УИХ-ын чуулганы /2025.09.19/-ний өдрийн хуралдаанаар Монгол Улсын 2026 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд үг хэллээ.

УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаа:

ЗГ хүний хөгжлөө бодсон гол бодлогоо ярьж орж ирсэн. Өнгөрсөн жилийн ЗГ хүний хөгжил ярихаар эдийн засгаа тэлээд мега, төслүүдээ хөдөлгөе. Мөнгө хэрэгтэй. Тэгж байж хүний хөгжлөө ярина гэдэг байсан. Засаг солигдоход санаа зовж байсан боловч яах аргагүй залгамж санаа байдлаар хүний хөгжлөө ярина аа гээд орж ирэхэд маш баяртай хүлээж авсан. Тухайн үед тэр үгээ ч илэрхийлж байсан. Хүний хөгжил гэхээр эрүүл мэнд, боловсрол, орлогын асуудал яригдана. Эрүүл мэнд дээр авууштай юм байна уу? Байна аа, эрүүл мэндийн хөрөнгө оруулалт 5,5 дахин ихэссэн. Доторхыг нь харахаар авууштай юм байна. Жишээлбэл, яаралтай түргэн тусламж. Эмнэлгийн гадуурх нас баралтыг бууруулна, тоног төхөөрөмж чадавхыг сайжруулна хүртээмжийг сайжруулна гэсэн үг. Гэхдээ маш бага хувийг эзэлж байна. Бусад нь барилга байшин. Зарим хүмүүс хавтан ярьж байна, зарим нь шавар ярьж байна. Барилга байшин барихдаа өөрөө ч биш одоо Азийн хөгжлийн зээлээр өмнөх зээл нь улам хуримтлагдаад л байгаа.

Монгол улсаас өөр АХБ-аас зээл аваад барилга, байшин барьдаг улс орон үлдээгүй.

Хоёрдугаарт, барилга байшин барихад учир бий. Ялангуяа эмнэлгийн хувьд Health technology assesment буюу эрүүл мэндийн технологийн үнэлгээ гэж юм хийдэг. Хаана, ямар барилга байшин барьж байж ямар өвчин буурах юм, яаж хүртээмж нь сайжирч үр ашигтай байх юм уу, улсад хэрэгтэй юу үгүй юу гэдгийг тодорхойлдог. Үүнийг хийхгүй юм яваад байх юм. Зөвхөн барилга байшинд ч биш ерөөсөө амьдралын чанар, эрүүл мэнд, чанар хүртээмж, хариуцлагын тогтолцоо бүх юман дээр уягддаг. Шинжлэх ухаанч тооцоо судалгаа гэдгийг бид нар хэзээнээс хийж эхлэх вэ? Ж.Чинбүрэн сайд мэдэж байгаа.

Актуар тооцоог та зөндөө ярьсан. Үүнийг амархнаар тайлбарлавал ямар өвчлөл хэзээ, яаж гарах гээд байна вэ, яаж урьдчилан сэргийлэх вэ, ямар тоног төхөөрөмж, эм эмнэлэг, тэр байтугай барилга байшингаа зарцуулах юм бэ гэдэг урьдчилсан тооцоо байхгүй юу. Тэгж байж ЭМДС-аа зөв авч явж, мөнгө санхүү нь зөв тооцогдоно. Орлого зарлага нь тэнцвэржиж эхлэх ёстой.

Хууль тогтоомжийн тухай хуулийн 12.2 12.2.3 12.2.6 заалтуудыг хүчингүй болгох шаардлагатай гэж үзэж байна. Ингэснээрээ энэ төсвийг, төсвийн хүрээний мэдэгдлийг УИХ-д өргөн мэдүүлэхдээ хуулийн төслийн үр нөлөөг үнэлж тодорхой судалгаа хийдэг болно. Тэгэхгүй бол дүн шинжилгээгүй тайлбар танилцуулга яваад байна.

Д.Ганмаа: Монгол улсаас өөр Азийн Хөгжлийн Банкнаас зээл аваад барилга, байшин барьдаг улс орон үлдээгүй