Мэдээллийн технологи, шуудан, харилцаа холбооны газрын дарга Ц.Жадамбаатай ярилцлаа.

- Манай улсын мэдээллийн технологийн салбарын хөгжил Дэлхийн жишигтэй харьцуулахад ямар түвшинд байна вэ?

Мэдээллийн технологийн салбар маань программ хангамж, техник үйлдвэрлэл, шуудан, үүрэн холбоо гэх мэтээр олон хэсэгт хуваагддаг. Нэг талаас гар утасны хэрэглээг аваад үзвэл хүн амын тоотой харьцуулахад өндөр түвшинд байна.

Олон улсын цахилгаан холбооны байгуууллагын хийсэн судалгаагаар Монголын гар утасны хэрэглээ 120 хувьтай гарсан. Нөгөө талдаа программ хангамжийн салбар маань хоцронгуй. Энэ салбарын хөгжил тухайн улсын хүн амын тоо, технологийн нэвтрэлт, хүмүүсийн технологийн мэдрэмжтэй салшгүй холбоотой. Ерөнхийд нь аваад үзвэл манай мэдээллийн технологийн салбар дундаас дээш түвшинд явж байна.

- Мэдээллийн технологийн хүний нөөцийг нэмэгдүүлэх талаар төрийн зүгээс ямар ажлыг хэрэгжүүлж байна вэ?

Өнгөрсөн жил бид бодлогоо тодорхойлж, оюуны бүтээмжтэй өндөр цалинтай ажлын байрыг бий болгоё гэсэн зорилт тавьсан. Хүний нөөц нь компьютерийн ард суугаад программ бичдэг хүмүүсээр хязгаарлагдахгүй. Мэдлэг гэдэг шавхагдашгүй баялаг учраас мэдлэгт суурилсан эдийн засгийг хөгжүүлье гэсэн бодлогыг баримталж байна. Өнгөрсөн сард бид программ хангамж үйлдвэрлэгчдийн үндэсний чуулганыг зохион байгуулж энэ талаар нухацтай авч хэлэлцлээ. Мэдээллийн технологийн чиглэлээр мэргэжилтэн бэлтгэдэг сургуулиудтай хамтраад олон улсын сертификатад тэнцэхүйц мэдлэгтэй хүмүүсийг бэлтгэх чиглэлээр ажиллаж байна.

- Монголын программ хангамжийн зах зээлийн эрх зүйн байдал, төлөвшлийн талаар та юу хэлэх вэ?

Манай салбарыг одоохондоо ганцхан харилцаа холбооны тухай хуулиар зохицуулж байна. Гэхдээ цаг үеийн шаардлагаар уг хуулинд өөрчлөлт оруулах, цаашлаад шинэ хуулиудыг өргөн барих хэрэгцээ гарч ирлээ. Тиймээс 2014 оныг эрх зүйн шинэчлэлийн жил болгон зарласан юм. Кибер орчин дахь хүний эрхийн асуудал хурцаар тавигдаж байна. Түүнчлэн мэдээллийн технологи, мэдээллийн аюулгүй байдал, өгөгдөл хамгаалал, өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалт гээд шийдэх асуудал олон.

- Одоогийн байдлаар хэдэн төрийн үйлчилгээг цахим хэлбэрт шилжүүлж хичнээн чирэгдлийг арилгав. Хэдий хэмжээний зардал хэмнэв?

Төрийн үйлчилгээний цахим машин буюу ТҮЦ машиныг 2013 оны 6 дугаар сараас ашиглаж эхэллээ. Иргэний бүртгэл мэдээллийн төв, Татварын ерөнхий газрын 10 гаруй үйлчилгээг ТҮЦ машинаас авах боломжтой. Нэг хүн дунджаар төрийн үйлчилгээ авахын тулд нэг цаг дөчин таван минут, 12500 төгрөгийг зарцуулдаг.

Одоогоор 80 мянга гаруй иргэн үйлчилгээ аваад байна.

Энэ мөнгийг 80 мянга гаруй иргэнд үржүүлэхээр ямар тоо гарах нь ойлгомжтой. Ийм л зардлыг хэмнэлээ. Мэдээллийн технологийг ашиглаж төрийн үйлчилгээ авна гэдэг эдийн засаг, цаг хэмнэлт, сэтгэл зүйн гэсэн гурван талын ач холбогдолтой. Нэгдүгээрт мөнгө хэмнэнэ, хоёрдугаарт цаг бага зарцуулна, гуравдугаарт албан газрын хаалга сахиж бухимдахгүй.

2014 онд тоон гарын үсгийг нэвтрүүлнэ. Энэ мэтээр 30 орчим төрийн үйлчилгээг цахим хэлбэрт шилжүүлнэ. Өөрөөр хэлбэл ТҮЦ машинаас гадна иргэд гэрээсээ интернет ашиглаад төрийн үйлчилгээ авах боломжийг бий болгоно.

- Монгол хүнд зориулсан программ, монгол контентын чанар, хүртээмжийн байдал ямар байна вэ?

Энэ асуудлыг бид төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны зарчим дээр тулгуурлаж хийхийг зорьж байна. Сум, аймгууд интернетэд холбогдлоо ч хэрэглэгчид гадны программууд ашигласаар байдаг. Тэгэхээр монгол хүнд, монгол ахуйд зориулсан программ зайлшгүй хэрэгтэй. Тухайлбал монгол малчинд программ байж яагаад болохгүй гэж. Программ хангамж үйлдвэрлэгчдийн чуулганаар бид эхлээд дотоодын хэрэгцээ, олон улсын стандарт хангасан бүтээгдэхүүн нийлүүлье гэж ярьсан.

- Телевизийн тоон системийн тухай уншигчиддаа энгийнээр тайлбарлавал?

Монгол 2014 оны 7 дугаар сарын 31-нд тоон системд шилжинэ. Тоон системд шилжинэ гэдэг олон улсын жишгийг дагаж байна гэсэн үг. Тоон технологиор телевийн нэвтрүүлэг үзэхэд антентай харьцуулвал өнгө, дүрс, дууны өндөр чанартай хүлээж авдаг. Энгийн жишээн дээр тайлбарлавал антеннаар жирилзсэн зурагт үзэж байгаад дискэн дээрх бичлэг үзэхтэй яг адилхан.

Ц.Жадамбаа: Монгол хүнд зориулсан программ зайлшгүй хэрэгтэй