www.vip76.mn сайтны “76-аас асууя” булангийн асуулт хариулт үргэлжилсээр. Энэ удаагийн хариултыг УИХ-ын гишүүн, ЗТБХБ-ын сайд Халтмаагийн Баттулга ирүүллээ.
Түүнд нэлээдгүй олон асуулт ирсэн байна. Ижил утгатай асуултуудыг багцалж нэгтгэж хүргэлээ.

- Манай Улаанбаатар хотын утааг огт байхгүй болгодоггүй юм аа гэхэд багасгах ямар нэгэн арга зам байхгүй гэж үү? Энэ тал дээр ямар ажил хийгдэж байгаа вэ?

Энэ арга хэмжээний хүрээнд дараах ажлуудыг хийж байна. Үүнд:

- “Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг орон сууцны хороолол болгон хөгжүүлэх хөтөлбөр”-ийг боловсруулж, Засгийн газрын 2008 оны 303 дугаар тогтоолоор батлуулсан. 2009 онд ЗТБХБЯ-ын сайд, Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагчтай байгуулсан 2009-2012 онд хамтран ажиллах “Санамж бичиг”, түүний дагуу 2009, 2010, 2011 онд хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөөнд энэхүү хөтөлбөрийн эхний ээлжийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээнүүдийг тусган хамтран ажиллаж байна.

- “Шинэ Улаанбаатар-ногоон нийслэл” хөтөлбөр, “100 айлын орон сууц төсөл”, “Утаагүй Улаанбаатар” хөтөлбөр зэргийг боловсруулж нэгтгэн УИХ-ын 2010 оны 36 дугаар тогтоолоор “Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны зорилтот хөтөлбөрийг батлуулсан. Тус хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг Засгийн газраар 2010 оны 12 дугаар сарын 29-ний өдөр батлуулаад байна.

- “Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг орон сууцны хороолол болгон хөгжүүлэх хөтөлбөр”-ийн нэгдүгээр үе шатанд баригдах инженерийн дэд бүтэц, барилгажилтын ажлыг эрчимжүүлэхээр БНХАУ-ын хөнгөлөлттэй (300,0 сая доллар) зээлээр “Орон сууцны YII хороолол”, “МҮОНРТ орчмын хороолол”-ын инженерийн шугам сүлжээнд 40,0 сая долларыг, “Орон сууцны XIY хороолол”, “Орон сууцны YII хороолол”-д орон сууц барих ажилд 60,0 сая долларыг тус тус зарцуулахаар Засгийн газрын тогтоол гаргуулав. 7-р хороолол, МҮОНРТ-ийн ХЭГ-ын орчмын орон сууцны хорооллын инженерийн шугам сүлжээг барих гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулж, шалгарсан “Бээжин констракшн” компанитай гэрээ байгуулсан. XIY хорооллын 6 дугаар хэсгийн дэд бүтцийг барих эхний ээлжийн ажлууд хийгдсэн. Үүнд: дулааны 1.3 км, цэвэр усны 250 м, бохир усны 810 м, цахилгааны 3.0 км шугам хоолойг угсарч, ус, дулаан дамжуулах төв-1, цахилгааны хаалттай дэд өртөө -2, цахилгаан хуваарилах байгууламж-1-ийг тус тус барьсан. 2 дугаар ээлжийн ажлыг 2009.10.21-нд “Аморе интернейшнл” ХХК-тай гэрээ байгуулан гүйцэтгүүлж байна. 2009-2010 онд 1.4 тэрбум төгрөгөөр ус, дулаан дамжуулах төв-2, цахилгаан дамжуулах дэд өртөө-2 болон холбооны шугамын угсралтын ажлууд хийгдэж байна.

