Хөдөлмөрийн яам, Монголын Үйлдвэрчний эвлэлүүдийн холбоо, Монголын ажил олгогч эздийн нэгдсэн холбоод хамтран хуралдсан гурван талт хэлэлцээрийн үр дүнгийн  талаар Хөдөлмөрийн сайд Я.Санжмятаваас тодрууллаа.

-Гурван талт хэлэлцээрийн үр дүнд цалин тэтгэврийн нэмэгдлийг хэдэн төгрөгөөр нэмэгдүүлэх шийдэлд хүрсэн бэ?

-2013-2014 оны Хөдөлмөр нийгмийн гурван талт хэлэлц­ээрийн заалт байдаг. Тодруулбал, 3.2 буюу 5.2 дугаар заалтад 2014 онд хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг нэмэгдүүлэх нөх­цөл боломжийг судлах талаар тодорхой үндэслэл тооцоонд тулгуурлан талуудын саналыг авч хэлэлцэхээр тусгагдсан байгаа.

Үүний дагуу бид өнөөдрийн улс орны эдийн засгийн нөхцөл байдал, ард түмний амьдрал нийгэмд шаардагдаж тулгамдаж байгаа асуудлуудыг тал талаасаа ярилцахаар ажлын хэсгүүд томилогдсон. Нийтдээ 30 хүний бүрэлдэхүүнтэй гурван талт хэлэлцээрийг хийж, эрх бүхий Монголын Үйлдвэрчний эвлэлүүдийн холбоо, Монголын ажил олгогч эздийн нэгдсэн холбоод, Хөдөлмөрийн яам хамтран сар орчмын хугацаанд хэлцлүүдээ явуулсан.

Ажлын хэсгүүдийг хэд хэдэн удаа томилж ажиллуулсан. Ингэхдээ хэлэлцээрийн багуудаас гадна яамдуудын судлаачид, эдийн засагчдыг оролцуулсан багийг нэлээд сайн ажиллуулсан. Эдгээр ажлуудын үр дүнг нэгтгэж, энэ сарын 6-нд хэлэлцээрээр баталсан. Уг хэлэлцээрийн гол асуудал нь улс орны эдийн засаг улсын төсвийн бодит байдал, хүн амын амьжиргааны өнөөгийн төвшинг харгалзаж үзсэний үндсэн дээр  цалин хөлсний асуудал дээр онцгой анхаарах нь зүйтэй гэсэн асуудлыг 2014 оны төсөв батлагдаж хэлэлцэгдэж дуусахаас өмнө бид УИХ-д мэдэгдэх ёстой.

Үүний дагуу дараах шийдвэрийг гаргасан. Тодруулбал, цалин хөлс тэтгэвэр тэтгэмж дээр 200 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт тавигдсан байс­ныг нэмэгдүүлээд төсвийн тодотголоор 35 тэрбум төг­рөгийг нэмэх нь зүйтэй гэж үзсэн. Нэмэгдүүлж байгаа 35 тэрбум төгрөг нь цалин хөлс рүү нэмэгдэх нь зүйтэй гэсэн шийдвэрийг гаргасан.

-Цалин тэтгэвэр нэмэг­д­үүлэх­тэй холбоотойгоор ба­­­раа бүтээгдэхүүний үнэ даг­аад өсдөг. Уг асуудлыг хэрхэн зохицуулж байгаа вэ?

-Бид цалин тэтгэвэр тэтгэмжийг нэмэгдүүлэхдээ тийм хугацаанд, тэдэн хувиар нэмэгдүүлнэ гэдэг асуудал дээр Шинэчлэлийн Засгийн газрын бодлоготой гурван тал санал нэгдсэн

-Бид цалин тэтгэвэр тэтгэмжийг нэмэгдүүлэхдээ тийм хугацаанд, тэдэн хувиар нэмэгдүүлнэ гэдэг асуудал дээр Шинэчлэлийн Засгийн газрын бодлоготой гурван тал санал нэгдсэн. Өөрөөр хэлбэл, цалинг нэмэгдүүлэх талаар урьдчилан зарласнаас болоод бараа бүтээгдэхүүний үнэ ханш нэмэгдчихдэг. Ялангуяа бензин, гурил, махны үнэд нэн түрүүнд өөрчлөлт ордог.

Тиймээс ард иргэдэд нэмэгдэж байгаа тэтгэвэр, цалин хөлс нь тухайн иргэнд орлого ашиг болж очихоосоо илүү дарамт болох байдал бий болгодог. Тиймээс гурван тал хэлэлцээд цалин тэт­гэврийг нэмэгдүүлэхдээ бод­логын хүрээндээ ярьж бай­гаад цаг хугацаа болон хувийг хэлэх­гүйгээр нэмэгдүүл­нэ гэ­­сэн бодлогыг хэрэгжүүлж байгаа.

-Цалинг аль салбарт хэдэн хувиар нэмэгдүүлэхийг шийдсэн үү?

