“Зуун айл” хэмээн нэршсэн барилгын материалын төвлөрсөн худалдааны төв байрлаж байгаа энэ газарт 12 мянган айлын орон сууц барихаар Хотын ерөнхий төлөвлөгөөнд 2008 онд тусгасан байдаг. Гэвч тэр газарт долдугаар хороолол гэх хэдхэн байшин барьснаас өөр зүйлгүй, барилгын материалын жижиглэнгийн худалдаачдын ажлын байр байсан хэвээр өнөөдөртөө золгоод байгаа юм. Харамсалтай нь 10 жилийн өмнө батлагдсан өнөөх Хотын ерөнхий төлөвлөгөөний биелэлт 10 жилийн хугацаанд ердөө 10хан хувьтай хэрэгжсэн талаар албаныхан дуулгаж байгаа юм.

Бүхэл бүтэн улсын нийслэлийн хөгжил цэцэглэлт, өнгө үзэмж нэмэх том төлөвлөгөөг энэ олон жил гацаанд байлгасан зүйл нь ердөө тэндхийн  худалдаачид, түрээслэгчдийн эсэргүүцэл. Товчхондоо бол түүнээс айгаад үе үеийн дарга нь ярьдаг, төлөвлөдөг байсан ч түүнд зориглон гар хүрдэг, тэнд очдог ч үгүй байсан гэхэд хилсдэхгүй.

Хэний ч зориглоогүй энэ ажлын эхлэлийг тавьж, “Зуун айл”-д үйлдвэрлэл явуулдаг үйлдвэрүүдийг нүүлгэж эхэлсэн НИТХ-ын дарга С.Амарсайханд баярлахгүй байх аргагүй. Тэрбээр өчигдөр “Зуун айл”-д очиж жижиглэнгийн наймаачидтай нь уулзсан юм. Худалдаа эрхлэгчид ярьдгаа л ярьж, “Хоногийн хоолноос нь залгах гэлээ” гэсээр түүнийг угтав бас үдэв.

Тэглээ гээд хэний ч зориглон хүрээгүй энэ ажлыг эхлүүлчихээд дундаас нь орхиж болохгүй. Тэгэх шаардлага ч байхгүй. Учир нь хотын бараг А цэгт байрлах энэ газрын хөрс, агаарын бохирдол, шавар шавхайны тухай ярих нь ч илүүц биз. Угаасаа 100 айл руу зүглэж үзээгүй хүн гэж нийслэлд байхгү биз.  Тийм муухай газраас хоногийн хоолоо залгуулж байгаа худалдаачид зөвхөн өнөөдрөө харж байгаа нь харамсалтай. Нэгдүгээрт тэд  бохир заваан нь дэндсэн энэ газар өглөөнөөс орой хүртэл зогсохдоо өөрсдийнхөө эрүүл мэнд, цаашилбал үр хүүхэд, гэр бүлээ ч эрүүл мэндийн хувьд хохироож байгаагаа ойлгохгүй байна. Өөрсдөдөө хайргүй байж болох ч эх орондоо хайргүй байж болмооргүй  юм. Бүхэл бүтэн нийслэл хотын өнгө үзэмж, гэр хорооллыг бууруулах томоохон төсөл хөтөлбөрүүд зөвхөн өөрсдөөс нь болж саатаад байгааг тэд одоо ойлгох хэрэгтэй.

НИТХ-ын дарга С.Амарсайханы ярианаас “100 айл”-д бизнес эрхэлж байгаа хүмүүсийг ор тас орлогогүй болгож, амьдралыг нь зогсоочихгүй гэдгийг сонссон. Харин ч орчин нөхцөл сайтай ажлын байраар хангах тухай ярьсан. Тиймээс одоо газраа чөлөөлж өгөөд ажлыг нь эхлүүлэх боломжоор ханаад өгөх хэрэгтэй байгаа юм.

Өчигдөр “Зуун айл”-д өчигдөр албаныхан очихдоо юу ярьсан талаар хүргэе.

Ч.Гантулга: Эхний ээлжинд химийн хортой үйлдвэрүүдийг нүүлгэнэ

/НИТХ-ын төлөөлөгч, 100 айлын БМЗ-ыг нүүлгэн шилжүүлэх ажлын хэсгийн ахлагч/

Ер нь “100 айл”-ын барилгын материалын худалдааг нүүлгэх ажлыг бид үе шаттайгаар хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа.  Эхний үе шатны тухайд бид   УБЕГ-ын зарим чиг үүргийг дүүрэг, холбогдох цэгүүдэд шилжүүлэх, Ил задгай хоол хүнс, барилгын материал болон бусад худалдааг зогсоох, Стандартын шаардлага хангахгүй хоолны газар, ТҮЦ, дэлгүүрүүдийг хаах, Чулуу, будаг, төмөр, цонхны болон бусад химийн хортой үйлдвэрийн үйл ажиллагааг зогсоох, нүүлгэн шилжүүлэх ажлыг хэрэгжүүлэхээр зорьсон байгаа. Та бүхэн харж байгаа байх, одоогийн байдлаар Улсын бүртгэлийн газрын үйл ажиллагаа дүүргүүд рүү шилжиж, энэ чиглэлд замын түгжрэл багассан, мөн ил задгай худалдаа эрхэлэгчид болон, үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн үйл ажиллагааг  бид холбогдох байгууллагуудтайгаа хамтран зогсоосон. Авто замыг өргөтгөх ажлын зураг гарч дуусаж байна, удахгүй “100 айл”-ын уулзвараас 32-ын тойргийн уулзвар хүртэлх 1.6 км авто замыг  14 м өргөн, явган болон дугуйн замын шийдэлтэйгээр өргөтгөх ажлыг эхлүүлэхээр бэлтгэж байна" гэлээ.  

С.Даваасүрэн: “100 айл”-аас томоохон гурван зөрчил илэрсэн

/Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын дэд дарга/

НМХГ-аас “100 айл” орчимд хяналт шалгалт хийж, гурван төрлийн  томоохон зөрчил илрүүлсэн. Нэгдүгээрт, Авто замын зорчих хэсэгт буюу нийтийн эзэмшлийн талбайд худалдаа үйлчилгээ явуулж буй аж ахуй нэгжүүд олон байдаг. Ийм  зөвшөөрөлгүй үйл ажиллагаа явуулж буй нийт 37 ширхэг ТҮЦ болон павилон бий. Хоёрдугаарт,  өмчилсөн болон эзэмшсэн газра азориулалтын дагуу ашиглахгүй байга зөрчил байна. 70 гаруй үйлдвэр үйл ажиллагаа явуулж байгаагаас чулуу болон төмрийн 26 үйлдвэр байна гэсэн тооцоо гарсан. Харин ил задгай худалдаа эрхлэгчдийг шаардлагын дагуу нүүлгэсэн. Нийслэлийн газрын албатай хамтран 46 байгууллагад өмчилсөн болон эзэмшсэн газраа зориулалтын дагуу ашиглах шаардлагыг тавьж байгаа. Гуравдугаарт: Суурьшлын бүсэд хориглосон үйлдвэрлэл явуулж байгаа зөрчил их бий. Тухайлбал, чулууны үйлдвэрлэл явуулж байгаа нь тоос шороо ихээр үүсгэж, дуу чимээ гаргадаг байна. Мөн төмөр, мод модон бүтээгдэхүүний цехүүд болон хаалга цонхны үйлдвэрүүдэд суурьшлын бүсэд явуулж буй үйл ажиллагаагаа зогсоохыг шаардсан мэдэгдэл хүргүүлээд байна. Хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчлийн талаар дүүргийн болон нийслэлийн прокурорт мэдэгдэж зөрчлийн хэрэг үүсгэж, үйл ажиллагааг нь хязгаарлах акт үйлдсэн.  Ер нь иргэд 100 айлыг бүхлээр нь нүүлгэх гэж байгаа юм шиг ойлголттой байдаг. Бид чиг үүргийнхээ дагуу эрх бүхий байгууллагаас зөвшөөрөл аваагүй хууль бус үйл ажиллагаа явуулж байгаа байгууллагуудыг л цэгцлэх ажил зохион байгуулж байгаа юм. Тэрнээс биш барилгын материалын худалдааны зах, төвүүдийн үйл ажиллагааг хориглох гээгүй байна” гэлээ.

С.Амарсайхан: Бизнес эрхлэгч, түрээслэгчдийн бүх талын эрх ашгийг хамгаална

/Нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдиййн хурлын дарга/

“Энд зөвхөн 100 айлын хэдэн худалдааны төвийн бизнес эрхлэгчдийн асуудал яригдаж байгаа юм биш. 2008 онд батлагдсан ерөнхий төлөвлөгөө өнөөдрийг хүртэл хэрэгжээгүй байна. Уг нь энэ төлөвлөгөөний дагуу 100 айл орчимд 12 мянган  айл өрхийн орон сууц баригдах байсан ч, арван жилийн дараа буюу өнөөгийн байдлаар аравхан хувьтай хэрэгжсэн байна. Цаашдаа бид хот төлөвлөлтийн ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу ажиллаж  Нийслэл хотоо хөгжүүлэх боломжтой. Түүнчлэн энэ хавийн айл өрхүүдийн амьдрах орчин нөхцлийн сайжруулах, бизнес эрхлэгчдийн үйл ажиллагааг арай өөр төвлөрсөн орчинд явуулах, газар талбайн асуудлыг нь шийдэж өгөх  гэх мэтээр иргэд, бизнес эрхлэгчид, түрээслэгчдийн бүх талын эрх ашгийг хамгаалсан, оролцоог нь хангасан байдлаар асуудыг нь шийдвэрлэхээр НИТХ-ын тэргүүлэгчдийн тогтоол шийдвэр гараад хэрэгжээд явж байгаа. Цаашдаа бид энэ орчмын зам дэд бүтцийг нь сайжруулах, орон сууцны VII хорооллын төслийг хэрэгжүүлэх, сонгон шалгаруулалтыг түргэвчлэх арга  хэмжээг авч хэрэгжүүлээд явна.

Түүнчлэн энд хүний эрүүл мэндэд хор хохирол учруулахуйц олон үйлдвэр үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Суурьшлийн бүс, үйлдвэрийн бүсээ ялгаж салгах цаг нь болсон гэж олон жил ярилаа. Үйлдвэрүүдийг, үйлдвэр технологийн парк руу шилжүүлэх, төвлөрсөн цэгт үйл ажиллагаа явуулах орчин нөхцлийг бүрдүүлэх үүднээс үйлдвэр технологийн паркийн зам дэд бүтцийн асуудлыг шийдвэрлэхээр ажиллаж байна. Цаашдаа 100 айл орчимд амьдарч байгаа иргэд газар  талбай дээрээ орон сууц , өшөө өндөр зэрэглэлийн байшин барилга бариад газар талбайнхаа үнэ цэнийг өсгөж, тэр хэмжээгээр хотын өнгө үзэмжинд хувь нэмрээ оруулж,  та бидний амьдрах орчин сайжирна гэдгийг ойлгох ёстой. Өөөрөөр хэлбэл иргэд, өөрийн эзэмшлийн газар, талбайн үнэлгээгээ одоо байгаагаас илүү өсгөх боломжтой" гэсэн юм

Үүний дараагаар НИТХ-ын дарга С.Амарсайхан болон албаны хүмүүс хамтдаа Барилгын материалын худалдаа эрхлэгчидтэй газар дээр нь уулзаж, санал солилцло