Хуралдааны ирц 73 хувь байгааг УИХ-ын дарга Д.Дэмбэрэл зарлаж, 2009 оны Хаврын ээлжит чуулганы 11 дүгээр сарын 5-ны өдрийн чуулганы нэгдсэн хуралдааныг нээв.


Өнөөдрийн УИХ-ын нэгдсэн чуулганы үдээс өмнөх хуралдаанаар Монгол Улсын 2010 оны төсвийн тухай хууль, Монгол Улсыг хөгжүүлэх сангийн 2010 оны төсвийн тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2010 оны төсвийн тухай хуулийн төслүүдийн эхний хэлэлцүүлгийг хийж эхлэв. Уг хэлэлцүүлэгтэй холбогдуулан Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд илтгэл тавьж, илтгэлдээ 2010 он бол Монгол Улсын Засгийн газрын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хоёр дахь жил болохыг онцлоод эхлээд дуусаагүй ажил, хэрэгжүүлж эхлээгүй зорилт олон байгааг дурдаж байлаа. 2010 оны Төсвийн орлого ДНБ-ий 32,3 хувь, зарлага нь 37,2 хувь, төсвийн зарлага ДНБ-ий 5 хувьтай тэнцэхээр төсөвт тусгагдсаныг тэмдэглээд Засгийн газрын зүгээс хөрөнгө оруулалтыг бууруулахгүй байх бодлого барьж үүнд ДНБ-ий 4,7 хувийг зориулж байгаагаас 45 хувийг нь дэд бүтцийн салбарт зарцуулахаар төлөвлөн төсвийн төслийг УИХ-д өргөн барьсан тухайгаа танилцуулав. Үүний зэрэгцээ боловсрол, эрүүл мэндийн салбарт оруулах хөрөнгө оруулалтын хэмжээг өсгөн нэмэгдүүлэхээр төсөвт тусгаж, түүнчлэн нийгмийн халамжийн тогтолцоонд шинэчлэлт хийхдээ хэт олон төрлийн халамжийг давхардуулан олгож байгааг цэгцлэх замаар нэгтгэж, зорилтот бүлэгт хандуулах арга хэмжээг авах бэлтгэл ажил хийгдсэн ч хэрэгжүүлж эхлэх нөхцөл арай бүрэлдээгүй байгааг дурдлаа.

Оюутолгой ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах нь Монгол Улсын цаашдын хөгжилд таатай нөхцөл бүрдүүлж байгааг Ерөнхий сайд онцлоод Хүний хөгжлийн сангийн тухай хуулийн төслийг баталж, 2010 оноос хэрэгжүүлж эхлэх нь онцгой ач холбогдолтой юм гэлээ. Мөн 2010, 2011 онуудад төсвийн алдагдал нэлээд нэмэгдэх хандлага ажиглагдаж байгаа тул банк санхүүгийн салбарын шинэчлэлтийг өнөөгийн хөгжлийн түвшинд хүргэж, хувийн хэвшилтэйгээ хамтран ажилласнаар илүү үр дүнд хүрэх боломжтойг онцолж, Монгол Улсын Засгийн газраас өргөн мэдүүлж буй Монгол Улсын 2010 оны төсвийн тухай хууль, Монгол Улсыг хөгжүүлэх сангийн 2010 оны төсвийн тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2010 оны төсвийн тухай хуулийн төслүүдийг хэлэлцэн баталж өгөхийг хүсэн үгээ өндөрлөв.

УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 25-9 дэх заалтын дагуу Үндсэн чиглэл, мөнгөний бодлого, төсөв хэлэлцэхдээ “Нэг дэх хэлэлцүүлэгт Засгийн газрын гишүүд, Улсын Их Хуралд ажлаа шууд хариуцан тайлагнадаг байгууллагын дарга болон Үндсэн хуулийн цэцийн дарга, Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн дарга, Улсын ерөнхий прокурорыг байлцуулах ба гишүүд тэдгээрээс асуулт асууж, үг хэлсний дараа төслийг хоёр дахь хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Байнгын хороодод шилжүүлнэ” гэсэн заалтыг баримталдаг. Үүний дагуу холбогдох байгууллагуудын удирдлагууд чуулганы хуралдаанд оролцож байгааг УИХ-ын дарга танилцууллаа. Дараа нь асуулт хариулт эхлэхэд маш олон гишүүд асуулт тавихаар нэрээ өгсөн байгааг Д.Дэмбэрэл дарга хэлж, бүх гишүүдэд асуултаа асуух боломж олгоно хэмээн амласнаар хуралдаан үргэлжлэв.

Үдээс өмнөх хуралдаанд Д.Дамба-Очир, Н.Ганбямба, Р.Буд, Су.Батболд, Ж.Энхбаяр, Х.Жекей, Д.Тэрбишдагва, Ц.Сэдванчиг, Н.Энхболд нарын гишүүд асуулт тавьж хариулт авлаа.

