I. Нийгмийн үзүүлэлт

Улсын хэмжээгээр 2009 оны эхний 10 сарын байдлаар 57490 эх амаржиж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 5226 эхээр буюу 10.0 хувь, 57689 хүүхэд ам
 ьд төрж, 5278 хүүхдээр буюу 10.1 хувиар тус тус нэмэгдсэн байна.
Нэг хүртэлх насандаа 1122 хүүхэд эндэж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 108 хүүхдээр, эхийн эндэгдэл 38 болж, 12 эхээр тус тус нэмэгдсэн бол 1-5 хүртэлх насандаа эндсэн хүүхдийн тоо 191 болж, 13 хүүхдээр буурсан байна.
Аймаг, нийслэлийн хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний хэлтэс (ХХҮХ)-т бүртгүүлсэн, ажил идэвхитэй хайж байгаа ажилгүй иргэдийн тоо 2009 оны 10 дугаар сарын эцэст 39.6 мянга болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 8626 хүнээр буюу 27.8 хувиар өсчээ. Ажилгүйдлийн өсөлтөнд Ховд (307 хүн), Дархан-Уул (381 хүн), Өвөрхангай (403 хүн), Хөвсгөл (417 хүн), Баянхонгор (723 хүн), Төв (744 хүн), Булган (872 хүн), Увс (1085 хүн) аймаг болон Улаанбаатар хотод (2437 хүн) бүртгэлтэй ажилгүй иргэдийн тоо өмнөх оны мөн үеийнхээс нэмэгдсэн нь голлон нөлөөлжээ.
Халдварт өвчнөөр 2009 оны эхний 10 сард 32.3 мянган хүн өвчилсөн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 2513 хүн буюу 7.2 хувиар буурчээ. Халдварт өвчний өвчлөлийн бууралтад цусан суулгаар өвчлөгчдийн тоо 39.4 хувь, тэмбүүгээр өвчлөгчдийн тоо 9.6 хувь, гонококкт халдвараар өвчлөгчдийн тоо 7.8 хувиар тус тус өссөн хэдий ч вируст гепатитаар өвчлөгчдийн тоо 32.5 хувь, салхин цэцгээр өвчлөгчдийн тоо 16.3 хувиар тус тус буурсан нь нөлөөлөв...
Манай улсад энэ оны 10 дугаар сард томуугийн А хүрээний (H1N1) вирусын цартахлын халдвар гарч, 632 тохиолдол бүртгэгдсэний 514 тохиолдол нь Улаанбаатар хотод, 118 тохиолдол нь Дорнод, Сэлэнгэ, Өвөрхангай, ДарханУул, Дорноговь, Өмнөговь, Говьсүмбэр, Хэнтий, Хөвсгөл, Булган, Орхон, Ховд аймгуудад гарчээ. Вирусын халдвараар өвчилж нас барсан хүний тоо 5 болж бүртгэгдлээ.
Улсын хэмжээнд 2009 оны эхний 10 сард 17083 гэмт хэрэг бүртгэгдсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 52 хэргээр буюу 0.3 хувиар буурчээ.
Бүртгэгдсэн гэмт хэргийн тоо өмнөх оны мөн үеийнхээс буурахад булаах гэмт хэрэг, иргэдийн улс төрийн болон бусад эрх, эрх чөлөөний эсрэг гэмт хэрэг, хүүхэд, гэр бүл, нийгмийн ёс суртахууны эсрэг гэмт хэрэг, нийгмийн аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг, залилан зэрэг гэмт хэргүүд 5.3-57.8 хувиар буурсан нь голлон нөлөөлжээ.