- БНХАУ-ын Засгийн газрын 300.0 сая ам.долларын экспортын хөнгөлөлттэй зээлийн хөрөнгөөс барилгын материалын үйлдвэрлэлд зарцуулахаар төлөвлөж байсан 60.0 сая ам.долларыг “Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг орон сууцны хороолол болгон хөгжүүлэх хөтөлбөр”-ийн хүрээнд 7-р хороолол, МҮОНРТ-ийн ХЭГ-ийн орчмын болон 14-р хорооллын үлдсэн хэсэгт 2152 айлын орон сууц, олон нийтийн барилга байгууламж, сургалт, үйлдвэрлэлийн төвийн хамт барих ажлыг санхүүжүүлэхэд зарцуулахаар, дээрх зээлийн хөрөнгөөр XIV хорооллын эхний ээлжийн 8,08 га газар, VII хорооллын 3,6 га газарт орон сууц барих ажлыг зохион байгуулахаар Засгийн газрын 2009 оны 09 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 289 дүгээр тогтоолоор шийдвэрлүүлэн барих ажлыг 2011 оноос эхлэн хэрэгжүүлэхээр олон улсын тендер зарлан инженерийн шугам сүлжээг барих ажлын тендерт гүйцэтгэгчээр шалгарсан БНХАУ-ын “Бээжин констракшн” компанитай 2010.11.08-нд гэрээ байгуулсан ба орон сууц барих ажлын тендерт гүйцэтгэгчээр шалгарсан БНХАУ-ын компанитай гэрээ байгуулах мэдэгдлийг 2010.11.13-нд хүргүүлэн гэрээг байгуулахаар ажиллаж байна.

- УИХ-ын 2010 оны 36 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны зорилтот хөтөлбөрийн хүрээнд 14-р хороололд 5000, Зүүн Сэлбэ хороололд 3140, 7-р хороололд 6600, МОҮНРТ орчмын хороололд 2000, Цэргийн хотхон, Ханын материал орчмын хороолол, Дэнжийн 1000 хороололд тус бүр 1000, Гандантэгчинлэн хүрээ хийд хороололд 300, гэр хороололд газар шинэчлэн зохион байгуулан 1000, нийтдээ 21040 айлын орон сууцыг барихаар төлөвлөн уг хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний төсөлд тусган боловсруулж Засгийн газрын 2010.12.29-ний өдрийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэн батлуулсан.

- Гэр хорооллыг оршин суугчдынх нь оролцоотойгоор орон сууцны хороолол болгон хөгжүүлэх ажлыг үргэлжлүүлэхийн тулд хууль, эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх шаардлага гарч байгаа тул Японы ЖАЙКА байгууллагын санхүүжилтээр хэрэгжүүлж буй “Хот байгуулалтын салбарын чадавхийг бэхжүүлэх төсөл”-ийн хүрээнд “Хотыг дахин хөгжүүлэх тухай“ хуулийн төслийг боловсруулж байгаа бөгөөд Баянхошуу, Өнөр хорооллын газрыг шинэчлэн зохион байгуулах, Зүүн сэлбэ гэр хорооллыг дахин хөгжүүлэх төслүүдийг хэрэгжүүлэхээр төслийн судалгааг хийж ажлын хэсгийн хуралдаанаар хэлэлцүүлээд байна.

- “Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны зорилтот хөтөлбөрийн хүрээнд баригдах 7, 14-р хороолол, Зүүн Сэлбэ, МҮОНРТ-ийн орчмын, “Гандантэгчилэн хүрээ хийд”, “Дэнжийн мянга” “Ханын материал орчмын орон сууцны хотхон, хорооллуудын орон сууц, инженерийн болон нийгмийн дэд бүтцийн барилга байгууламжуудыг “Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн зарчмаар хэрэгжүүлэх концессын зүйлийн жагсаалт”-нд тусган Засгийн газрын 2010 оны 198 дугаар тогтоолоор батлуулан ажиллаж байна.

- Дэлхийн банкны хөнгөлөлттэй зээлээр хэрэгжүүлж буй “Улаанбаатар хотын нийтийн аж ахуйг сайжруулах 2-р шатны төсөл”-ийн хүрээнд Дарь-Эхэд 10.6 км цэвэр усны шугам, 9 ш ус түгээх байр, насосны станц-1-ийг барьж, 5ш ус түгээх байр засварлан ашиглалтанд оруулахаар бэлтгэж байна.Баянхошуунд цэвэр усны 38.9 км шугам сүлжээ, 52 ус түгээх байр, өргөлтийн насосны станц-2, 1500м3 ба 500 м3-ийн багтаамжтай усан сан-2-ийг барьж ашиглалтад оруулахаар бэлтгэж байна.

