УИХ-ын чуулганы /2025.05.22/-ны өдрийн хуралдаанаар Эрхтэн, эд, эс шилжүүлэн суулгах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд үг хэлж асуулт, асуулаа.

УИХ-ын гишүүн А.Ганбаатар:

Эрхтэн, эд, эс шилжүүлэн суулгах тухай хуулийн төсөл орж ирж байгаа нь цаг үеэ олсон асуудал гэж үзэж байна. Гэхдээ хууль санаачлагч болон ажлын хэсгээс авах тодруулга байна.

Энэ хууль сая нэр дурдагдсан П.Батчулуун эмчийн кейс бол хуулийн нарийн заалт, хуулийн зохицуулалт дутуу байгаагаас, хууль бүдэг байгаагаас гарч ирсэн гэж хараад байна. Тэгэхээр энэ хууль өөрөө маш нарийн зохицуулалттай, зүйл заалт нь тодорхой байх ёстой. Энэ УИХ-ын Тамгын газрын дүгнэлтэн дээр бас бий. Би мөн зарим нэг олон улсын байгууллагууд, сайн хуультай газруудын судалгааг хийлгүүлсэн. Энэ хууль хэлэлцэхэд арай түүхий байна гэж үзсэн. Тухайлбал,

Нэгдүгээрт, үндсэн 5 шалгуурыг хангасан хууль байх ёстой.

Донорын эрх, аюулгүй байдлыг хамгаалсан хууль,
зохистой зөвшөөрлийн шаардлага,
худалдааны болон албадлагын эсрэг хатуу хориг,
донорын эрүүл мэндийг урт хугацаанд хянах тогтолцоо,
ил тод хяналттай шилжүүлэн суулгах систем

Үүнийг 2 үнэлгээгээр үздэг юм байна. Донор болж буй хүнд сэтгэл зүйн үнэлгээ болон ёс зүйн комиссоор оруулаад худалдаа наймааны асуудал байна уу, сэтгэл зүйн үнэлгээ нь өөрөө сэтгэл санаагаараа бүрэн дүүрэн итгэлтэй байна уу гээд. Хамаатан садандаа нэрэлхснээсээ болоод, шахуулснаасаа болоод эрхтнээ өгөх гэж байна уу гээд. Эдгээр зүйлүүдийг энэ хууль бүрэн тусгасан уу гэдэг асуудал байна.

3.3 дээр Эрхтэн, эд, эсийг худалдах, худалдан авах санал болгох, ашиг болгох зорилгоор бусдын болон өөрийн амь нас, эрүүл мэндэд аюул учруулахтай холбогдсон холбогдох хууль тогтоомжоор зохицуулна гээд бизнес талаас нь хараад хуульчилсан. Үүнийг арай хуулийн хүмүүнлэг бичлэгээр хийж болохгүй юу?

Амьд донор сайн сэтгэлээр өөрөө хүлээн зөвшөөрсний үндсэн дээр донор болж байгаа. Мэдээж гэр бүлийнх нь хүрээнээс хайна. Дараа нь иргэн хүн, хөндлөнгийн хүн өгч болно гэсэн дараалал бий. Гэхдээ энэ амьд донорыг хэрхэн хамгаалах вэ? Амьд донорын гэрийн хаяг, гадаадын оронд бол жолооны үнэмлэх дээр донор болох боломжтой гээд тавьчихсан байдаг. Хэрэв аваар, осолд орвол амьгүй донор болох эрхтнийг нь ашиглаж болно гээд. Амьд донорын хууль эрх зүйн хамгаалалт байхгүй бол хууль хяналтын байгууллагад эдгээр хүмүүсийн нэр жагсаалт байна гээд байгаа юм. Эмнэлэг рүүгээ энэ байгууллага бас өгөх юмуу? Хууль зүйн байгууллага гэж яг ямар байгууллагаа хэлж байна? Энэ амьд донорыг гэмтээх хохироох, худалдаа наймааны зорилгоор эд эрхтнийг нь авъя гэсэн санаархал байвал яах вэ? гэмт хэрэг үйлдвэл яах вэ? гэх мэт олон зүйлүүд хамгаалалтгүй байна аа. Зарим зүйлс зүйлс нь тодорхойгүй байна аа. Тийм учраас түүхий байна гэж үзээд энэ удаад хэлэлцэхээс хойшуулбал яасан юм гэдэг саналтай байна.

Түүний асуултад УИХ-ын гишүүн, хууль санаачлагч Ж.Чинбүрэн хариуллаа.

А.Ганбаатар: Амьд донорт хууль эрх зүйн хамгаалалт маш чухал