УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн /2013.11.07/ үдээс өмнөх хуралдаанаар хэлэлцсэн өөр нэг асуудал нь Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2014 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2015-2016 оны төсвийн төсөөллийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Төсвийн тухай хуулийн зарим хэсэг, заалтыг хүчингүй болсонд тооцох тухай, Дээд боловсролын санхүүжилт, суралцагчдын нийгмийн баталгааны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд, “Хүний хөгжил сангаас Монгол Улсын иргэнд 2014 онд хүртээх хишиг, хувийн хэмжээг тогтоох тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслүүдийн анхны хэлэлцүүлэг байлаа.

Төсвийн байнгын хороо 2013 оны 11 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуралдаанаараа дээрх хууль, тогтоолын төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг хийж дараах санал, дүгнэлтийг гаргасан байна.

Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2014 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2015-2016 оны төсвийн төсөөллийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг Байнгын хорооны хуралдаанаар хуулийн төслийг хэлэлцэх үед УИХ-ын гишүүн С.Баярцогт, Ц.Даваасүрэн нар төсвийн тодотголыг хэлэлцэх бүрт Төсвийн хүрээний мэдэгдлийг өөрчлөөд байх юм бол төсвийн төлөвлөлтийн утга нь алдагдана,

төсвийн орлого, зарлагын дээд, доод хязгаарын хэмжээг тодорхой шатлалаар тогтоож тэр хүрээн дотроо байвал хуулиндаа өөрчлөлт хийх шаардлагагүйгээр тодорхой тайлбартайгаар хэлэлцэх, уг хуульд тодорхой өөрчлөлтүүдийг хийх асуудалд Засгийн газар санал боловсруулж Улсын Их Хуралд оруулж ирэх нь зүйтэй гэсэн саналуудыг гаргасан байна.

УИХ-ын гишүүн С.Баярцогт хуулийн төслийг анхны хэлэлцүүлгээр нь батлуулах горимын санал гаргасныг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх нь дэмжжээ.

УИХ-ын гишүүн Ц.Даваасүрэн, С.Баярцогт нар манай улс шиг улирлын онцлогтой эдийн засагтай улсад хөрөнгө оруулалтыг төсвийн дараа оны нэгдүгээр улирал хүртэл сунган санхүүжилтийн асуудлыг шийдэх нь чухал гэж үзжээ.

Төсвийн тухай хуулийн зарим хэсэг, заалтыг хүчингүй болсонд тооцох тухай хуулийн төслийг хэлэлцэх үед УИХ-ын гишүүн С.Баярцогт, Ц.Даваасүрэн нар манай улс шиг улирлын онцлогтой эдийн засагтай улсад хөрөнгө оруулалтыг төсвийн дараа оны нэгдүгээр улирал хүртэл сунган санхүүжилтийн асуудлыг шийдэх нь чухал гэж үзэж Төсвийн тухай хуульд тусгасан байсныг хэрэгжиж эхлэнгүүт өөрчлөх гэж байгаа нь буруу, оны эцсээр хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтэд бөөнөөр нь их мөнгө гаргаснаар валютын ханшийг хөөрөгдөх сөрөг үр дагавар гарч болзошгүйг Засгийн газар онцгой анхаарах хэрэгтэй гэсэн саналуудыг гаргажээ.

Төслийн анхны хэлэлцүүлгийг Байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцэх үед хуралдаанд оролцсон гишүүдээс зарчмын зөрүүтэй санал гараагүй тул УИХ-ын гишүүн Ч.Улаан хуулийн төслийг анхны хэлэлцүүлгээр батлуулах горимын санал гаргасныг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжсэн байна.

