Цөмийн энергийн газрын Цацрагийн хяналтын шинжилгээ, тохируулгын лабораторийн дозиметрийн шалгалт, баталгаажуулалтын нэгж Стандарт хэмжилзүйн газрын итгэмлэлийн хэлтэсийн үзлэгт тэнцэж итгэмжлэлээ 4 жилээр сунгууллаа. Энэ талаар тус лабораторын ахлах мэргэжилтэн Ү.Оюунгэрэлээс тодрууллаа.

-Лаборатори анх хэзээ итгэмжлэгдаж байсан бэ. Ер нь итгэмжлэгдсэн лабораторын шалгуур үзүүлэлт нь ямар байх ёстой вэ?

Лабораторын үйл ажиллагаа MNS ISO/IEC 17025:2007 стандартын шаардлагыг хангаж мөрдөж ажиллаж байгаа эсэх нь шалгуур үзүүлэлт болдог. Манайх 2010 онд анх итгэмжлэгдсэн лабортатори болж, энэ онд дахин үзлэгт хамрагдаж итгэмжлэлээ дөрвөн жилээр сунгууллаа.

Манай эталон тоног төхөөрөмжүүд Олон Улсын атомын энергийн агентлагийн хоёрдогч стандартын лабораторид баталгааждаг юм. Эдгээр багажны тусламжтайгаар аж ахуйн нэгж байгууллагуудад хэрэглэгдэж байгаа цацрагийн хяналтын багажуудыг манай лаборатори дүйцүүлэн шалгаж баталгаажуулдаг.

-Танайх Монгол Улсад цацрагийн хамгаалалтын зорилгоор ашиглаж байгаа хяналтын бүх  багажийг шалгаж баталгаажуулдаг гэж ойлгож болох уу?

Тийм ээ. Манайх 2005 онд гэхэд жилдээ 20-иод багажыг баталгаажуулдаг байсан бол 2013 оны байдлаар 140 орчим багажыг шалгаж баталгаажуулаад байна. Цацрагтай холбоотой үйл ажиллагаа эрхэлдэг эмнэлэг, уул уурхай, үйлдвэр, аж ахуй, гааль, эрдэм шинжилгээ, судалгаа шинжилгээний олон байгууллага бий. Эдгээр байгууллагууд ажлын байрандаа цацрагийн хяналтыг байнга тавих зорилгоор цацрагийг бүртгэх багажийг авч ашигладаг.

Тэдгээр багаж хэрэгслийн найдвартай ажиллагааг манай лаборатори үндсэндээ хянаж баталгаажуулдаг. Цаашид манайх ОУАЭА-ийн техникийн хамтын ажиллагааны шугамаар рентген, бетта цацраг болон гадаргуун бохирдлыг хэмжих хэрэгсэлд шалгалт  баталгаажуулалт хийхээр лабораторийн үйл ажиллагааг өргөжүүлж байна.

-Тэгэхээр цөмийн технологийн хэрэглээ өсөж байна гэж үзэж болох нь ээ.

Цөмийн технологийн хөгжил дэвшлийг шинжлэх ухаан болон үйлдвэр аж ахуйд өргөн хэрэглэхийн хэрээр иргэдийн мэдлэг чадвар нь дээшилж, өөрсдийн эрүүл мэндээ хамгаалах чадвартай болж байна. Энгийн жишээ хэлэхэд хувиараа машин оруулж ирж байгаа залуучууд өөрсдөө гамма цацраг хэмждэг багаж худалдан авч оруулж ирсэн машинаа шалгаж байсан. Энэ мэт цөмийн технологийн хэрэглээг олон нийт илүү сайн ойлгож байна.