- Германы Техникийн Хамтын Ажиллагааны Нийгэмлэгтэй хамтран хэрэгжүүлж буй “Хотын хөгжлийг дэмжих хөтөлбөр”-ийн хүрээнд орчин үеийн норм, нормативын дагуу төлөвлөсөн “Эко хотхон”-ыг нийслэл Улаанбаатар хотын Хан-Уул дүүргийн нутаг дэвсгэрт Нисэх буудлын орчимд 72,2 га газарт хоёр загвар сууцны барилга угсралтын ажлыг гүйцэтгээд байна. Энэхүү хотхон нь байгаль орчинд ээлтэй, төвлөрсөн бус инженерийн хангамжийн шийдлийн хувьд загвар хотхон болно. Дулааны эрчим хүчийг нарны коллекторын тусламжтайгаар гарган авахаар тусгасан. Нарны коллектор бүхий шалны халаалт, халуун усны хангамжтай эхний 2 сууцыг барьж ашиглалтад оруулсан. Дараагийн 5 сууц баригдаж байна.

- Германы Техникийн Хамтын Ажиллагааны Нийгэмлэгтэй хамтран хэрэгжүүлж буй “Хотын хөгжлийг дэмжих хөтөлбөр”-ийн хүрээнд эрчим хүчний үр ашигтай, утааны ялгаруулалт, түлшний зарцуулалтыг 2 дахин багасгадаг, хүхээгийг нь каолин шавраар хийсэн шамоттон тоосгон доторлогоотой болгосноор дулаанаа удаан барьдаг, мөн хоёрдогч агаарын нийлүүлэлттэй зуух нь хорт хийн ялгаруулалтыг бууруулж, агаарын бохирдлыг багасгахад хувь нэмэр оруулж байна. Өнөөдрийн байдлаар ийм төрлийн 300 зуух хэрэглэгчид очоод байна.

- Мөн дээрхи төслийн хүрээнд угсармал барилгын дулаан техникийн шинэчлэлтийг хэрэгжүүлсэн. Төслийг 1м2 нь 140 ам.долларын өртөгтэйгээр анх удаа хэрэгжүүлсэн. Дулааны эрчим хүчийг 60 % хүртэл бууруулах боломжтой гэж дүгнэсэн.

- Мөн төслийн хүрээнд PM 2.5, PM10, Mo, CO and O3 (озон) агаарын бохирдлыг хэмжих 4 суурин харуулын тоног төхөөрөмжийг Улаанбаатар хотын 4 газарт суурилуулж, ашиглалтанд оруулсан. Эдгээр нь 2009 оны 01 сараас эхлэн агаарын чанарт хэмжилт мониторинг хийж байна.

- Сайн байна уу? Би МУИС-ЭЗСд сурдаг юмаа. Үйлдвэрийн газрын менежмент хичээл дээр монгол улсад үйлдвэрлэл эрхэлж байгаа үйлдвэрүүдийн байршилийг харуулсан газрын зураг, тэдгээрийн үйл ажиллагааны талаар мэдээлэл олон судалгаа хийх бие даалтын ажил өгсөн юм. Энэ талаар мэдээллийг хаанаас олж болохыг хэлж өгч туслана уу?

- Үйлдвэрүүдийн байршлыг харуулсан газрын зургийг яамны харъяа Газрын харилцаа, барилга, геодези, зураг зүйн газраас авах боломжтой.Үйлдвэрүүдийн талаарх мэдээллийг Эрдэс баялаг, эрчим хүчний яам болон Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам, тэдгээрийн харъяа байгууллагуудаас авна.

- ИНЕГ 2002 оноос эхлэн ажилтан албан хаагчдынхаа цалинг хот хөдөө гэж ялган зааглаж, ижил мэргэжил, албан тушаалтай хүмүүст ялгаатай цалин хөлс олгож ирлээ. Энэ байдлыг арилгуулах талаар хөдөө орон нутгийн инженер техникийн ажилчид удаа дараа шаардлага тавьж байсан болов ч тусыг эс олов. Үүний улмаас хөдөөд ажиллах сонирхолтой байсан олон залуус ажлаасаа гарах, хот шилжих болсноос хөдөөгийн мэргэжилтэй боловсон хүчний асуудал хүндрэх хандлагатай болсон явдал нь эргээд Нислэгийн аюулгүй байдалд нөлөөлөхгүй гэсэн баталгаа алга болж байна. Хотод ажиллаж байгаа ижил албан тушаалтай холбоо, цахилгааны инженер техникийн ажилтан хөдөөний ажилтнаас даруй 1,5-2 дахин их цалин авдаг байх жишээтэй. Энэ нь Монгол улсын үндсэн хууль болоод хөдөлмөрийн хуулийг зөрчиж байгаа явдал мөн үү?