II.Макро эдийн засгийн үзүүлэлт

Хэрэглээний үнийн улсын индекс (ХҮУИ) 2009 оны 10 дүгээр сард өмнөх сартай харьцуулахад 0.3 хувиар буурч, өмнөх оны жилийн эцсийнхээс 1.8 хувь өсчээ. Хүнсний бараа, ундаа, ус болон орон сууц, ус, цахилгаан, түлшний бүлгээс бусад бүлгийн үнэ дүнгээрээ 1.4-20.2 хувь нэмэгдсэн нь хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ улсын дүнгээр өмнөх оны жилийн эцсийнхээс 1.8 хувь өсөхөд нөлөөлжээ.
Mонголбанкны мэдээгээр мөнгөний нийлүүлэлт (M2) 2009 оны 10 дугаар сарын эцэст 2671.0 тэрбум төг болж өмнөх сарынхаас 17.6 тэрбум төг буюу 0.7 хувиар, өмнөх оны мөн үеийнхээс 313.3 тэрбум төг буюу 13.3 хувиар өсчээ.
Мөнгөний нийлүүлэлт оны эхнийхээс 401.0 тэрбум төг буюу 17.7 хувиар нэмэгдэхэд бараг мөнгө 439.6 тэрбум төг буюу 27.1 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлжээ.
Гүйлгээнд байгаа бэлэн мөнгө 2009 оны 10 дугаар сарын эцэст 359.6 тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 3.8 тэрбум төг буюу 1.1 хувиар буурч, өмнөх оны мөн үеийнхтэй харьцуулахад 30.3 тэрбум төг буюу 9.2 хувиар нэмэгджээ. Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд олгосон нийт зээлийн өрийн үлдэгдэл 2009 оны 10 дугаар сарын эцэст 2618.0 тэрбум төгрөгт хүрч, өмнөх сарынхаас 12.9 тэрбум төг буюу 0.5 хувиар, өмнөх оны мөн үеийнхээс 73.3 тэрбум төг буюу 2.7 хувиар тус тус буурсан байна.
Хугацаа хэтэрсэн зээлийн өрийн үлдэгдэл 2009 оны 10 дугаар сарын эцэст 200.9 тэрбум төг болж, нийт зээлийн өрийн үлдэгдлийн 7.7 хувийг эзэлж байгаа бөгөөд өмнөх сарынхаас 2.6 тэрбум төг буюу 1.3 хувиар, харин өмнөх оны мөн үеийнхээс 141.9 тэрбум төг буюу 3.6 дахин нэмэгджээ. Банкны системийн хэмжээгээр чанаргүй зээл 406.1 тэрбум төгрөгт хүрч, нийт зээлийн өрийн үлдэгдлийн 15.5 хувийг эзэлж байгаа бөгөөд өмнөх сарынхаас 8.4 тэрбум төг буюу 2.1 хувиар, өмнөх оны мөн үеийнхээс 322.9 тэрбум төг буюу 4.9 дахин нэмэгдсэн байна
Үнэт цаасны арилжаа 2009 оны 10 дугаар сард 22 удаа явагдаж, 3.3 тэрбум төгрөгийн гүйлгээ хийж, 3.8 сая ширхэг үнэт цаас арилжаалжээ. Арилжаалсан үнэт цаасны тоо өмнөх сарынхаас 3.4 сая ширхэг буюу 47.4 хувиар, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.0 сая ширхэг буюу 20.2 хувиар буурчээ. Гүйлгээний хэмжээ өмнөх сарынхаас 1.4 тэрбум төгрөг буюу 75.4 хувиар, өмнөх оны мөн үеийнхээс 2.3 тэрбум буюу 3.2 дахин өсчээ.
Улсын нэгдсэн төсвийн орлого, тусламжийн нийт хэмжээ 2009 оны эхний 10 сард 1519.6 тэрбум төг, нийт зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн хэмжээ 1855.6 тэрбум төг болж, нийт тэнцэл 336.1 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай гарлаа.
