Монголын мэдээллийн технологийн салбарт асуудал бол олон. Нэгдүгээрт боловсон хүчин. Мэдээллийн технологийн чадварлаг боловсон хүчнийг бэлдэж чадахгүй байна. Хоёрдугаарт мэдээллийн технологийн бүтээгдэхүүн үйлчилгээг үнэлэх зах зээлийн орчин алга. Гуравдугаарт мэдээллийн технологийн компаниудын өөрсдийнх нь чадавхийн асуудал байна. Ер нь мэдээллийн технологи, тэр дундаа програм хангамж бол дөнгөж хөгжиж эхэлж буй салбар. Харин техник, тоног төхөөрөмжийн үйлчилгээ, борлуулалтын хувьд дэлхийн жишгээс хоцорсон юм байхгүй. Харин тэдэнд суулгах апплэкэйнш, програм хангамжийн дэд бүтцийн ажил л урагшлахгүй байна. Энэ бүхнийг шийдэхийн тулд эхлээд хүнээ хөгжүүлэх л хэрэгтэй. Мөн програм хангамжийн лиценз гэдэг ойлголтыг үйлдвэрлэгч, хэрэглэгчийн аль алинд нь суулгах хэрэгтэй. Програм хангамжийг зүгээр нэг хуулаад хэрэглэж болохгүй гэдгийг ойлгох цаг болсон.

Програм хангамжийн зах зээлд зориулж төрөөс тусгай бодлого боловсруулах цаг болсон. Хэрэв дотоодын компаниудаа дэмжиж, өрсөлдөх чадварыг нь нэмье гэж байгаа бол хүчийг нь нэгтгэж консорциум байдлаар зохион байгуулах хэрэгтэй. Татварын хөнгөлөлт эдлүүлэх замаар ч компаниудыг дэмжиж болно. Мөн бизнесийн байгууллагуудын мэдээллийн технологийн ойлголт, хандлага муу байдгаас програм хангамжийн бүтээгдэхүүний үнэлгээ тааруу. Тиймээс хөрөнгө босгох, ядаж банкнаас зээл авах боломж байдаггүй.

Мэдээллийн технологийн салбар олигтой хөгжихгүй байгаагийн гол шалтгаан бол зохиогчийн эрхийн асуудал. Өнөөдөр Монголд програмист хүний хийсэн бүтээлийг үнэлэх, үнэд хүргэх тогтолцоо, эрх зүй болон хөрөнгө оруулалтын орчин алга. Түүнчлэн мэдээллийн технологийн компаниуд хуульчгүй байдаг учраас бүтээгдэхүүнээ хулгайд алдах, хууль бусаар ашиглуулах эрсдэл өндөр. Компаниудын хооронд итгэлцэл байхгүй. Тиймээс юун түрүүнд төрийн зүгээс оюуны өмчийг баталгаажуулсан хууль эрх зүйн орчныг бий болгох хэрэгтэй.

Програм хангамжийн зах зэлийг хөгжүүлэхийн тулд хамгийн түрүүнд хүнээ хөгжүүлж, чадварлаг, өндөр мэдлэгтэй боловсон хүчнийг бэлдэх хэрэгтэй. Манайд чадварлаг хүмүүс байдаг ч баг бүрдүүлж чаддаггүй, томоохон төслүүд дээр ажиллах боломж хомс. Компаниуд голдуу жижигхэн төслүүд дээр ажилладаг учраас олигтой хөгждөггүй, цалингаас цалингийн хооронд амь зуудаг. Олонхи хүмүүс хурдан хугацаанд хямдхан бүтээгдэхүүн хийлгэх сонирхолтой байдгаас тэр нь ихэвчлэн чанаргүй болдог. Мэдээллийн технологи эхэндээ өндөр зардал шаарддаг ч тэр хэмжээгээрээ өгөөжтэй гэдгийг бизнесийн байгууллагууд тэр болгон ойлгодоггүй. Төрд өөрт нь ч гэсэн ийм хандлага бий.

Хүмүүс ямар нэг зүйл хийлгэе гээд ирдэг мөртөө чухам юу хийлгэхээ ойлгодоггүй. Тэгэхээр програм хангамжийн зах зээлд консалтинг буюу зөвлөгөө өгдөг үйлчилгээ байх ёстой. Тэгвэл тухайн хүн өөрт нь мэдээллийн технологийн ямар шийдэл хамгийн тохиромжтойг мэдчихээд захиалгаа өгдөг болно. Харин програмаа хийнэ гэдэг дараагийн асуудал.

Програм хангамжийн компани болон хэрэглэгчдийн програм хангамжийн зах зээлийн талаар ойлголт муу. Ялангуяа програмын аюулгүй байдал тал дээр буруу хандлага төлөвшчихсөн. Олонхи байгууллага, хүмүүс мэдээллийн технологийг ашигласнаар зардлаа бууруулна гэдгийг ойлгодоггүй. Мэдээллийн аюулгүй байдлын хувьд тодорхой хэрэглэгчийн хэмжээнд Монгол улс өгөгдлийг хамгаалж чадсан. Гэхдээ хакерын түвшинд яривал дайралтын эсрэг зогсож чадахгүй гэж бодож байна.

Мэдээллийн технологийн хөгжлийг дагаад мэдээллийн аюулгүй байдлын асуудал ургаж буй учраас хууль эрх зүйн шинэ зохицуулалтыг хийх хэрэгтэй. Одоо мөрдөгдөж буй Байгууллагын нууцын тухай хууль, Хувь хүний нууцын тухай хуулийн хүрээнд мэдээллийн технологийн салбарын бүх харилцааг зохицуулах боломжгүй болж ирлээ.