- Улаанбаатар хотын Нислэгийн хөдөлгөөний үйлчилгээний алба, Сайншандын өнгөрөлтийн нислэгийн хэсэг нь 24 цагийн ажиллагаатай бөгөөд Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээгүүр дамжин өнгөрөх нислэгийн 98 хувьд нислэгийн хөдөлгөөний удирдлагын үйлчилгээ үзүүлдэг, үлдсэн 2 хувийн нислэгийн хөдөлгөөний үйлчилгээг орон нутгийн нисэх буудлуудад үзүүлдэг болно. Өнгөрөлтийн нислэгийн хөдөлгөөний удирдлагын навигацийн тоног төхөөрөмж, ажлын ачааллаас шалтгаалан эдгээр газруудад ажиллаж буй инженер техникийн ажилтнуудын цалин хангамжийг ижил түвшинд тогтоон мөрддөг байна. Хуваарьт нислэг гүйцэтгэж байгаа нисэх буудлын тухайд 7 хоногт 3-4 нислэг хүлээн авдаг, зарим нислэг гүйцэтгэдэггүй боловч орон нутгийн нислэгийн нөөц байдлаар ашиглагддаг нисэх буудлуудад ажилладаг инженер техникийн ажилтнуудыг тухайн орон нутгаас авч ажиллуулах чиглэл баримтладагаас гадна мэргэжлийн талаас нь зэрэглэл тогтоодог, нислэгийн үйл ажиллагаа, эрчимжилтээс хамаарсан ажлын ачаалал, орон нутгийн амжиргааны түвшинтэй уялдуулан Улаанбаатар, Сайншандад ажилладаг инженер техникийн ажилтнуудын цалин хангамжаас багаар тогтоон мөрддөг болно. Өнгөрөлтийн нислэгт холбоо навигацийн тоног төхөөрөмж ашиглаж, орон нутгийн нисэх буудалд тухайн аэродромын бүсэд нислэгийн хөдөлгөөний үйлчилгээ үзүүлэх зориулалттай тоног төхөөрөмж тус тус ашиглаж байгаа бөгөөд дээрх навигацийн тоног төхөөрөмжүүдийн тухайд өнгөрөлтийн нислэгийн нарийн тоног төхөөрөмжийн байнгын ажиллагаа, бэлэн байдлыг хангах, ажлын ачаалал зэргээс хамаарч инженер, техникийн ажилтнуудыг тухайн тоног төхөөрөмж дээр мэргэшүүлэн ажиллуулдаг зэрэг мэргэжлийн талын хүчин зүйлээс мөн хамаардаг байна.

- Монголд шинээр барих төмөр замыг 1520мм-ын царигтай, төрийн өмч байна гэж сонслоо.хэрэв ийм шийдвэр гарвал бүх л гадаад ертөнц монголчуудыг тэнэгийг нь гайхаж итгэх итгэлээ алдана гэдэгтэй та санал нийлж байна уу? Одоо 2009 онд зөвхөн Эрээн боомтод монголын экспортын болон транзит ачааг шилжүүлэн ачснаас 6-7 сая дол хөрөнгө оруулалт монголоос хийлээ.

- Монгол Улсад шинээр барих төмөр зам нь одоо ашиглагдаж байгаа төмөр замын шугамтай шууд холбогдох буюу огтолцох нөхцөлд түүний царигийн өргөн нь 1520 мм байна. Бүтээгдэхүүн нь экспортод шууд тээвэрлэгдэх ашигт малтмалын ордод боловсруулах үйлдвэрээс хилийн боомт хүрэх чиглэлийн ачаа тээвэрлэлтийн зориулалттай төмөр замын шугамын царигийн өргөнийг Засгийн газраас Улсын Их Хуралд танилцуулж шийдвэрлүүлэх юм.

- 2012 он гэхэд Баянхонгорт замаа тавьж дуусах уу?

- Арвайхээр талаас 27 км, Баянхонгор талаас 50 км замын ажил хийгдэж байгаа бөгөөд үнийн өсөлтийн зөрүүгээс гэрээт хугацаандаа ажил дуусаагүй байна. Үлдсэн 107 км замыг 2012 онд өөрийн хөрөнгөөр эргэн төлөгдөх нөхцлөөр барьж дуусгахаар гэрээ байгуулаад байна.

Х.Баттулга гишүүн сонгогчдынхоо асуултанд хариулж байна