Монголын эм зүйн байгууллагуудын нэгдсэн "Эм" холбооны УЗ-ийн гишүүн, "Маго фарм" эмийн сангийн эрхлэгч Г.Оюунцэцэгтэй ярилцлаа.

-Төрөөс эмийн талаар баримтлах бодлого батлагдаад арван жилийн хугацаа нь дуусгавар болж байна. Одоо шинээр гарах бодлогод эм хангамжийн салбарт юуг голчлон тусгах ёстой вэ.

Өнгөрсөн 10 жилд хүн амыг эмчилгээний өндөр идэвхитэй, чанарын баталгаатай, боломжийн үнэтэй эмээр, тасралтгүй, жигд, хүртээмжтэй хангахыг эмийн талаар төрөөс баримтлах бодлогод тусган ажиллаж ирсэн. Одоо шинээр гарах бодлогод зайлшгүй шаардлагатай эмийн сонголтыг

Иргэний эрүүл мэндийн даатгал

өөрийн орны хүн амд зонхилон тохиолдох өвчин эмгэгт нийцүүлэн оновчтой болгох /сонголт оновчгүйгээс эдийн засагт үр ашиггүй байх/, зайлшгүй шаардлагатай эмийн жагсаалтаас жоргүйгээр олгогддог эмүүдийг хасах /жоргүй олгодог эмийн оронд зонхилон тохиолдох өвчний үед удаан хугацаагаар хэрэглэдэг жишээ нь артерийн даралт ихсэх болон зүрх судасны өвчний үед хэрэглэх эмүүд, диабетын үед хэрэглэх эмүүд, дотрын өвчнүүдийг анагаах гэх мэт эмнүүдийг оруулснаар иргэд нийгмийн даатгалын хөнгөлөлтийг эдлэх боломж нэмэгдэнэ/.

Биологийн идэвхит хүнсний нэмэлт бүтээгдэхүүний сүлжээ /Арго, 4 life, .. гэх мэт/ болон хэрэглээг зохицуулах эрх зүйн орчныг бий болгож иргэдийн эрүүл мэндийн боловсролд эм, биологийн идэвхит хүнсний нэмэлт бүтээгдэхүүний ялгааг таниулах, эмч өвчтөнд жороор биологийн идэвхит хүнсний нэмэлт бүтээгдэхүүн бичихгүй байх, биологийн идэвхит хүнсний нэмэлт бүтээгдэхүүнийг худалдах эрх зүйн орчныг бүрдүүлэхийг тусгах шаардлагатай байгаа.

-Гол зорилт болох хүн эмчилгээний үр дүн өндөр байх, тасралтгүй хангаж, зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх байгаа. Энэ зорилт өнгөрсөн арван жилд ямар байдалтай байсан бэ. Үүнд эмийн сангууд ямар байдалтай оролцсон бэ. Хувийн хэвшлийн нуруун дээр явж ирсэн гэдэг шүү дээ?

Одоо манай улсын эмийн бүртгэлд 2900 гаруй нэр төрлийн эм буюу ерөнхий нэршлээрээ 600 гаруй нэрийн эм бүртгэгдсэн байгаа нь нэг талаас орчин үеийн шинэ эм бэлдмэл эмчилгээ оношилгооны практикт нэвтэрч байгаа нь дэвшилттэй боловч нөгөө талаас эмийн сонголт, эмийн зохистой хэрэглээнд эмч, эм зүйч, иргэд дор бүртээ хариуцлагатай хандаж иргэд эмчид үзүүлж эмчийн бичсэн жороор эмийн сангаас эмээ авч хэрэглэх, эмч жороо эмийн жор бичилтийн стандартын шаардлагын дагуу бичих, эмийн мэргэжилтнүүд жороор олгодог эмийг жоргүйгээр олгохгүй байх нь иргэдийн эрүүл мэндэд учрах аливаа эрсдлээс хамгаалах, иргэд дур мэдэн эм хэрэглэхгүй эмийн зохистой хэрэглээ төлөвших нөхцөл бүрдэнэ.

Эмийн сангуудын хувьд нэг талдаа татвар төлдөг аж ахуйн нэгж, нөгөө талаас эрүүл мэндийн байгууллагын өмнө иргэдийн эрүүл мэндийг хариуцаж эм зүйн тусламж үйлчилгээ үзүүлэх мэргэжлийн байгууллага учраас мэргэжлийн тусламж үйлчилгээг доголдүүлахгүй иргэдэд үйлчилж ирсэн. Хувийн хэвшлийн эмийн мэргэжилтнүүд эрүүл мэндийн байгууллагын ажилтнуудын нэгэн адил төрөөс ямар ч үйлчилгээ авдаггүй, төрийн үйлчилгээнд хамрагддаггүй /хөнгөлөлттэй зээл, төсөл ,../ учраас энэ асуудлыг боловсруулж оруулах шаардлагатай байгаа.

