УИХ-ын Нийгмийн бодлого боловсрол, соёл шинжлэх ухааны байнгын хороо өчигдөр хуралдаж, Дээд боловсролын санхүүжилт, суралцагчдын цалин тэтгэлэг, тэтгэмж, нийгмийн баталгааны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцлээ.

Уг хууль өнгөрсөн оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжиж, их, дээд сургуульд суралцагсдад урамшууллын болон үндэсний тэтгэлэг олгож эхэлсэн. Өөрөөр хэлбэл, оюутан бүрт 70200 төгрөгийг сар бүр олгож эхэлсэн нь нэг талаараа улсын төсөвт ачаа болж байгаа юм. Тухайлбал, өнгөрсөн хичээлийн жилд давхардсан тоогоор улсын хэмжээнд 165 мянган оюутанд 106 тэрбум төгрөгийн тэтгэлэг өгсөн байна.

Энэ нь хэд хэдэн ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэг барих мөнгө хэмээн зарим гишүүн шүүмжлэлтэй хандаж байсан юм. Сангийн яамнаас оюутнуудад сар бүр мөнгөн тэтгэлэг олгож буй нь урамшууллын чанартай учир хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээтэй уялдуулахгүй байж, цаашид Засгийн газраас хэмжээг нь тогтоодог байх ёстой гэсэн хуулийн төсөл боловсруулжээ.

Ингээд хуулийн төсөлтэй холбогдуулан гишүүд асуулт, тодруулга авсан юм.

Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн Ж.Батсуурь "Оюутнуудын нийгмийн баталгааг хангасан энэ тэтгэлгийг цаашид нэмэгдүүлэх хэрэгтэй. Энэ хуулийг анхнаасаа суралцагчдын нийгмийн баталгааг хангах зорилгоор санаачлан баталсан. Тиймээс одоогийн мөрдөгдөж буй хуулийг өөрчлөх шаардлагагүй. Үүнд би эсрэг байр суурьтай байна. Ямар зорилгоор тэтгэлгийг Засгийн газар мэднэ гэсэн юм. Тэгэхээр олгохгүй ч байж мэдэх юм биш үү" гэхэд

Ж.Батсуурь: Оюутнуудын нийгмийн баталгааг хангасан энэ тэтгэлгийг цаашид нэмэгдүүлэх хэрэгтэй.

Сангийн сайд Ч.Улаан хариулахдаа: "Засгийн газар тэтгэлгийн хувь хэмжээг тогтооно. Харин тэтгэлгийг жил бүр олгоно” гэв. УИХ-ын гишүүн Д.Арвин "2000 оноос хойш маш олон их, дээд сургууль бий боллоо. Жилд хэдэн оюутан төгсч байгаагаас хэд нь ажлын байраар хангагдаж байна вэ. Их, дээд сургууль энэ тэтгэлгээр далимдуулж бизнес хийх хандлагатай боллоо.

Сургуулиуд чанартай боловсон хүчин бэлтгэхээс илүү анги дүүргэхийг зорьж байна. Сургалтын төлбөр маш өндөр болсон. Тиймээс тэтгэлгийн хэмжээг нэмэхээс илүү сургуулиудын бодит зардлыг тооцоо судалгаатай гаргаж, зардлыг нь хасах хэрэгтэй" гэхэд

Боловсрол шинжлэх ухааны яамны Стратеги бодлого, төлөвлөлтийн газрын дарга Б.Насанбаяр "Их, дээд сургуулиудын 92 хувь нь сургалтын төлбөрөөс санхүүждэг. Тэдэнд өөр санхүүжилт байхгүй. Ирэх жилээс 450-иас дээш оноо аваагүй хүүхдийг их, дээд сургуульд элсүүлэхгүй байх бодлого баримтална.

Тэр хэрээр сургуульд тавигдах шаардлага, стандарт өндөрсөнө. Их, дээд сургууль төгсөгчдийн 30-40 орчим хувь нь ажлын байраар хангагдаж байна. Ажлын байр хангалттай бий ч төгсөгчид чанаргүй бэлтгэгдэж гарч байгаа" гэсэн хариулт өглөө.

Одоогоор 400-500 оюутан цагийн хөдөлмөр эрхэлж байна

Харин УИХ-ын гишүүн Г.Уянга асуултдаа, оюутнууд 70 мянгаа юунд зарцуулдаг талаарх үр дүнгийн судалгаа байгаа эсэх, мөн оюутнуудад цагийн хөдөлмөр эрхлэх бололцоо хэр байдаг талаар тодруулсан юм.

Судалгааг өнгөрсөн жил ТББ-ууд болон бусад байгууллагуудтай хамтарч хийсэн. 70 мянган төгрөг оюутнуудад амьжиргааны эх үүсвэр болж байна, үр дүнтэй байгаа судалгаа гарсан гэдгийг Боловсрол, шинжлэх ухааны яамны газрын дарга хэллээ.

Мөн оюутнуудыг тодорхой хэмжээгээр ажлын байраар хангах ажил үе шаттай явагдаж байна Өнгөрсөн жил 2000 оюутныг хөдөө орон нутагт шинэ бүтээн байгуулалтын ажил болох өвөлжөө барих, ургац хураалтын ажлуудад оролцуулсан.

Ирэх жил төсөвт багтаагаад 10.000 оуютныг зуных нь амралтаар хөдөө орон нутагт ажиллуулахаар төлөвлөж байна. Монголын залуучуудын холбооны дэргэд шинээр оюутан залуучуудын хөдөлмөрийн биржийг байгуулсан. Одоогоор 400-500 оюутан цагийн хөдөлмөр эрхэлж байна гэсэн хариултыг Хөдөлмөрийн сайд Я.Санжмятав өглөө.

Ч.Улаан: Сургалтын тэтгэлгийг тухайн оюутны голч дүнг нь харгалзан олгохоор ярьж байсан ч одоогийн боловсруулсан зарчим дээрээ тогтсон.

Түүнчлэн Сангийн сайд Ч.Улаан "Энэ хуулийн төслийг хэлэлцэхэд хоёр хувилбар яригдсан. Сургалтын тэтгэлгийг тухайн оюутны голч дүнг нь харгалзан олгохоор ярьж байсан ч одоогийн боловсруулсан зарчим дээрээ тогтсон" гэлээ. Оюутнуудад сар бүр олгож буй 70200 төгрөгийг гишүүд багагүй шүүмжилж байв.

Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн Л.Эрдэнэчимэг "Улсын хэмжээнд 80 мянган хүүхэд цэцэрлэггүй байна. Хүүхэд, залуусын алинд нь эхэлж хөрөнгө оруулалт хийхээ сайн бодох хэрэгтэй. Оюутны амьдрал сургалтын төлбөр тулгамдсан асуудлын нэг байдаг.

Энэ мөнгийг өгөх гэж байгаа бол сургалтын төлбөрийг нь төлөх замаар бэлэн бусаар олгож болдоггүй юм уу гэх саналыг хэлж байв. Гишүүд асуулт асууж, санал хэлж дууссаны дараа ямартай ч уг хуулийн төслийг чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар оруулж, хэлэлцүүлэх шаардлагатай гэж үзсэн юм.

НББШУ-ны байнгын хорооны хурал дээр гишүүдийн асуултад хариулав