Монголын зочид буудлын холбооны Ерөнхийлөгч С.Мөнхбаттай  зочид буудлын салбарын хөгжлийн талаар ярилцлаа.

- Монгол улс сая жуулчин хүлээж авна гэдгээ зарласан. Зочид буудлууд ийм тооны жуулчныг хүлээж авахад бэлэн үү?

Улсын хэмжээнд 365 зочид буудал байдаг. Нийт 10 мянга гаруй ор бий. Тоон утгаар нь аваад үзвэл сая жуулчин хүлээж авах боломжтой. Харин чанарынхаа хувьд асуудалтай. Жуулчныхаа сэтгэл ханамжид нийцэхээр шаардлага хангасан зочид буудал хэд байна вэ гэвэл хүчин чадал нь мэдээж хүрэхгүй. 

Хэрвээ 1 сая жуулчныг жилийн 365 хоногт нь хуваавал өдөрт 4700 орчим ор хэрэгтэй. Монголд үйл ажиллагаа явуулж буй одны зэрэглэлтэй 66 зочид буудалд 5300 орчим ор байна гэж үзвэл хангалттай тоо. Гэтэл 5-9 дүгээр сар буюу жуулчны улиралд 1 сая жуулчин ирнэ гэж үзвэл хүлээж авах боломжгүй. Нислэгийн компаниуд ч энэ ачааллыг даахгүй. 

- Жуулчдын нэлээдгүй хэсэг нь хөдөөг зорьдог. Тэгэхээр орон нутгийн зочид буудлуудын байдал ямар байна вэ?

Одны зэрэглэлтэй 66 зочид буудлаас 7-8 зочид буудал орон нутагт ажилладаг. Түүнчлэн шаардлага хангасан зэрэглэлээ аваагүй зочид буудлууд бий. Хөдөөгийн зочид буудлууд гадаадын гэхээсээ дотоодын жуулчдаа илүү хүлээж авдаг. Гадны жуулчид голдуу жуулчны баазад буудалладаг. Мөн майханд хоноглодог. Гэхдээ энэ бүхэн нь аялал жуулчлалын компани ямар аялалыг зохион байгуулж байгаагаас хамаардаг.

Зочид буудалд л болохгүй, бүтэхгүй хүмүүс ордог гэсэн хандлага нийгэмд газар авчихсан.

- Зочид буудлууд зочин хонуулахаас гадна төрөл бүрийн арга хэмжээ зохиож түүнээсээ ашиг олдог. Энэ практик Монголд хэр хөгжиж байна вэ?

Бизнесийн аялал жуулчлал буюу /MICE / аялал жуулчлалыг сайн хөгжүүлэхийн тулд бодлогоор дэмжих хэрэгтэй гэж бодож байна. Монголд зохиогдож буй томоохон хэмжээний хурал зөвлөгөөн, айлчлалын арга хэмжээнүүд аялал жуулчлалын улиралтай давхцдаг.  Тэгэхээр төрийн байгууллагууд жуулчид бага ирдэг 9-5 дугаар сарын хооронд арга хэмжээнүүдээ түлхүү зохиовол ачааллаа тархаана. Өөрөөр хэлбэл аялал жуулчлалын бус улиралдаа бизнесийн аялал жуулчлалыг хөгжүүлвэл зочид буудлууд жилийн дөрвөн улиралд тогтмол орлоготой байх боломжийг бүрдүүлнэ.

Одоогоор энэ зах зээл Монголд сайн хөгжөөгүй. Гэхдээ энэ төрлийн аялал жуулчлал, бизнесийн орон зай Монголд байгаа. Тийм ч учраас дэлхийн зочид буудлын том сүлжээнүүд Монголыг сонирхоод эхэлчихсэн байна. Тухайлбал 2015 оны 06-сард нээгдэх  Shangri-la зочид буудал олон улсын шаардлага хангасан хурал, зөвлөгөөн хийх зориулалтын заалтай баригдаж байгаа.

- Хэдэн хүн бизнесийн аялал жуулчлал хийдэг тухай тоо бий юу?

Бизнесийн аялал жуулчлалаар хэдэн хүн ирдэг тухай тоо гаргахад хүндрэлтэй. Яагаад гэвэл жуулчны визтэй мөртөө барилгын ажил хийхээр ирдэг хүн олон. Ийм хүмүүс голдуу галт тэргээр ирдэг. Харин онгоцоор ирсэн жуулчдын тооноос харахад 120-150 мянган хүн аялал жуулчлал, албан ажлын зорилгоор Монголд  ирсэн гэсэн тоо байгаа.

- 2016 онд Улаанбаатар хотод АСЕМ-ын чуулга уулзалт болно. Зочид буудлууд үүнд хэрхэн бэлдэж байна вэ?

Чуулга уулзалтад ирэх зочдын байр сууцны асуудлыг хариуцсан ажлын хэсэг гарчихсан. Манай холбоо ч багтсан. Ажлын хэсгийг Ерөнхийлөгчийн ТГ-ын дарга П.Цагаан ахалж байгаа. Урьдчилсан тоогоор 3000-4000 зочин ирнэ гэсэн тооцоо байна. Гэхдээ албан шугамаар зочдыг бүртгээд ирэхээр тоо тодорхой болно. АСЕМ-ын уулзалтад зориулж 42 зочид буудлыг сонгоод бэлтгэж эхэлсэн. Тухайн зочид буудлуудын өнөөгийн өнгө төрх, материаллаг баазыг сайжруулах тал дээр төрөөс хөнгөлөлттэй зээл олгох замаар  одоогийн нөхцөлийг сайжруулах арга хэмжээ авахаар ажлын хэсэг нэлээн шургуй ажиллаж байна.