-Эмийн сангуудын асуудлын яаж цэгцлэх вэ. 1000 гаруй эмийн сан байгаа мөртлөө яг хэрэгтэй хөдөө газар байдаггүй. Эрх зүйн хувьд харьцангуй бүрдсэн гэдэг ч хэрэгжих механизм байна уу?

Нийслэлд 600 гаруй эмийн сан байдаг. Эмийн сангийн хууль эрх зүйн орчин бүрдэж сайжирсан боловч хэрэгжилт тааруу байгаа гэж мэргэжилтнүүд үздэг юм байна лээ. Эмийн сангийн стандартыг 2008 онд анх боловсруулан гаргаж хэрэгжүүлээд 2011 онд дахин шинэчлэн мөрдүүлж байгаа.

Одоогоор хотын төвд эмийн сан нээх асуудлыг зогсоогоод шинэ хороолол болон хотын захын хороололд эмийн сан байхгүй газар шинээр нээхийг эрх бүхий байгууллагаас дэмжиж байгаа. Одоо энэ онд эмийн сангийн стандартыг олон улсын стандартад нийцүүлэн боловсруулах ажлын хэсэг байгуулагдсан гэж сонссон. Хэрэгжихгүй байгаа асуудлыг шийдэх байх гэж найдаж байна.

-Эмийн санд өнөөдөр ямар асуудал тулгамдаж байна вэ. Үйл ажиллагаагаа улам сайжруулахын тулд ямар дэмжлэг хэрэгтэй байна?

Эмч-эм зүйч-өвчтөн 3-ын уялдаа холбоог сайжруулах цогц зохицуулалтыг төрөөс хийж, зайлшгүй шаардлагатай эмүүдийг даатгалаас хөнгөлөлтэй олгогддог жоронд хамруулах, эмч нар эмийн жорыг ерөнхий нэршлээр бичиж хэрэглээг төлөвшүүлэх, иргэдийн эмийн мэдлэг мэдээлэлийг дээшлүүлэхэд анхаарах хэрэгтэй байна.

-Эмийн зохистой хэрэглээг бүрдүүлэх нэг арга нь жор бичилт. Гэтэл өвчтөн эмчид хандахгүй, эмийн санчид ханддаг. Эмийн сангууд энэ байдалд ямар ханддаг вэ. Эм зүйчдийг тасралтгүй сургах асуудал ямар байдаг вэ?

2,3- р шатлалын эмч нар болон хувийн эмнэлгийн эмч нар эмийг өвчтний картан дээр бичдэг /энэ нь эмийн жорын маягт, жор бичилтийн стандарт хэрэгжихгүй байна/, жор бичилтын стандартын шаардлагыг даатгалаас хөнгөлөлттэй олгогддог эмийн жорууд болон мансууруулах эмийн жорууд хангаж, энгийн болон сэтгэц нөлөөт эмийн жорууд жор бичилтийн стандартын шаардлага хангахгүй байгаа нь эмийн сан дээр ажиглагддаг. Өвчтнүүд эмчид хандаад бүх нарийн мэргэжлийн эмчид үзүүлээд тус бүрд нь эмчилгээ бичүүлж авсан байдаг.

Гэтэл тухайн эмүүд нь худалдааны нэрээр давхардсан, нэг оношинд нь таарч байгаа боловч нөгөө оношинд таарахгүй тохиолдол эмийн жоронд түгээмэл гардаг.

Гэтэл тухайн эмүүд нь худалдааны нэрээр давхардсан, нэг оношинд нь таарч байгаа боловч нөгөө оношинд таарахгүй тохиолдол эмийн жоронд түгээмэл гардаг. Тухайн хүний эмчилгээ оношилгоонд тавих нэгдсэн хяналт байхгүй байдаг нь иргэдийг эдийн засгаар ч, эрүүл мэндийн хувьд ч эрсдэлд оруулдаг. Иймээс энэ асуудлыг цогц шийдвэрлэх хэрэгцээ зайлшгүй гарч байгаа. Эмийн мэргэжилтнүүд жилд авах кредитүүдийг авч байгаа мөн нарийн мэргэжлийн сургалтыг ЭМШУИС-аас жилдээ хуваарь гарган зохион байгуулдаг, эмч төлөөлөгч нар шинэ эмийн талаарх мэдээллийг импортлогч нартайгаа хамтран байнга зохион байгуулдаг.

-Эм зохицуулалтын албыг байгуулах шаардлагатай юу. Байгуулагдсанаар ямар хэрэгтэй юм бэ. Одоо зохицуулж чадахгүй байгаа гэж үү?

Шаардлагатай. Эмийн зохицуулалтын алба байгуулагдснаар эм хангамжийн байгууллагын үйл ажиллагаа цогц болж , салбар дундын уялдаа холбоо сайжирна.

Ярилцсанд баярлалаа.

Г.Оюунцэцэг: Биологийн идэвхит хүнсний нэмэлт бүтээгдэхүүнийг худалдах эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх хэрэгтэй