Хотын хүн амын нягтрал, утаа, бохирдол, замын түгжрээнээс залхаж амар тайван, эрүүл орчныг эрхэмлэсэн иргэд нэгдэж хотын дарга Э.Бат-Үүлийн санаачилгыг хэрэгжүүлж эхэлжээ.

Улаанбаатар хотод оршин суугчдын 80 гаруй хувь нь гэр хороололд амьдарч, ихэнх өрх нүүрсээр галладаг, бохир болон цэвэр усны шийдэлгүй орчинд амьдарч байна гэсэн судалгаа байдаг. Тиймээс Нийслэлийн засаг дарга Э.Бат-Үүл гэр хорооллыг инженерийн шугам сүлжээнд холбох, тохилог сууц барих нөхцөлийг иргэддээ бүрдүүлж өгөхөөр амласан.

Энэ ажлын хүрээнд Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийг эхлээд байгаа. Гэвч ээлжээ хүлээж суухын оронд иргэд санаачилга гарган, өөрсдийн нөөц бололцоог дайчлан инженерийн шугам сүлжээний шийдэл бүхий тохилог хороолол байгуулахаар нэгдсэн байна. 

Хэрэв айл өрх өөрсдөдөө оногдох 0.07 га газраа авч, байшин барьж амьдарна гэвэл дэд бүтэц, дулаан, цэвэр бохир ус гээд олон зүйлийг зохицуулах шаардлагатай болдог. Энэ бүхнийг шийдэх зардал хүн болгоны хэтэвчинд байхгүй нь ойлгомжтой. Тиймээс Хан-Уул дүүрэгт оршин суудаг ахмадууд болон таван байгууллагын ажилчид нийлсэн 258 иргэн зуслангийн эко хотхон байгуулахаар нэгдэж, бүх бэлтгэл ажлаа хангажээ. Тэд өөрсдийн оногдох 0.07 га газраа нэг байршилд авснаар нийт 30 орчим га газарт нэгдсэн халаалт, цэвэр бохир усны шугам бүхий “Заяа эко” хотхоныг хямд зардал, хамтын хүчээр байгуулах боломж байгааг дуулгасан юм. Одоо зөвхөн хотын даргаас газрын зөвшөөрлөө авах л үлдсэн байна.

Анх ганц нэгээрээ газар хөөцөлдөж явсан хүмүүс нэгдсээр 258-уулаа болж, ХУД-ийн газрын албанд материалаа бүрдүүлж өгөн хуулийнх нь дагуу нэгдсэн төлөвлөгөөнд оруулжээ. Үүний дараа хамтын хүчээр газрын төлөвлөлт, кадастрын зургаа ч хийлгэж. “Заяа эко хотхон” төсөлд хамрагдсан 258 иргэд хуулийн этгээд болохын тулд “Заяа хотхон“ хоршоог байгуулсан байна.

Эдгээр иргэд хоршоо хэлбэрээр нэгдээд утаагүй халаалтын систем, цэвэр усны болон бохир ус зайлуулах нэгдсэн шугам, нийтийн эзэмшлийн талбай, ногоон байгууламжтай тохилог амины сууцны хороолол барихаар төлөвлөжээ. Ингэж хамтарч амьдрах хотхоноо бүтээн байгуулснаар нэг өрхөд оногдох халаалт, цэвэр бохир усны нэгдсэн шугам байгуулахад ногдох зардал болон амины орон сууц барих барилгын материалын зардал буурна. Мэдээж инженерийн шугам сүлжээ бүхий газрын үнэ цэнэ нэмэгдэх тул зээлийн барьцаанд тавих, нэгдсэн шугамаар банкны зээлд хамрагдах ч бололцоо бүрдэх юм байна. Хэрэв газраа шийдүүлж ажлаа эхэлчихвэл төслийн байгууллагуудаас хөрсний дулааныг ашиглах халаалтыг шийдэж өгч болох тухай ч яригдаж байгаа гэнэ.

“Заяа эко хотхон” бол иргэдийн санаачилга оролцоотой босох анхны загвар эко хотхон болно гэдгийг эдгээр иргэд онцолж байв. Энэ төсөлд хамрагдаж буй хүмүүсээс гэр хороололд 85, ахмад настан 61, 30 орчим насны залуучууд 89 байгаа юм байна.

Хүн бүрийн орлого, амьжиргааны төвшин өөр. Гэхдээ энэ хотхонд баригдах барилгаас өөрсдийн боломжид тааруулан сонголтоо хийх боломжтой нь бас нэг давуу талтай юм билээ. Тухайлбал 40-80 саяар хоёр давхар хаус барих хэсэг байхад хоёр давхар пентхаусыг дөрвөн айл амьдарч болохоор ч шийдэж өгч болно гэнэ. Тэгвэл нэг өрх 15-20 сая төгрөгөөр тохилог байранд амьдрах юм байна.

Энэхүү хотхонд 258 өрхийн 1200 орчим хүн ам суурьшихаж. Тиймээс цэцэрлэг, сургууль, хэсгийн эмнэлэг, харуул хамгаалалт зэргийг ч тэд ярилцаж байгаа гэлээ. Цаашлаад Улаанбаатар хотын ерөнхий төлөвлөгөөгөөр амины орон сууцны зориулалттай зуслан ногоон бүсийн суурьшилд хотхоноо зөв байгуулж чадвал ийм олон хүн амтай учраас тосгон болох боломжтой аж.

Иргэд ийм маягаар хоршоо хэлбэрээр нэгдэн газар өмчлөх, эзэмших нь нийгэм экологи, эдийн засгийн гээд олон давуу талтай, хууль эрхзүйн орчин талаасаа бэрхшээл, хаалт байхгүй ч тодорхой хэмжээний дэмжлэг дутагдаж буйг тэд хэлж байв.

Монголчууд нийлж, нэгдэж чаддаггүй хүмүүс гэдэг. Хэдий хөрөнгө санхүүгээ нийлүүлж ажилладаг хүмүүс байдаг ч энэ хоршоо шиг 258 хүн нийлээд байгалд ээлтэй эко хотхон байгуулахаар зорьж яваа нь анхны тохиолдол болно. Хэрэв газрын зөвшөөрөл саадгүй олгогдчихвол 2016 оны сүүл гэхэд эдгээр айлууд шинэхэн хотхондоо тухлаж байх нь ээ.

Д.Сарангуа: Э.БАТ-ҮҮЛ ДАРГА ГАЗАР ШИЙДЭЖ ӨГНӨ ГЭДЭГТ ИТГЭЛТЭЙ БАЙНА

-Та өөрийгөө танил­цуулаач. Яагаад энэ хоршоонд нэгдэв?

Би “Гутал” ХК-нд сантехникчийн ажилтай. Манайх өөрийн гэсэн газаргүй, түрээсийн байранд амьдардаг. Тиймээс компанийнхаа удирдлагад газартай болгож өгөөч гэсэн хүсэлт тавьсан юм. Өөрөө хөөцөлдөхөөр бүтэхгүй юм билээ.

Удирдлага маань миний саналыг нааштайгаар хүлээж аваад манай ажилчдаас ч нэгтгээд эко хотхон байгуулахаар болсон. Харин хамт олноороо, олуулаа хөөцөлдөхөөр шийдэхэд дөхөм байна. Боломжийн санагдсан учраас би энэ хоршоонд нэгдсэндээ баяртай байгаа. Одоо бидэнд эко хорооллоо барих газрыг маань Э.Бат-Үүл дарга шийдэж өгнө гэдэгт итгэлтэй байна.

-Та ямар байшин бариулахаар сонгов?

Эко хотхон учраас утаа, бохирдол байхгүй. Нэгдсэн шийдэлд холбосон “Заяа эко хотхон” нэртэй хороолол бий болно. 258 хүний амьдралын төвшин янз бүр байгаа. Орлогын байдлаасаа шалтгаалаад ямар байшин бариулахаа шийдэх юм.

Миний хувьд дундаж үнээр босох байшин бариулах бодол байна. Дөрвөн айлын пентхаус нь арай хямд төсөр болохоор бол тийшээ орох санаатай. Айлууд том хашаа барихгүй. Дотроо модоор зааглагдаж, хоорондоо жижиг замаар холбогдоно. Ер нь аль болох байгалийг хэвээр нь хадгалахад анхаарах юм билээ.

Танай компаниас олон хүн нэгджээ. Компанийн зүгээс та нарт ямар нэг дэмжлэг үзүүлж байгаа юу?

-“Гутал” ХК-иас 44 хүн нэгдсэн. Хэрэв газраа аваад байшингаа барихаар болвол  компанийн зүгээс бидэнд цалингийн зээл өгөх зэргээр дэмжлэг үзүүлнэ байх.