Гишүүдийн асуултууд нь төвлөрлийг сааруулж санхүүгийн эрх мэдлийг орон нутагт эргүүлэн өгөх, Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах, төрийн албаны бүтэц, орон тоог цөөлөх, намуудын сонгуулийн амлалтууд хэрхэн хэзээ хэрэгжих, нийгмийн хамгааллын салбарт хийх шинэчлэлтийг хэзээ эхлүүлэх, хямрал арилаагүй байхад төсвийн орлого өндөр байгаагийн учир, цалингийн системийн шинэчлэлт, төсвийн зарлагыг бууруулах арга зам, ХАА-н бүтээгдэхүүн болон малчдын орлогыг нэмэгдүүлэх арга зам, ажлын байрыг бий болгох, Мянганы замын хэвтээ тэнхлэгийн хөрөнгө оруулалт, хотын утаа, агаарын бохирдлыг бууруулах, ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх, дэд бүтцийн салбарын хөрөнгө оруулалтын төсвийн бус эх үүсвэр зэрэг асуудлуудыг хөндөж байв.

Засгийн газрыг төлөөлөн гол хариултуудыг Сангийн сайд С.Баярцогт өгсөн бөгөөд мөн НХХ-ийн сайд Т.Ганди, ЭМ-ийн сайд С.Ламбаа, ХХАА-н сайд Т.Бадамжунай нар гишүүдийн асуултад хариулав. Засгийн газрын гишүүд гишүүдийн асуултад хариулахдаа төрийн албан хаагчдын тоо нэмэгдээгүй, харин өмнө нь үйлчилгээний ангилалд хамрагддаг байсан албан үүргүүдийг төрийн албаны ангилалд хамааруулах болсонтой холбоотой хэмээн тайлбарлаад төрийн албыг чадавхижуулахад чиглэгдсэн хууль тогтоомжуудыг Засгийн газрын зүгээс санаачлан боловсруулж УИХ-д өргөн барина гэлээ.

Мөн Засгийн газрын зүгээс санхүү, эдийн засгийн хямралтай холбогдуулан ажлын байрыг хадгалах шийдвэрийг гаргасан нь иргэдийнхээ орлогыг бууруулахгүй байхад чиглэсэн арга хэмжээ болж чадсан гэв. Малчдын орлогыг нэмэгдүүлэх, малын удмын санг сайжруулах чиглэлээр арга хэмжээ авч байгаа ч бүтээгдэхүүний нэр төрлийг нэмэгдүүлж чадаагүй нөхцөлд одоогоор малыг хөлөөр нь гаргах нь бас нэгэн гарц болж байгааг Т.Бадамжунай сайд хэлж байв. Нийгмийн халамж, нийгмийн даатгалын асуудлаар Т.Ганди сайд голлон хариулт өгсөн бөгөөд Засгийн газар, МҮЭ, Ажил олгогч эздийн холбоо гэсэн гурвалсан гэрээ хэлэлцээр амжилттай явагдаж байгааг дурдлаа.

Сангийн сайд төвлөрлийг сааруулах чиглэлээр бүх төрлийн урсгал засвар, нийгмийн халамжийн зардлыг орон нутагт төвлөрүүлэхээр төлөвлөж байгаагаа хэлж, төсвийн орлого өндөр байгаа үндэслэл нь зэсийн үнийн талаарх 14 нэр хүнд бүхий байгууллагын судалгаанд үндэслэсэн болохыг тайлбарлалаа. Мөн манай улсын эдийн засгийн онцлог нь мөчлөг дагасан эмзэг байдалтай байгааг эдийн засгийн хямрал бүрэн илчилсэн болохыг С.Баярцогт сайд дурдаад “Бид буцалтгүй тусламж авдаг орон гэсэн статусаа арилжааны зээл авдаг орон болгон өөрчлөхөд чиглэгдсэн бодлогын шинэчлэлт хийх алхмаа хийж байна” хэмээн онцлон тэмдэглэсэн юм.

Гишүүдийн анхаарлыг хамгийн их татсан асуудал нь нийгмийн салбарт хийх шинэчлэлт, намуудын сонгуулийн амлалтыг хэрхэн хэрэгжүүлэх арга зам, дэд бүтцийн хөрөнгө оруулалтын эх үүсвэр, малчдын орлогыг нэмэгдүүлэхэд чиглэгдсэн арга хэмжээний тухай заалтууд байв.

УИХ-ын чуулганы үдээс хойшхи хуралдаан 15,00 цагт эхлэх бөгөөд эхний асуулт Ц.Батбаяр гишүүнийх байгаа хэмээн УИХ-ын дарга мэдэгдэж чуулган завсарлалаа.