Л.Энх-Амгалан: Нийгмийн даатгалын сантай холбоотой буруу ойлголтыг нийгэмд албаар түгээж байна, НДС дампуураагүй, хариуцлагатай хэлье!
УИХ-ын чуулганы /2025.05.26/-ны өдрийн хуралдаанаар “Монгол Улсын хөгжлийн 2026 оны төлөвлөгөө батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хэлэлцлээ.
Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд асуулт асууулаа.
УИХ-ын гишүүн Да.Цогтбаатар гишүүний асуултад,ГБХНХ-ын сайд Л.Энх-Амгалан хариуллаа.
Нийгэмд нэг зүйлийг их эрүүлээр, тоон дээрээ тулгуурласан ойлголттой болох ёстой гэж ойлгож байна. Тэр тусмаа нийгмийн даатгалын санг тойрсон энэ тоонууд дээр та бүгдийг би анхаарч өгөөсэй гэж бодож байгаа юм. Нийгмийн даатгалын санг албаар Монгол улсад дампуурчихсан, дампуурах гэж байгаа юм шиг нэг ийм ойлголтыг албаар төрүүлж байна. Сүүлдээ "НДШ-ийг төлөхөө больцгооё" ч гэсэн тийм буруу ойлголттой мэдээлэл, нийгэмд их түгээж байгаа. Дахиад Монгол Улсын нийгмийн даатгалын сан шиг энэ санг дахиж үүсгэж чадахгүй. Манайд тийм эдийн засгийн чадавх байхгүй.
Өнөөдөр нийгмийн даатгалын сан дампууралд ороогүй хариуцлагатайгаар би хэлье. Нийгмийн даатгалын сан дээр тодорхой ачаалал үүссэн үү гэвэл үүссэн. Өнөөдөр 1,2 сая иргэн НДШ-ээ төлөөд жилд 5,6 их наядын эх үүсвэр бий болгодог. Үүнээс цэргийн тэтгэвэр гээд 1995 оноос өмнө тэтгэвэрт гарсан улсуудынхаа тэтгэврийг, төр өөрөө дааж явдаг. Төсвөөс бид нар 1,6-1,7 их наядын дэмжлэг авч байна. Ингээд 7-8 их наядын том сан бид нар үүссэн. Цаашдаа ч гэсэн энэ сан Монгол Улсад байна шүү дээ. Өнөөдөр энэ сангаас тэтгэвэрт гарч байгаа 503 мянган өндөр насны тэтгэвэр авч байгаа.
Үндсэндээ 200 орчим үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалах өвчин, ажилгүйдлийн даатгал гээд тэтгэмжийн даатгалаас жил бүр 200 мянган хүн тэтгэмж аваад, амьдралд үүсэх амьдралын бүх мөчлөг дээр үүсдэг эрсдэлээ бууруулаад явж байгаа. Бид нар ийм Сангийн тогтолцоотой. Энэ сан дээр өнгөрсөн хугацаанд тодорхой арилжааны банкнууд дээр байршуулсан мөнгөнөөс 160 орчим тэрбум төгрөгийн эрсдэл гарсан. Энэ мөнгө ямар сайдын үед, ямар банканд байршсаныг бараг надаад хэлүүлэлтгүй мэдэж байгаа байлгүй дээ. Энэ 2 банкнаас бид нар тодорхой хэмжээний алдагдлыг нөхүүлэх гээд, АТГ, прокурорын газартай бид нар албан ёсны хүсэлт гаргаад , авлагаа барагдуулаад сууж байгаа.
160 тэрбум төгрөгийн алдагдал гэдэг бол энэ сангийн орлоготой харьцуулахад, сангийн ачаалалтай харьцуулахад бас бүр тийм ч том мөнгө биш. Үүнийг бид нар олж авна барагдуулна, итгэл төгс байж болно.Хамгийн гол нь өнгөрсөн хугацаанд энэ сан дээр улс төрчдийн гаргасан, батлуулсан хуулийн үр дагавараас шалтгаалаад нийт 6 их наядын бодитой эрсдэл үүсчхээд байна.
