УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн \2022.01.06\ нэгдсэн хуралдаанаар “Монгол хүний удмын сангийн аюулгүй байдлыг хамгаалах, хүн амын өсөлтийг дэмжих талаар авах арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцлээ. Хэлэлцүүлгийн үеэр УИХ-ын гишүүд байр сууриа илэрхийлж, асуулт асуулаа. УИХ-ын гишүүн Т.Энхтүвшин: 2007 онд Монгол Улсын Засгийн газраас Угийн бичиг хөтлөх журам баталсан. Төсөв санхүү, хариуцаад ажиллах хүнгүй улмаас хэрэгжиж чадаагүй. Тиймээс цус ойртолтыг хариуцах газрыг маш тодорхой болгомоор байна. Цус ойртолт хаана илүү байгааг тодорхой болгож, онцгой анхаарал хандуулмаар байна. Тухайн сум, багт цус ойртолт их байгаа нь тогтоогдвол хүн амыг нэмэх хэрэгтэй. Төвлөрлийг сааруулах, үйлдвэр барих чиглэлээр ажил хийх нь зүйтэй. Ийм заалт тогтоолын төсөлд тусгасан уу? Тогтоолын төсөлд 6 болон түүнээс дээш хүүхэдтэй гэр бүлд нэг удаа орон сууц худалдан авах урьдчилгаа төлбөрт төрөөс дэмжлэг үзүүлэх эрх зүйн орчныг бүрдүүлнэ гэжээ. Харин үүний оронд 6 хүүхэдтэй айлын хоёрынх нь сургалтын зардлыг төрөөс даавал илүү их дэмжлэг болно гэж харж байна. Үүнийг Хөдөө орон нутгийг эзэнтэй болгоно гэж тусгажээ. Ингэхийн тулд ямар арга хэмжээ авч, бодлого баримтлах вэ? Түүний асуултад Ажлын хэсгийн ахлагч, УИХ-ын гишүүн Ж.Чинбүрэн хариуллаа.
2022-01-06
УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн \2022.01.06\ нэгдсэн хуралдаанаар “Монгол хүний удмын сангийн аюулгүй байдлыг хамгаалах, хүн амын өсөлтийг дэмжих талаар авах арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцлээ. Хэлэлцүүлгийн үеэр УИХ-ын гишүүд байр сууриа илэрхийлж, асуулт асуулаа. УИХ-ын гишүүн Х.Болорчулуун: Удмын санд хамгийн их нөлөөлдөг хүн, амын өсөлтөд заналхийлдэг зүйл бол миний хувьд хоол хүнс гэж боддог. Ямар хоол хүнс хэрэглэнэ, тийм л байна. Ан амьтан ч гэсэн идэж байгаа ургамал, газар нутгийнхаа өнгөтэй ижил байдаг. Манай улсын хувьд хоол хүнсний тал дээр эрүүл, аюулгүй байдал үнэхээр хангалтгүй байна. ялангуяа гаднаас орж ирж буй хүнс хяналт муутай гэж хэлж болно. Өнгөрсөн жил МХЕГ-ийнхантай уулзаж байхад ХАА-нхан 60-70 химийн хор, пестицид хэрэглэдэг. Бид 5-6 нь бэлдмэлийн зардал байвал оношлодог, үлдсэнийг нь оношлодоггүй гэж хэлсэн. Тэгэхээр орж ирж буй хүнс, ногоо, жимс хяналтгүй орж ирж байна гэсэн үг. Тэгэхээр хүний удамшил, генийн түвшинд оношлох талаар яриад яах юм бэ? Генийн өөрчлөлттэй хүнс монголд орж ирдэг, хамгийн том зах зээл нь болчихоод байна шүү дээ. Генийн өөрчлөлттэй хүнс идүүлэхгүйн тулд европчууд ямар том жагсаал хийж байна. ОХУ генийн өөрчлөлттэй хүнсийг худалдаалбал эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх хууль гаргачихлаа. Энэ тал дээр тогтоол дээр тусч байгаа зүйл юу байна, хариулж өгөөч ээ. Дахин хэлье, удам, хүн амд нөлөөлж буй зүйл бол хүнс юм шүү. Түүний асуултад Ажлын хэсгийн гишүүн, УИХ-ын гишүүн Ж.Чинбүрэн хариуллаа.
УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн \2022.01.06\ нэгдсэн хуралдаанаар “Монгол хүний удмын сангийн аюулгүй байдлыг хамгаалах, хүн амын өсөлтийг дэмжих талаар авах арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцлээ. Хэлэлцүүлгийн үеэр УИХ-ын гишүүд байр сууриа илэрхийлж, асуулт асуулаа. УИХ-ын гишүүн Ц.Туваан: удмын сангийн аюулгүй байдлыг хамгаалах, хүн амын өсөлтийг дэмжих талаар авах арга хэмжээний тухай” Их Хурлын тогтоол бараг хоцорч орж ирж байгаа. Гэхдээ энэ чухал асуудлыг оруулж ирж байгаа Г.Тэмүүлэн, Ж.Бат-Эрдэнэ гишүүддээ талархал илэрхийлье. Манай гишүүд ч энэ асуудлыг нухацтай авч үзээд, дэмжинэ гэдэгт эргэлзэхгүй байна. Сүүлийн үед монгол хүний тухай асуудал яг хүнийх нь хувьд, хүн судлалынх нь хувьд явж байгаа салбар огт байхгүй. Хариуцсан төрийн институц огт байхгүй. Ганц нэг хүнд юмуу, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлд тохоод хаячихсан байгаа учраас энэ тогтоол зайлшгүй шаардлагатай. Бид нар хүнээ зарим үед малаасаа ч дорд үздэг болчихсон үе байгаа. Монгол хүний удмын сан, гентэй холбоотой, молекулийн түвшинд ярих цаг болсон. Дэлхийн олон улсад энэ талаар ойлгож, урагшилсан, бид үүнээс хоцрох ёсгүй. Монгол хүн бол гайхамшигтай, оюуны чадавх сайтай, сүүлийн үеийн дэлхийн ой тогтоолт, оюуны спортын дээд амжилтыг эвдэж, эзэмшиж байгаа гайхалтай ард түмэн. Үүнийг судалж муудуулахгүй байх, монгол хүн гэдэг үнэ цэнтэй капиталыг өвчин, ялангуяа удмын удамшлын янз бүрийн нэмэгдэж буй өвчлөлүүдээс хамгаалах чиглэлд энэ тогтоол маш чухал. Тиймээс энэ тогтоолыг батлаад цаашдаа тогтоол дотор байгаа манайд хууль эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх нь чухал байгаа. Энэ асуудлыг бид ярихаас өөр аргагүй болсон. Бид генийн түвшинд асуудлаа ярьж чадахгүйгээс болж маш олон удамшлын өвчтэй хүүхдүүд төрж байна. дэлхий аль хэдийн ураг, эцэг эхийн цуснаас шинжилгээ авч эрсдлийг нь тодорхойлоод гаргачихаж байна. үүнийг хэдүүлээ одоо хийх цаг нь болсон. Дэлхийн анагаах ухаанд монгол синдром гэхчилэн ярьдаг өвчин хүртэл бий. Бид муухай жишиг нэршилтэй баймааргүй байна. Монгол хүний өвчлөлийг генийн түвшинд нь судлахгүй бол үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлөөс гаргасан аймшигтай тоо байгаа. 10000 жирэмслэлт тутамд 1200 амьгүй ураг. Энэ юу гэсэн үг вэ? Бага насны хүүхдийн тархины болон бусад төрлийн хортой хавдрууд. Бүгд сошиалаар харж байгаа. Энэ мэт ач холбогдолтой асуудлыг анхаараарай. Сүүлийн үед сонин хэвлэлээр зөвхөн цус ойртолт гэдэг талаас нь харж байна. энэ бол нэгээхэн хэсэг нь гэдгийг хэлье. Та бүхэн дэмжиж өгөөрэй.
Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны өнөөдрийн /2022.01.04/-ний өдрийн хуралдаанаар “Монгол хүний удмын сангийн аюулгүй байдлыг хамгаалах, хүн амын өсөлтийг дэмжих талаар авах арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлэг явагдаж байна. Хэлэлцүүлгийн үеэр гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийллээ. УИХ-ын гишүүн Ц.Туваан: Маш чухал асуудал орж ирсэн. Монгол хүний удмын сангийн аюулгүй байдлыг хамгаалах, мөн хүн амын өсөлтийг дэмжих талаар Их хурлын тогтоол. Бид чинь мэндлэхдээ хүртэл хүнээ асуудаггүй мал сүрэг тарган тавтай юу гэж асуудаг. Монгол хүн судлалын салбар байхгүй болсон. Одоо энэ үед хүнрүүгээ анхаарах болсон. Байнгын хорооныхоо гишүүдэд энэ чухал асуудлын анхны хэлэлцүүлэгт нухацтай хандаж чухал асуудлуудаа ярилцаж, шигтгэж өгөх нь зөв байх гэж бодож байна. Манай хоёр хөрш гэхэд дэлхийд хүн амаараа 2-т ордог Хятад улс “Нэг өрх-Нэг хүүхэд” бодлогоосоо татгалзаж, чөлөөтэй тавьж эхэлж байна. Хүн амаа өсгөх бодлого барьж байна. ОХУ бол хүүхдийнхээ тоогоор тэтгэмж авдаг, бодитойгоор дэмжлэг өгч байна. Энэ цаг үед маш чухал асуудал орж ирснийг Ажлын хэсэгт орсныхоо хувиар дамжуулж хэлье. Чухал асуудал гэдэгт Ургийн бичгийг тов тодорхой оруулаад, ажил болгоод загварчлаад хөтөлдөг болгоод, УИХ-ын гишүүд, Төрийн гурван өндөрлөг манлайлаад хөтлөөд явчих талын асуудлыг эхлүүлэх нь зөв байх. Хоёрдугаарт, төрөлтөд ураг байх үед нь нарийн шинжилгээ хийж удамшлын өвчтэй ургийг гэдсэнд байхад нь оношлох боломжтой болсон. Үүнийг нэлээн өргөжүүлж өгөхгүй бол 1000 төрөлт тутамд төрөлхийн генийн гажигтай, удамшлын өвчтэй хүүхдүүд нэлээдгүй байна. тиймээс арга хэмжээг боломжтой дээр нь авах хэрэгтэй. Монголчууд үр хүүхэддээ аминаасаа илүү ханддаг учраас нэгэнт гарч ирсэн хүүхэд тухайн айл өрхөд насаараа дарамт үүсгэдэг. Тиймээс ураг байх үед нь удамшлын өвчтэй эсэхийг нь ярих хэрэг байна. Гуравдугаарт, Манай тогтоолд төвлөрлийг сааруулах гэж орж ирсэн. Нийслэл Улаанбаатар хотдоо бид 1.5 саяулаа багтахаа байлаа. Төвлөрлийг сааруулахад хөдөөд, ялангуяа залуу гэр бүлийг амьдрах нөхцлийг нь сайжруулах, хүүхдийн тоогоор оцон сууц олгох зэрэг асуудлыг хассанаа эргээд ярья. Хөдөө орон нутагт залуу гэр бүл, залуу эмэгтэй байхгүй. Бүгд хот руу орчихсон. Тэнд гэр бүлийн асуудал хурц болж, ганц бие залуус мал маллаж амьдарч байна. тиймээс энэ асуудлыг тогтоол дотроо чухалчилж оруулж өгөх хэрэгтэй.
2022-01-04
Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны өнөөдрийн /2022.01.04/-ний өдрийн хуралдаанаар “Монгол хүний удмын сангийн аюулгүй байдлыг хамгаалах, хүн амын өсөлтийг дэмжих талаар авах арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлэг явагдаж байна. Хэлэлцүүлгийн үеэр гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийллээ. Монголын хүн ам, удмын сангийн аюулгүй байдлыг хадгалан хамгаалах чиглэлээр боловсруулсан төсөл хөтөлбөр байна уу? Байгаа бол ямар төсөл хөтөлбөр байна вэ? Энэ тогтоолын төслийн 1.2-т "Монгол улс оршин тогтнох тулгуур үндэс болох Монгол хүний удмын сангийн цус ойртолтоос сэргийлэх, цэвэр тунгалаг байлгах гол хэрэглүүр угийн бичгийг өрх айл бүрт шинжлэх ухааны үндэстэй, зөв аргаар хөтлүүлэн хэвшүүлэх хөтөлбөр боловсруулж, хэрэглээг ханга" гэсэн байна. Хэрэглээг яаж хангуулах вэ? Цахим үндэстэн гээд платформ гаргасан тэр платформоос шийдэх боломжтой харагдаад байх юм. Тэр талаар хариулна уу? Удмын сан, тэр тусмаа цус ойртолтын асуудалд яаж ажиллаж байна. Зарим аймаг, сумдад үндэсний цөөнхийн асуудалд хоёр талтай асуудал бий. Давжаарах зэрэг асуудал гарч байна. Дээр үед бид нар Доржжадамбаа багшийг аваачиж зарим аймаг, сумдад шинжилгээ, судалгаа хийж байсан. Одоо тийм юм хийж байна уу? Анагаахын их сургуулийн генетикийн танхим. Удамзүйн танхимтай хамтарч ажиллахгүй бол бүтэхгүй. Мэргэжлийн байгууллагуудтай хамтарч ажиллаж байгаа юу?