Төсвийн алдагдал 2009 оны эхний 10 сарын байдлаар өмнөх оны мөн үеийнхээс 265.3 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэхэд төсвийн зарлагын өсөлт орлогынхоос 14.9 пунктээр өндөр байгаа нь нөлөөлжээ Төсвийн урсгал орлого 1504.3 тэрбум төг, урсгал зардал 1401.5 тэрбум
төг болж, урсгал тэнцэл 102.8 тэрбум төгрөгийн ашигтай гарлаа. Татварын нийт орлого өмнөх оны мөн үеийнхээс 315.8 тэрбум төг буюу 20.2 хувиар буурахад зарим бүтээгдэхүүний үнийн өсөлтийн албан татвар 226.4 тэрбум төг буюу 65.2 хувь, аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар 61.3 тэрбум төг буюу 27.8 хувь, нэмэгдсэн өртгийн албан татвар 10.4 тэрбум төг буюу 3.7 хувиар буурсан нь голлон нөлөөлжээ. Татварын бус орлого өмнөх оны мөн үеийнхээс 57.1 тэрбум төг буюу 28.6 хувиар өсөхөд хувьцааны ногдол ашгийн орлого 61.5 тэрбум төг буюу 3.1 дахин, навигацийн орлого 10.3 тэрбум төг буюу 68.2 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.
Улсын нэгдсэн төсвийн нийт зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн хэмжээ 2009 оны эхний 10 сард 1855.6 тэрбум төг болж өмнөх оны мөн үеийнхээс 10.0 тэрбум төг буюу 0.5 хувиар өсчээ. Үүнд цалин, хөлсний зардал 32.7 тэрбум төг буюу 7.5 хувь, татаас, шилжүүлэг 55.0 тэрбум төг буюу 9.6 хувиар өссөн, түүнчлэн хөрөнгийн зардал 26.8 тэрбум төг буюу 8.0 хувиар буурсан нь голлон нөлөөлжээ. Хөрөнгийн зардалд 2009 оны эхний 10 сард 309.5 тэрбум төгрөгийг зарцуулсан нь өмнөх оны мөн үеийнхтэй харьцуулахад 26.8 тэрбум төг буюу 8.0 хувиар буурсан байна. Хөрөнгийн зардлын бууралт нь дотоодын эх үүсвэрээс хийгдсэн хөрөнгийн зардал 30.4 тэрбум төг буюу 9.5 хувиар багассанаас голлон шалтгаалжээ. Манай улс 2009 оны эхний 10 сарын байдлаар дэлхийн 113 оронтой худалдаа хийж, гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 3192.1 сая ам.доллар, үүнээс экспорт 1487.0 сая ам.доллар, импорт 1705.2 сая ам.доллар боллоо.
Гадаад худалдааны тэнцэл 2009 оны эхний 10 сард 218.2 сая ам.долларын алдагдалтай гарч, алдагдлын хэмжээ өмнөх оны мөн үеийнхээс 335.8 сая ам.доллар буюу 2.5 дахин буурчээ. Нийт бараа эргэлтийн хэмжээ өмнөх оны мөн үеийнхээс 1663.7 сая ам.доллар буюу 34.3 хувь, үүний дотор экспортын хэмжээ 663.9 сая ам.доллар буюу 30.9 хувь, импортын хэмжээ 999.8 сая ам.доллар буюу 37.0 хувиар тус тус буурчээ.
Нийт экспортын хэмжээ буурахад зэсийн баяжмалын үнийн дүн 49.2 хувь; цайрын баяжмалын биет хэмжээ 4.3 хувь, үнийн дүн 38.9 хувь; боловсруулаагүй алтны биет хэмжээ 36.7 хувь, үнийн дүн нь 34.8 хувиар тус тус буурсан нь голлон нөлөөлөв.

