УИХ-ын чуулганы /2025.09.19/-ний өдрийн хуралдаанаар Монгол Улсын 2026 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд үг хэллээ.

УИХ-ын гишүүн Б.Хэрлэн:

Нэгдүгээрт, Хүний хөгжлийг бодлогынхоо цөмд тавина гэсэн төсвийн баримт бичигорж ирж байгаа. Энэ зорилгоороо эрүүл мэндийн болоод боловсролын салбарт реформын шинжтэй өөрчлөлтүүдийг хийнэ гэсэн том зорилтыг ч тавьсан. Энэ нь ард иргэдэд л хүлээлтийг бий болгоод байгаа. Эрүүл мэндийн болон хөдөлмөр эрхлэлттэй холбоотой 2 санааг хэлье.

ЭМД-ын сангаас даатгалын сангийн нөөцийг өвчлөл нас баралтаараа тэргүүлэх өвчин, эмгэгүүдэд түлхүү зарцуулаад. Хүлээж болохуйц буюу архаг хууч өвчтэй үед эмчилгээ үйлчилгээний төлбөрийг иргэд хариуцах "хамтын төлбөр"-ийг нэмэгдүүлнэ гэж том зорилт болгож оруулж ирсэн байгаа. Өөрөөр хэлбэл өвчтөний карманаас гарах төлбөрийн хэмжээг нэмэгдүүлнэ гэх. Хүн өвдлөө гэхэд төлбөрөө өөрөө төлөөд яваад байвал ахмад настан, олон ам бүлтэй гэр бүл, ажил орлогогүй хүмүүсийн хувьд хүнд тусахаар байна. Нөгөө талдаа эрүүл мэндийн байгууллагууд худлаа онош бичиж, арга ядсан үед хүмүүст туслах байдлыг үүсгэхэд хүргэж болзошгүй. Эмчилгээ үйлчилгээний төлбөрийг иргэд хариуцах хамтын төлбөрийг нэмэгдүүлэх гэсэн өөрчлөлтөд өнөөдөр бид нар бэлэн үү? Энэ өөрчлөлтийн нийгмийн үр дагавар юу байж болох бол? Хувь хүн, гэр бүл дээр буух ачаалал ямар байх бол вэ гэдгийг эргэж харах хэрэгтэй.

Хоёрдугаарт, төрийн албанаас 14 мянган төрийн албан хаагчийг чөлөөлөх шийдвэр гарсан. Тэдгээр хүмүүсийн дийлэнх нь ипотекийн болон цалингийн зээлтэй байгаа. Төрийн албанаас цомхотголоор чөлөөлж байгаа мэдлэгтэй боловсролтой хүмүүсийг хэрхэн яаж байршуулж байна? Төрийн албаны хувьд төрийн албан хаагчийн нийгмийн баталгаа, ажлын байрны баталгааг хангах талаар хуулийн зохицуулалтууд маш тодорхой байх хэрэгтэй байна. Төсвийн хэмнэлтийг хийх үүднээс гэнэтхэн ажлаас нь халдаг, цалин орлогогүй болгодог шийдвэрүүдийг тодорхой хэмжээгээр хязгаарлах зохицуулалт байх ёстой.

Гуравдугаарт, ХНХХ-ын салбарын хувьд анхаарах зүйл байгаа. Тухайлбал, ажлаас гэнэт халагдсан хүмүүсийг мэргэшүүлэх, чадавхжуулах сургалтад хамруулаад хөдөлмөрийн зах зээл дээр аль болохоор түргэн шуурхай байршуулах, аль болох хурдан цалин орлоготой нь залгуулах тухай бодлого, зохицуулалт хэр тодорхой байгаа юм бэ? Ажлаасаа гэнэт халагдаад албан хаагчид хохирч үлдэж болохгүй!

Б.Хэрлэн. Төрийн албан хаагчийн нийгмийн болон ажлын байрны баталгааг хангах хуулийн зохицуулалтууд маш тодорхой байх хэрэгтэй!