-Цалингийн хувьд хөдөлмөр­ийн бүтээмжтэй нь уялдуулж нэмэг­д­үүлэхээр болсон. Тийм­ээс аль салбарт хэдэн ху­виар нэмэгдүүлэхийг талууд хоорондоо болон  Засгийн газартай ярилцаж, уг асуудлыг шийдэж тооцохоор төлөвлөсөн. Өмнөх зөвшилцлийн хүрээнд бид зөвхөн цалин тэтгэвэр, тэтгэмжийг нэмэгдүүлэх ас­уудлыг шийдээд хэлцлээ хаачихдаг байсан.

Харин энэ удаагийн хэлцлийн давуу тал нь гурван тал үнэ тогтворжуулах чиглэлээр Засгийн газраас хийж байгаа алхмууд дээр оролцож явах нь зүйтэй гэсэн шийдвэрийг гаргасан. Энэ нь хэлцлийн бас нэг тодорхой хэсэг байлаа. Тухайлбал, салбарын үйлдвэрчний эвлэл­ийн байгууллагууд Монголын ажил олгогч эздийн нэгдсэн холбоодын салбарын чиглэлээр яам болон агентлагтайгаа хамтарч ажиллах бололцоог бүрдүүлэх эрх зүйн орчныг тодотгож өгөх шаардлагатай гэсэн зүйлийг хэлцлийнхээ үр дүнд оруулсан.

Тодруулбал, яамдын сайд зөвлөлд нь Үйлдвэрчний эвлэлийн нэгд­сэн холбоо оролцох зарим шаардлагатай гэж байгаа яамдуудын үнэ тогтворжуулах бодлого дээр оролцох чиглэлтэй байгаа. Ингэснээр салбартай холбоотой бодлого дээр Монголын Үйлдвэрчний эвлэлүүдийн холбоо, Монгол­ын ажил олгогч эздийн нэгд­сэн холбоодын оролцоог өндөрж­үүлж байгаа юм.

Энэ нь Шинэчлэлийн Засгийн газрын хийж хэрэгжүүлж байгаа аж­луудыг аль болох ил тод, хараа хяналттай болгох, ард түмний дуу хоолой болсон эдгээр байгууллагуудын оролцоог нэ­мэ­г­дүүлэх чиглэлийн том­оохон алхам болж байгаа юм. Тиймээс сайдын зөвлөлд оролцох чиглэлээр шийдвэр гаргахаар гэрээнд тусгагдсан. Түүнчлэн үнэ тогтворжуулах үйл ажиллагаанд Монголын Үйлдвэрчний эвлэлүүдийн хол­боо, Монголын ажил олгогч эздийн нэгдсэн холбоодын бодлого илүү түлхүү оролцох ёстой гэсэн чиглэлтэй байгаа.

-Гурван талт хэлэлцээрээс цаашид хийж хэрэгжүүлэх ажлын чиглэлээр өөр ямар ололттой шийдвэрүүд гарав?

-Гурван талт хэлэцээрийг үйл ажиллагаа дунд шатанд хэрэгжүүлэх бодлогыг хэрэгжүүлэхээр аймгуудын Засаг дарга нарын зөвлөлд үйлдвэрчний эвлэлийн айм­гийн салбар холбооны дарга удирдлага, Монголын ажил олгогч эздийн нэгдсэн холбоодын салбарын удирд­лага нь оролцож байж төсөв төлөвлөгөө ярилцах, хийж хэргэжүүлж байгаа хөтөлбөрүүд дээр нь хяналт чиглэл, зөвлөмж өгөх хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх, ард иргэдийн дуу хоолойг түүнд оролцуулах бололцоог оруулж өгсөн нь аймгуудын болон агентлагийн үйл ажиллагааг ил тод болгоход нэлээн үр дүнтэй алхам болно гэж бодож байгаа.

Мөн цаашдаа сумдын төвшинд гурван талт хэлэлцээрийг үр дүнтэй болгох асуудлууд бол жилийн хугацаанд хийгдэх томоохон алхам гэж тооцож оруулсан. Харин олон улсын хэмжээнд үйл ажиллагаа өргөжүүлэх чиглэлээр олон улсын хөдөлмөрийн бай­гууллагатай нягт хамтын ажил­лагаагаа өргөжүүлж энэ чиг­лэлийн байгууллагын удирд­­лагуудыг Монголд урих­аар төлөвлөж байна.

Түүнчлэн Монгол Улсад гурван талт хэлэлцээрийн үр дүн ямар төвшинд явж байгаа чиглэлээр олон улсад сурталчлах хүрээнд олон улсын хөдөлмөрийн байгууллага бусад орнуудаас манай орон руу чиглэх ажлын байрыг тогтвортой байлгах, зохистой хөдөлмөрт шилжүүлэх цалин хөлсний асуудал дээр гадны компани ирж ажиллахаар ялгавартай байдаг асуудлуудыг олон улсын төвшинд оруулах аргачиллыг бид монголдоо хэрэглэх, шаардлагатай байна. Уг асуудлыг 2014 онд хэлцэгдэх Хөдөлмөрийн хуулийн шинэч­лэлийн бодлогын хүрээнд өөрчлөх шаардлага байна гэсэн зүйлүүдийг хэлэлцэж шийдвэрлэсэн.