III.Эдийн засгийн салбарын үзүүлэлт

2009 оны эхний 10 сарын байдлаар 15.0 сая эх мал буюу нийт төллөх эх малын 81.0 хувь нь төллөсөн байна. Улсын хэмжээгээр энэ оны эхний 10 сарын байдлаар 1535.0 мянган том мал зүй бусаар хорогдсон нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 59.1 мянгаар буюу 4.0 хувиар нэмэгдлээ.
Улсын хэмжээгээр 2009 оны 11 дүгээр сарын 1-ний байдлаар 370.6 мян.т үр тариа, 149.5 мян.т төмс, 75.5 мян.т хүнсний ногоо хурааж, 873.7 мян.т өвс, хадлан, 21.9 мян.т гар тэжээл, 2.6 мян.т дарш бэлтгэсэн байна. Өмнөх оны мөн үеийнхтэй харьцуулахад хураасан үр тариа 170.6 мян.т буюу 85.3 хувь, төмс 16.6 мян.т буюу 12.5 хувь, хүнсний ногоо 1.1 мян.т буюу 1.5 хувь, бэлтгэсэн дарш 1.7 мян.т буюу 2.7 дахин их байна. Харин бэлтгэсэн өвс 135.1 мян.т буюу 13.4 хувь, гар тэжээл 3.9 мян.т буюу 15.3 хувиар бага байна.
Аж үйлдвэрийн нийт бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт 2009 оны эхний 10 сарын байдлаар (2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр) 1306.0 тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 152.1 тэрбум төг буюу 10.4 хувиар буурлаа. Энэхүү бууралтад уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарын үйлдвэрлэлт 31.8 тэрбум төг буюу 3.9 хувиар, боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарынх 119.5 тэрбум төг буюу 24.6 хувиар, цахилгаан, дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэлт, усан хангамжийн салбарынх 0.7 тэрбум төг буюу 0.5 хувиар буурсан нь нөлөөллөө.
Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарын үйлдвэрлэлт өмнөх оны мөн үеийнхээс буурахад зэсийн баяжмал 35 хувийн агуулгад шилжүүлснээр, цайрын баяжмал, хайлуур жоншны баяжмал, алт, гянтболдын баяжмал зэрэг уул уурхайн гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 1.0-66.6 хувиар багассан нь нөлөөлжээ. Нарийн боов, талх, хиам, катодын зэс, тамхи, шохой, хивс, металл бэлдэц, спирт, самнасан ноолуур, амтат ус, ундаа, металл цувимал, бетон зуурмаг, цул бетон, төмөр бетон эдлэл, молибдений исэл зэрэг бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 0.5-91.7 хувиар буурсан нь боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарын үйлдвэрлэл 24.6 хувиар буурахад голлон нөлөөлсөн байна.

Улсын хэмжээнд 2009 оны эхний 10 сард нийт 159.8 тэрбум төгрөгийн барилга угсралт, их засварын ажил гүйцэтгэснээс 138.3 тэрбум төгрөг буюу 86.5 хувийг дотоодын барилгын байгууллагууд, 21.5 тэрбум төгрөг буюу 13.5 хувийг гадаадын барилгын байгууллагууд гүйцэтгэв. Төмөр замын тээврээр 2009 оны эхний 10 сард 11487.0 мян.т ачаа, давхардсан тоогоор 2692.6 мянган зорчигч тээвэрлэсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс тээсэн ачаа 729.4 мян.т буюу 6.0 хувь, зорчигчдын тоо 1062.5 мян.хүн буюу 28.3 хувиар буурлаа. Төмөр замын тээврээр зорчигчдын тоо буурахад дотоодын зорчигчдын тоо өмнөх оны мөн үеийнхээс 1007.6 мян.хүн буюу 28.0 хувиар буурсан нь голлон нөлөөлсөн байна.

Агаарын тээврээр 2009 оны эхний 10 сард 1079.7 тонн ачаа, давхардсан тоогоор 264.0 мянган зорчигч зорчсон нь өмнөх оны мөн үеийнхээс тээсэн ачаа 515.4 тонн буюу 32.3 хувь, зорчигчдын тоо 58.7 мян.хүн буюу 18.2 хувиар буурлаа Зочид буудал, зоогийн газрын салбарын нийт орлого 2009 оны эхний 9 сарын байдлаар 37.1 тэрбум төгрөг болж, өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 4.3 тэрбум төгрөг буюу 10.5 хувиар буурсан байна. Улсын хэмжээнд 2009 оны эхний 9 сарын байдлаар 15 аж ахуйн нэгж, байгууллага даатгалын үйл ажиллагаа
явуулж, даатгалын хураамжаас 17.5 тэрбум төгрөгийн орлого бүрдүүлж, 3.8 тэрбум төгрөгийн даатгалын нөхөн төлбөрийг олгосон нь өмнөх оны мөн үеийнхээс даатгалын хураамжийн орлого 512.6 сая төгрөг буюу 3.0 хувиар, даатгалын нөхөн төлбөр 424.3 сая төгрөгөөр буюу 12.7 хувиар нэмэгджээ.