Монгол улсад гадаадын хөрөнгө оруулалт, тэднийг хэрхэн зөв сонгох талаар нарийн тунгааж, судалж байж шийдэх нь хамгийн чухал бөгөөд эрсдэлтэй мөч болоод байгаа энэ үед дэлхийн хамгийн хүчтэй хөрөнгө оруулагч болон хамгийн баялагтай орны тоонд ордог хоёр орны жишээн дээр тэдний харилцааг харуулахыг хүслээ.

Канад улсын томоохон ЭДИЙН ЗАСАГ-ийг гаднынхан (ихэвчлэн Америкчууд) эзэмшдэг, тэдэнд төлөгддөг жилийн мөнгөн хүү болоод ногдол ашгийн хэмжээ нь Канадын ашиг орлогт асар том байр суурь эзэлдэг билээ. 1995 онд Үндэсний Орлого нь 558 тэрбум доллар байхад гаднынханд төлсөн хөрөнгө оруулалтын орлогын хэмжээ нийт 49 тэрбум доллар байжээ.

Эдийн засагт нь оршдог энэ том гадаад орон зай дэлхийн бусад газруудтай харьцуулшгүй ялгаатайн учир нь гүн гүнзгий түүхэн үндэстэй нь холбоотой юм байна.

Канад улс Английн колони байсан XIX зуунаас эхлэн Английн хөрөнгө оруулагчид тэдэнд дуртайяа хөрөнгө нийлүүлж байсан ба Дэлхийн I дайны өмнө суваг, төмөр зам, хотын барилга, олон нийтэд зориулсан байгууламжуудыг санхүүжүүлжээ.

Энэ үед АНУ нь ямар ч Европын орон гүйцэхээргүй үндэсний хүчирхэг эдийн засгийг хөгжүүлж байсан аж. Тэдний төмөр замын сүлжээ нь бүх бүс нутгуудыг нэгэн сүрлэг том зах зээлд холбож, аварга үйлдвэрийн байгууламжуудыг бүтээж байв.

Эдгээр зарим пүүсүүдийн хувьд байгалийн баялагтай ойрхон, эсвэл орон нутгийн зах зээлтэй ойр алс зайнд салбар үйлдвэрүүдээ байгуулах хүсэл эрмэлзэл бий болсон байна. Төмөр зам, шуудан, удалгүй цахилгаан холбоо хөгжсөн нь үүнийг улам ч хялбараар, үр дүнтэйгээр хянан явуулах боломжтой болгожээ.

АНУ-д тухайн үед мэдэгдэж байсан байгалийн баялаг нь шавхагдахад Америкийн пүүсүүд хангамжыг өөр газруудаас эрж эхэлжээ. Америкчуудын Канад улсад тогтсон анхны хангамжын цэг нь мод бэлтгэлийн аж ахуй байв. Гэвч мод бэлтгэж Америкт худалдаалдаг америкчууд яваандаа Канадын иргэн болж байсан тул Америкийн пүүсийн салбарууд гэж байгаагүй байна. Харин анхны онцлох салбар үйлдвэр бол Америкийн цаас боловсруулагчдын байгуулсан хэвлэлийн цаасны үйлдвэр болжээ. Тэд зүгээр л мод худалдаж аваад аль хэдийн АНУ-д байгуулчихсан үйлдвэртээ ханган нийлүүлэхийг илүүд үзэж байсан ч уг нутгийн засгийн газар ажлын байр болон эдийн засгийн хөгжлөө баталгаажуулах эрмэлзлээр модны экспортын зөвшөөрлийг татгалзаж, Америкын компаниудыг нутагт нь орон нутгийн үйлдвэрүүд байгуулахыг шаарджээ. Тиймээс1929 он гэхэд Канад улс дэлхийн цаасны экспортын 65%-ийг эзлэх болсон бөгөөд үүний 90% нь АНУ руу явж байжээ.

XIX зууны сүүл, XX зууны эхээр үнэт металуудын (алт, никель, цайр гэх мэт) олдвор нээгдсэн нь уул уурхайн үйлдвэрлэлийг АНУ болон Англид бий болгож, удалгүй тэргүүлэх үүрэг гүйцэтгэж эхэлжээ. Голын эрэг, газрын гадаргын орчмоос олдож байсан алтыг эхэндээ хувь хүмүүс хямд, энгийн аргаар олборлож байсан ч сүүлдээ нарийсчээ. Америкийн уул уурхайн пүүсүүд байгуулагдаж энэ төрлийн үйл ажиллагааг явуулах салбаруудыг ажиллуулсан байна. Анхнаасаа л металлд суурилсан ордуудад АНУ-ын уул уурхайн корпорациудын байгуулсан, тэдний удирддаг компаниуд үйл ажиллагаа явуулж байжээ.

1920 оны үед АНУ-ын бусад өөр төрлийн пүүсүүд Канадад үйл ажиллагаагаа өргөн цар хүрээтэйгээр явуулахын тулд салбаруудаа байгуулж эхэлжээ. Канадын зах зээлд үйлчлэх салбаруудыг байгуулж, ингэхдээ мөн онгоцны нислэгийн болон импортын өндөр өртөгөөс зайлсхийжээ. Түүнчлэн Канад улсад үйлдвэрлэгдсэн бараанууд сонголтын үнийн тарифаар бусад Английн Хаант улсуудад зөвшөөрөгддөг байсан нь АНУ-ын эзэмшил салбар үйлдвэрүүдэд ашигтай байжээ. Олон төрлийн бүтээгдхүүн, хүнсний сүлжээ дэлгүүрүүд хотуудад шинээр байгуулагдаж байв. 1930 он гэхэд Канад улсад Америкийн шууд хөрөнгө оруулалт Английнхаас 5 дахин их болсон байжээ.

Өсөж буй хүн ам, үүний ахиж буй нөлөөлөл нь Канадын зах зээлийг Америкийн пүүсүүдэд маш таатай болгож байлаа.

Хэдийгээр АНУ-ын пүүсүүдийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдхүүн, үйлчилгээ нь Канадын эзэмшил компаниудаар үйлдэгдэж болох байсан ч Америкийн пүүсүүдэд асар том давуу хүч буюу их хэмжээний хөрөнгө, туршлага, найдвартай тогтсон харилцаа холбоо байдаг байна. Канадын нөөцийн бүтээгдхүүнд тулгуурласан Америкийн эзэмшил үйлдвэрүүд нь үнэхээр найдвартай зах зээлтэй буюу АНУ-д байдаг эцэг үйлдвэрүүд нь тэдний бүх бүтээгдхүүнийг шууд худалдан авдаг аж. Тиймээс Канадын эзэмшил пүүсүүд эдгээр давуу хүчнүүийнх нь эсрэг Америкийн салбар үйлдвэрүүдтэй амжилттай өрсөлдөж чаддаггүй юм байна.

Хөрөнгө оруулагчдын үйл ажиллагааны бүтэц болон эрх мэдэлтнүүдийн тогтоол, шийдвэрийн талаар шинэлэг мэдээлэл, баримтыг дараа үргэлжлүүлэн нийтлэх болно.

Канад улс дахь АНУ-ын хөрөнгө оруулалт буюу “ноёрхол”