УИХ-ын Хуульзүйн байнгын хорооны өчигдрийн (2025.04.30) хуралдаанаар “Жендэрийн мэдрэмжтэй ажлын байрны бодлогын хэрэгжилт, сайн туршлага” сэдэвт хэлэлцүүлэг боллоо.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд үг хэллээ.

УИХ-ын Б.Мөнхсоёл:

Олон сайхан танилцуулга хийгдэж байна. Би УИХ-ын гишүүнээс гадна Тогтвортой хөгжлийн зорилгын дэд хороог ахалж ажиллаж байгаа. Түүнд дээр SDJ буюу тогтвортой хөгжлийн зорилгын номер 5 нь Gender Equality буюу хүйсийн тэгш байдлын тухай байгаа. Энэ бол өргөн хүрээтэй дэд хороо. Гэхдээ дотроо хүний нөөцгүй санхүүгүй ч аль болохоор бодлого төлөвлөлтөд тогтвортой хөгжлийн зорилгууд хэрхэн тусч байна вэ гэдэг дээр боломжоороо анхаарах, хүсэл зорилготой явдаг. Далимдуулаад энэ хурал дээр Ерөнхийлөгчийн зөвлөх Б.Жавхлан, УИХ-ын даргын зөвлөх Т.Алтангэрэл сууж байна. Цаашаа үг дамжина. Миний хэлэх гээд байгаа санаа нь олон сэдвүүдээр илтгэл тавьж байна. Би бүх асуудал дээр хэлэхгүй, та нар бүх зүйлийг мэдэж байгаа. Би дараа дараагийн санал солилцохдоо анхаараарай гэдэг үүднээс нэг зүйл хэлэх гэсэн юм. Ч.Даваасүрэнгийн хэлж буй гомдол гаргах механизм байхгүй гэдэг маш чухал шүү. Аливаа асуудал хэн нэгэнд тохиолдоход тоодоггүй. Өөр дээрээ ирэхэд ойлгодог. Энэ чухал асуудал байсан юм байна. Тухайн үед хамгаалах байж гээд.

Хоёрдугаарт, тухайн байгууллага юмуу тухайн институци чанарлаг биш хэн нэгэн бүлэг этгээдээс хамаарсан бол хүн үгээ хэлж чаддаггүй буюу гомдол гаргах механизм байхгүй бол тэр чигээрээ дарагддаг. Тэгэхээр бид байнга ил тод байдал, засаглал ярьж байгаа үед сайн засаглал байхад олон чанар агуулагдах ёстой нэг юм нь гомдол гаргах механизм байдаг. Одоо УИХ дээр Ёс зүйн хороо гэж бий. Үүнд А.Ариунзаяа гишүүн байдаг. Эрэгтэй гишүүн ахалдаг. Мөн бүтээмжийн асуудлыг би хөндмөөр байна. Ч.Даваасүрэнгийн судалгаанд сая гэрээсээ ажиллах талаар яригдлаа. Бид олон жилийн турш гадаад дотоодын сайн туршлагын жишээ, загваруудыг оруулах гэхээр хөрсөн дээрээ буулгаж чаддаггүй асуудал бий. Яагаад хөрсөн дээрээ буулгаж чаддаггүй вэ. Цаасан дээр нээх их зүйл буулгачихдаг хэрнээ хэрэгждэггүй вэ гэхээр миний бодлоор монгол хүний ес суртахуун бүх түвшинд яригдах ёстой юм билээ. Хүн нь бэлэн биш буюу хүмүүжил, ёс суртахуун боловсролын суур нь бүрдээгүй үед мянган гадаадын бай дотоодын бай туршлагууд, жишээ загвар авчраад буулгах гэхээр болж өгдөггүй. Би олон жил ярьж байна. Ёс суртахуунд, хүмүүжилд анхаараач ээ. Энэ бол бүх юмны суурь шүү гэдгийг сануулж хэлмээр байна.

Гуравдугаарт, жендерийн мэдрэмж ярьж байна. Жендерийн тэгш байдал чинь эргээд хүний эрхтэйгээ нягт холбоотой шүү. Хүний эрхийн наад захын ойлголтгүй бол тэгээд. Хүний эрх гэдэг чинь эр эм хамаагүй шүү дээ. Хүн л бол, хүүхэд л бол эрх яригдана шүү дээ. Тэгэхээр наад захын суурь ойлголтгүй хүн жендер манатай байдаг юм билээ.

Эцэст нь нэг зүйл хэлэхэд хурал цуглаан дээр сүрхий дүр эсгэж, сүрхий зүйлс ярина. Хажууд нь наад захын жендер, хүний эрх зөрчигдөж байхад дугардаггүй шүү, хамгаалдаггүй шүү, нягтардаггүй шүү. Энэ тал дээр хүн бүр дор бүрнээ анхаарах ёстой юм билээ.

Сэтгүүлч

. Б.Цэцэгсүрэн