Апллекэйшны (application) зах зээл бол мэдээллийн технологийн компаниудын хувьд ирээдүйн нэгэн том боломж. Апллекэйшн нийгэм, эдийн засгийн бүх салбарт нэвтэрч хүмүүсийн ажлыг хөнгөвчилж байна. Сүүлд гэхэд замын бөглөрлийг тодорхойлдог програм бий болсон.

Мэдээллийн технологийн салбар бол байнга шинэчлэгдэж байдаг салбар. Ялангуяа үүрэн холбооны үйлчилгээ хурдацтай хөгжиж байна. Гар утас гэдэг зүйл зүгээр нэг харилцааны хэрэгсэл байхаа больж мэдээллийн үйлчилгээг түргэн хугацаанд авах арга зам болчихлоо. Интернетийн хувьд жил ирэх тутам хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн бие даасан шинжтэй болж байна.

15 жил олон зуун сая төгрөг зарцуулж бүтээсэн бүтээгдэхүүнийг маань оршуулах ёслолын ажиллагаа тун удахгүй болох гэж байна. Уг нь яг одоогоор бусадтай нь харьцуулахад хамгийн олон хэрэглэгчтэй, зах зээлийн өрсөлдөөнд тодорч товойж үлдсэн сайн бүтээгдэхүүн шүү дээ... Шалтгаан нь төрийн нэрээр нэг хэсэг бүлэг нөхдүүд нэг муу системийг нийтээр нь хэрэглүүлэх юм байх. Урьд нь төрийн оролцоогүйгээр 1 ч төгрөгийн зарлагагүй хувийн хэвшил аваад явж байсан юм шүү дээ. Төрийн салхинд хийсгэх гэж байгаа тэр их мөнгө нь үр хойч минь ирээдүйд төлөх зээл л биш байгаасай даа...

Нэг системийг төрийн хүчээр бүх газарт шахдаг үзэгдлүүд байна. Жишээ нь ШУТИС-д хэрэглэдэг системийг бүх их дээд сургуульд хүчээр хэрэглүүлэх юм байх. Зах зээлийг өрсөлдөөнд ялагдсан муу бүтээгдэхүүнийг ямар ч ??? өрсөлдөөнт шалгаруулалтгүйгээр бусдад нь хүчээр хэрэглүүлэх нь хэр зөв бэ? Цаашид энэ мэт жишээн дээр Сангийн яамны зарчмаар төр зөвхөн стандарт хангасныг нь гэрчилж эрх олгоод бусад нь зах зээлийнхээ зарчмаараа явбал зөв бус уу?

Сүүлийн үед энд тэнд яам тамгын газруудын дэргэд програм хангамжийн багууд байгуулаад системүүд хийж байна. Энэ хэр зөв шийдэл бэ? Хийх нэг хэрэг, цааш нь засвар үйлчилгээ support-г нь яах вэ ? Тогтвортой байж чадах уу ?

Мэдээллийн технологи гэхээр компьютер засдаг, сүлжээнд холбодог гэсэн явцуу ойлголтоосоо хүн бүр ялангуяа манай салбарын мэргэжилтэнүүд өөрсдөө салах хэрэгтэй. МТ бол зорилгодоо хамгийн бага зардалаар хүрэх, хөрөнгө оруулалтаа хамгийн богино хугацаанд нөхөх, дотоод нөөц бололцоогоо хамгийн үр ашигтайгаар зохион байгуулах боломжыг олгодог. Энэ л талаас нь сайн харж сурмаар санагддаг.

Мэдээллийн технологи гэхээр компьютер засдаг, сүлжээнд холбодог гэсэн явцуу ойлголтоосоо хүн бүр ялангуяа манай салбарын мэргэжилтэнүүд өөрсдөө салах хэрэгтэй. МТ бол зорилгодоо хамгийн бага зардалаар хүрэх, хөрөнгө оруулалтаа хамгийн богино хугацаанд нөхөх, дотоод нөөц бололцоогоо хамгийн үр ашигтайгаар зохион байгуулах боломжыг олгодог. Энэ л талаас нь сайн харж сурмаар санагддаг.

Мэдээллийн технологи гэхээр компьютер засдаг, сүлжээнд холбодог гэсэн явцуу ойлголтоосоо хүн бүр ялангуяа манай салбарын мэргэжилтэнүүд өөрсдөө салах хэрэгтэй. МТ бол зорилгодоо хамгийн бага зардалаар хүрэх, хөрөнгө оруулалтаа хамгийн богино хугацаанд нөхөх, дотоод нөөц бололцоогоо хамгийн үр ашигтайгаар зохион байгуулах боломжыг олгодог. Энэ л талаас нь сайн харж сурмаар санагддаг.

Мэдээллийн технологи гэхээр компьютер засдаг, сүлжээнд холбодог гэсэн явцуу ойлголтоосоо хүн бүр ялангуяа манай салбарын мэргэжилтэнүүд өөрсдөө салах хэрэгтэй. МТ бол зорилгодоо хамгийн бага зардалаар хүрэх, хөрөнгө оруулалтаа хамгийн богино хугацаанд нөхөх, дотоод нөөц бололцоогоо хамгийн үр ашигтайгаар зохион байгуулах боломжыг олгодог. Энэ л талаас нь сайн харж сурмаар санагддаг.

Мэдээллийн технологийн салбарт төр нь хувийн хэвшилтэйгээ өрсөлдөх хандлага илт байгаа нь сайн биш..

Төрийн болон олон нийтийн сүлжээг бүрэн тусгаарлаж байж л жижиг улсын мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангаж чадна. Ингэхэд их зардал хэрэггүй.