АСЕМ-ын уулзалтад зориулж 42 зочид буудлыг сонгоод бэлтгэж эхэлсэн.

Гэхдээ зочид буудлын физик үзүүлэлт өрөө, тавилга, үйлчилгээний тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгсэлийг сайжруулна гэдэг бол зөвхөн нэг тал нь. Хамгийн гол нь зочид буудлуудад маань ажиллах хүний нөөцийн чадавхи, үйлчилгээний чанараа яаж сайжруулах вэ гэдэг дээр маш сайн анхаарч ажиллах явдал юм. Сонгосон 42 зочид буудлуудад нийт 3500 гаруй ажилтанууд байна. Иймд эдгээр үйлчилгээний ажилтнуудыг мэргэшүүлэх чиглэлээр гадаад, дотоодын сургагч багш нарыг урьж авчран шат дараалсан сургалтыг зохион байгуулсанаар үйлчилгээний чанар, ажилтануудын ур чадварыг дээшлүүлэх урт хугацааны хөтөлбөрийн саналыг удахгүй Засгийн Газраар хэлэлцүүлэхээр ажиллаж байна. Хэрэв бид нар ажилтануудаа сайн сургаад авчихвал цаашдаа Монгол улсад зочид буудлын салбарт нэлээд том ахиц гарна гэж ойлгож байна.

- Манайд зочид буудлын нэршил, ангилал дээр ихээхэн төөрөлддөг юм шиг санагддаг. Та энэ талаар ярихгүй юу?

Төөрөлддөг нь үнэн. Наад зах нь тухайн буудлыг зочид буудал уу, дэн буудал уу гэдгийг ялгаж салгах хэрэгтэй. Улаанбаатар хотод олон байдаг, тав, арван мянган төгрөгөөр хонуулдаг, өөрсдийгөө зочид буудал гэж нэрлээд байгаа тэр газрууд чинь зочид буудал биш дэн буудал байхгүй юу. Энэ мэт буруу ойлголтоос болоод зочид буудалд л болохгүй, бүтэхгүй хүмүүс ордог гэсэн хандлага нийгэмд газар авчихсан. Үүнээс улбаалаад зочид буудлын мэргэжлээр сурах хүсэл сонирхолтой залуучууд ч багасчихсан.

Бидний “Hotel” гэж ярьдаг нь зочид буудал. Харин“Motel” гэдэг нь зам дагуу байрласан хоноглох газар. Зочид буудал дотроо Full service hotel  буюу бүрэн үйлчилгээтэй зочид буудал, Bed and breakfast hotel буюу өглөөний цайтай зочид буудал гэх мэт. Зочид буудлын салбарт энэ мэт нэршлийг монгол руу шууд орчуулахад их хүндрэлтэй дээ.  Эрдэмтэд маань оновчтой нэр томъёо бодож олно гэж бодож байна.

Гэхдээ ангиллыг нэг мөр болгохын тулд эхлээд стандартаа тодорхойлох хэрэгтэй. Зочид буудлын стандарт бий, дэн буудлын стандарт саяхан батлагдсан. Удахгүй Нийслэлийн аялал жуулчлалын газартай хамтраад нэр томъёоны стандартыг гаргахаар ажиллаж байна.

- Монголын буудлуудад буусан гадны жуулчдын сэтгэгдлээс харахад “More English … More English ” гэж олонтаа бичсэн байдаг. Зочид буудлын салбарт боловсон хүчний хангамж ямар байна вэ?

Энэ асуудлыг ярих гэхээр боловсролын тогтолцоог ярих хэрэгтэй болдог. Одоогийн сургалтын хөтөлбөрийн дагуу манай их дээд сургуулиуд мань менежерүүд л бэлдээд байгаа. Гэхдээ төгсөгчид нь ажлын байран дээр гараад ирэхээр шаардлага хангадаггүй. Энэ маань юуг хэлээд байна гэхээр практик дадлага байхгүй, гадаад хэлний мэдлэг хангалтгүй байгаа юм. Сургалтууд нь илүү онолын мэдлэгт тулгуурласан байна л даа. Гэтэл бидэнд менежерүүд гэхээсээ илүүтэйгээр ресепшн, зөөгч, хаалгач, өрөөний үйлчлэгч гэх мэт мэргэжлийн хүмүүс  хэрэгтэй байдаг. Зочид буудалд ихэвчлэн гадны зочид буудалладаг. Зочинтой харилцахын тулд гадаад хэлтэй байх нь маш чухал шүү дээ.

Иймээс сургалтын хөтөлбөрт нь гадаад хэл, мэрэгшүүлэх ур чадвар, дадлага эзэмшүүлэх талыг илүү түлхүү оруулаад их дээд сургуулиуд хувийн хэвшилтэйгээ хамтраад оюутнуудынхаа дадлага хийх бололцоо, боломжийг нэмэгдүүлэх, кредит цагийг түлхүү тавиад өгвөл чадварлаг боловсон хүчин бэлтгэх боломжтой.