мэдрэх боломжийг залуу малчиддаа уриалж, сурталчлан таниулж байгааг миний хувьд өндрөөр үнэлж, баяртай байгаагаа илэрхийлье. Миний хувьд насаараа мал маллаж, өнөөг хүртэл дутагдаж гачигдах зүйлгүй л явж байна. Мал маллахад зориг тэвчээр шаардаж, хөлс хүч их зарцуулдаг ч ашиг шимийг нь хүртсээр ирсэн бидэнд шантрах зүйл байсан ч тоохгүй зүтгэсээр явна.

С.Үржин: Малчдыг МСҮТ-д бэлтгэнэ гэдгийг би зөвшөөрч байна

/Дундговь айтгийн Сайнцагаан сумын малчин/

-1970-90 онд залуу малчдыг бодлоготойгоор бэлтгэж байсан. Энэ арга хэмжээг одоо эхлэхэд хэцүү байх. Малчин хүний нийгэмд идэвхтэй хөдөлмөрлөх хугацаа 30 жил. Туслах, хань бараа болох, зөвлөж хэлэхэд бол насны хязгаар байхгүй л дээ. Тиймээс залуу үеэ бэлтгэж, халаагаа өгөх найдвартай ар талтай байхын тулд залуусаа сургах хэрэгтэй. Малчдыг МСҮТ-д бэлтгэнэ гэдгийг би зөвшөөрч байна. Малчин хүн боловсролтой байх хэрэгтэй. Холбоо харилцаа хөгжиж, бүх зүйл цахимжиж буй өнөө үед малчид хоцрох ёсгүй. Тиймээс жалгын нэг малчин байх уу, аль эсвэл фермер, хамт олон бүлэг нөхөрлөлөөрөө хөдөлмөрөө хоршиж ажиллах малчдыг бэлтгэх үү гэдэгт ч анхаарах л ёстой.

Э.Эрдэнэбилэг: Малчин залуусыг шагнаж урамшуулахгүй байна

/Дундговь аймгийн Цагаандэлгэр сутын/

-Бидний багш бол аав ээж, ахмад буурлууд минь. Мал маллах арга ухааныг тэднээсээ л сурсан. Тиймээс ахмадуудаа дэмжиж, тэдний мэддэгийг залууст хүргэх тал дээр л анхаарах ёстой байх. Түүнээс хотоос багш очоод малчны хичээл заах уу. Бас нэг хэлэх зүйл байна. Малчин залуусыг шагнаж урамшуулахгүй юм. Дандаа л мянгат малчдыг л шагнадаг.

Залуу малчдын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжинэ