Ази, Номхон далайн бүс нутгийн хөгжиж буй орнууд зах зээлийн хүрээгээ тэлэх, үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, дотооддоо үйлдвэрлэх боломжгүй, эсхүл үйлдвэрлэхэд өндөр өртөгтэй бараа бүтээгдэхүүнийг хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр авах, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх зорилгоор 1975 онд Бангкокийн хэлэлцээрийг байгуулж, 2005 онд Ази, Номхон далайн худалдааны хэлэлцээр болгон өөрчилжээ. 

Хэлэлцээрт,

1. Бангладеш

2. БНХАУ

3. Энэтхэг

4. Лаос

5. БНСУ

6. Шри Ланка зэрэг 6 улс гишүүнээр нэгдээд байгаа аж. 

Одоогийн байдлаар хэлэлцээрт оролцогч улс орнууд нийт 4 удаагийн тарифын хэлэлцээгээр 10 мянга гаруй бараа, бүтээгдэхүүний татварыг харилцан бууруулах үүргийг хүлээсэн байна.

Манай улс уг хэлэлцээрт нэгдэн орох хүсэлтээ 2009 онд илэрхийлж ирсэн бөгөөд Засгийн газрын 2011 оны 7 дугаар сарын 6-ны өдрийн хуралдаанаар хэлэлцээрт нэгдэн орох хэлэлцээг эхлүүлэхийг Засгийн газрын холбогдох гишүүдэд даалгажээ.

Үүний дагуу Ази, Номхон далайн худалдааны хэлэлцээрийн гишүүн орнууд өөр хоорондоо хөнгөлөлттэй тарифаар солилцдог бараа, бүтээгдэхүүнээс манай улсад үйлдвэрлэх боломжгүй болон өндөр өртөгтэй үйлдвэрлэгдэх 366 нэр төрлийн барааг сонгон авч үндэсний хөнгөлөлтийн жагсаалт гарган 2013 онд Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцэж дэмжсэн байна.

Тайланд Улсын Бангкок хотноо болсон НҮБ-ын Ази, Номхон далайн эдийн засаг, нийгмийн комиссын 75 дугаар чуулганы хүрээнд Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатар оролцов.

Манай улсын гадаад худалдааны нийт бараа эргэлтийн 64,7 хувь, экспортын 90, импортын 30 хувийг Ази, Номхон далайн худалдааны хэлэлцээрийн гишүүн орнууд эзэлдэг аж. Иймээс уг хэлэлцээрт нэгдэн орсноор гадаад худалдааны зах зээлийг тэлэх таатай орчин бий болох бөгөөд манай экспортын бараа, бүтээгдэхүүн БНХАУ, БНСУ-ын зах зээлд дунджаар 40 хувийн хөнгөлөлт эдлэх боломжтой болно.

Түүнчлэн, Монгол Улс БНХАУ, БНСУ-тай чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулах боломжийг судалж байгаа энэ үед эхний ээлжинд хөнгөлөлттэй тарифыг хэрэглэж, үр дүнд суурилсан шийдвэр гаргахад таатай боломж бүрдэнэ гэж Засгийн газар үзжээ. 

Ази, Номхон далайн худалдааны хэлэлцээрийг соёрхон батлах тухай хуулийн төсөл өргөн барив.

Тиймээс Монгол Улсын Засгийн газраас 2019 оны 10 дугаар сарын 17-ны өдөр Ази, Номхон далайн худалдааны хэлэлцээрийг соёрхон батлах тухай, хуулийн төслийг Улсын Их Хурлын даргад өргөн барьсан юм. Хуулийн төслийг УИХ-ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороо болон УИХ-ын нэгдсэн чуулганаар хэлэлцэн 2019 оны 12 сарын 12-ны өдөр баталлаа. 

Монгол Улс Ази, Номхон далайн худалдааны хэлэлцээрт нэгдэн орсноороо Азийн зах зээлд Монголын бараа бүтээгдэхүүнийг хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр нэвтрүүлэх, нэр төрлийг нэмэгдүүлэх, БНХАУ, БНСУ-тай чөлөөт худалдааны хэлэлцээр хийхээр судалж байгаа өнөө үед эхний ээлжинд хөнгөлөлттэй тарифыг хэрэглэж, үр дүнд суурилсан шийдвэр гаргах, хөнгөлөлтийн жагсаалтад багтсан бараа бүтээгдэхүүнийг тухайн зах зээлд тааруулан үйлдвэрлэх зэргээр зах зээлээ тэлэх, экспортын барааны нэр төрлийг нэмэгдүүлэх ач холбогдолтой юм.