Дээд боловсролын санхүүжилт, суралцагчдын нийгмийн баталгааны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэх явцад боловсролын үндэсний тэтгэлгийг суралцагчийн суралцаж буй сургууль аттестатчлагдсан, төгсөгчдийн 50-аас доошгүй хувь нь мэргэжлээрээ ажлын байраар хангагдсан байх, суралцагчдын сурлагын амжилт зэргийг харгалзан 2014-2015 оны хичээлийн жилээс эхлэн олгох гэж өөрчлөлтийг төсөлд тусгах талаар УИХ-ын гишүүн С.Баярцогт, Ц.Даваасүрэн, З.Энхболд, Д.Эрдэнэбат, Л.Эрдэнэчимэг нарын гаргасан саналыг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүд дэмжжээ.

УИХ-ын гишүүн Ц.Даваасүрэн, С.Баярцогт нар соёлтой хадгаламж зээлийн хоршоо мэт үйл ажиллагаа явуулж буй их, дээд сургуулиудыг цэгцлэх цаг болсон гэв.

”Хүний хөгжил сангаас Монгол Улсын иргэнд 2014 онд хүртээх хишиг, хувийн хэмжээг тогтоох тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг Байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцэх үед хуралдаанд оролцсон гишүүдээс зарчмын зөрүүтэй санал гараагүй тул УИХ-ын гишүүн Д.Эрдэнэбат уг тогтоолын төслийг анхны хэлэлцүүлгээр батлуулах горимын санал гаргасныг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжсэн байна.

Төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг хийх үеэр гишүүд оюутнуудад олгох үндэсний тэтгэлгийн талаар нэлээд ярилцсан.

УИХ-ын зарим гишүүд боловсролын үндэсний тэтгэлгийг аттестатчлагдсан, төгсөгчдийн 50-аас доошгүй хувь нь мэргэжлээрээ ажлын байраар хангагдсан сургуульд суралцаж буй оюутны сурлагын амжилт зэргийг харгалзан олгох шаардлагыг төсөлд тусгах санал оруулсныг эсэргүүцэж байлаа.

Харин Төсвийн байнгын хорооны дарга Ц.Даваасүрэн, УИХ-ын гишүүн С.Баярцогт нар соёлтой хадгаламж зээлийн хоршоо мэт үйл ажиллагаа явуулж буй их, дээд сургуулиудыг цэгцлэх цаг болсон хэмээж байлаа.

Ерөнхий боловсролын сургууль төгссөн хүүхэд бүр их, дээд сургуульд ордог орон манайхаас өөр байхгүй гэж С.Баярцогт гишүүн тайлбарлаж байлаа.

Ингэхийн тулд их, дээд сургуулиудад өөрийн байртай байх, багш нарын 80 хувь нь орон тооных байх, компьютерийн лаборатори, биеийн тамирын заалтай, төгссөн оюутнуудын 50 хувь нь ажлын байртай байх шаардлага тавихаар төсөлд тусгаж буй юм байна. Ийм шаардлага хангасан сургуульд суралцагчид үндэсний тэтгэлэгт хамрагдах бололцоотой болох нь

Ерөнхий боловсролын сургууль төгссөн хүүхэд бүр их, дээд сургуульд ордог орон манайхаас өөр байхгүй гэж С.Баярцогт гишүүн тайлбарлаж байлаа. Олон улсын практикт төгсөгчид нь ажлын байртай болсон үзүүлэлтээр их, дээд сургуулийн рейтингийг тогтоодог бөгөөд өндөр хөгжилтэй оронд ерөнхий боловсрол эзэмшсэн хүүхдүүдийн 70-80 хувь нь мэргэжлийн чиг баримжаа олгох сургалтад хамрагддаг бол Монголд 70-80 хувь нь их, дээд сургуульд суралцдаг урвуу жишиг тогтчихоод байгааг тэрбээр хэлж байв.

Тиймээс хуулийн төсөлд Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвд суралцагчдад олгодог 45 мянган төгрөгийн тэтгэлгийг 70 мянга болгон нэмэгдүүлсэн байна. Гишүүд ийнхүү хэлэлцээд сургуулиудад шаардлага тавих саналыг дэмжин, төгсөгчдийн 50 хувь нь ажлын байраар хангагдсан байх гэсэн тоон үзүүлэлтийг эргэн хэлэлцэхээр тогтлоо.