Шинэ парламент бүрдэн УИХ-ын ээлжит бус хуралдаан зарлаж Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр батлах болон Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2023 оны гүйцэтгэл, Засгийн газрын санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, “Монгол Улсын 2023 оны төсвийн гүйцэтгэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл зэрэг нийт 39 асуудал хэлэлцэн шийдвэрлээд буй.

Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2023 оны гүйцэтгэл, Засгийн газрын санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан хэлэлцэж байх үеэр ихээхэн анхаарал татсан зүйл бол төсвийн зарцуулалтын хяналт ба үнэлгээний биелэлттэй холбоотой асуудлууд байлаа.

Жишээ нь, 2023 оны тайланд тэмдэглэснээр урсгал зардал ДНБ-ий 30 хувиас хэтрэхгүй байх ёстой.  Гэвч 2023 оны тайланд нийт зарлага ба цэвэр зээл ДНБ-ий 32,7 хувь нэмэгдсэн. Өөрөөр хэлбэл, орлого нэмэгдэхийн хэрээр зарлага нэмэгдсэн. Мөн төсвийн гүйцэтгэлтэй холбогдуулан Үндэсний аудитын газраас өгсөн зөвлөмжийн 60.9 хувь нь биелсэн гэх. Ингэхдээ өмнөх онд өгсөн нийт 17 зөвлөмжийн гуравхан нь биелсэн зэрэг.

Энэхүү төсвийн зарцуулалт ямарч хараа хяналтгүй явж ирсэн байдлыг гишүүн бүр шахуу хэлж байв. Тэд төсвийн сахилга баттай холбоотой тайлан, тэр дундаа түүнтэй холбоотой төсвийн аудитын тайлан үнэлэлт, дүгнэлт маш чухал. Гэтэл энэ чухал тайланг яаралтай горимоор хэлэлцэж байгаагаас гадна олон хавтаст материалыг хэлэлцэх өглөөнөө оруулж ирж байгаа нь тайлантай танилцах боломж олгохгүй байгааг хэлж байсан юм. Энэ үйлдлийг зарим гишүүд өдий хүртэлх парламентын явж ирсэн арга барил гэсэн бол зарим нь эрх баригч намын бусармаг зүйлсээ нуух гэсэн арга ч гэж хардсан.

Мөн цаашид төсвийн төсөл болон зарлага, гүйцэтгэлтэй холбоотой асуудал дээр дээрх асуудлыг давтуулахгүй байхын тулд Төсвийн зарлагын хяналтын хороо туйлын чухал үүрэгтэй байгааг УИХ-ын гишүүд онцолж байлаа.

Тэгвэл энэ парламентад Төсвийн зарлагын хяналтын дэд хороог УИХ-ын гишүүн Д.Батбаяр даргалах боллоо. Тус Дэд хороо нь эрхлэх асуудлынхаа хүрээнд судалгаа хийх, холбогдох мэдээлэл авах, зохих албан тушаалтан, иргэн, байгууллагаас тайлбар авах, ажлын хэсэг байгуулах, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн төсөл боловсруулах, санал, дүгнэлт гаргаж, түүнийгээ харьяалагдах Байнгын хороонд, шаардлагатай бол Байнгын хороогоор уламжлан нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх, эрхэлсэн асуудлаараа тогтоол гаргах эрхтэй байдаг.

Д.Батбаяр Төсвийн зарлагын дэд хорооны даргаар сонгогдоод хэлсэн үгэндээ, “Аливаа төсвийн хөрөнгийг үр ашиггүй зарцуулж, зарцуулсан төсвийн тайланд Аудитын газрын дүгнэлт орж зөрчилтэй байгааг тодорхойлсон ч арга хэмжээ авагддаггүй, араас нь ямар нэгэн хариуцлага нэхдэггүй байдал бол хэвийн үзэгдэл шахуу болсон байна билээ. Төсвийн зарлагын хяналтын дэд хорооны даргын хувьд үүнтэй хатуу үзнэ. Эхнээс нь танилцаад дүгнэлт саналуудаа гаргаад явж байна. Удахгүй эхнээс нь дэлгээд хариу нэхээд явна, хүлээж байгаарай!” гэлээ.

Далайн Батбаярын хувьд, Бүгд Найрамдах Чех Улсын ЮЁОП Карлийн Их сургууль болон Чех Менежментийн Институтыг эдийн засагчаар. Мөн МУИС-ийг эрх зүйч мэргэжлээр төгсөн. Доктор зэрэгтэй. “Монгол Чех Металл” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал, “Монголын Хэрэглэгчийн Эрх Ашгийг Хамгаалах Нийгэмлэг”-ийн зохицуулагч зэрэг албыг хашиж байсан. Англи, Чех, Орос хэлтэй гэжээ.