Францын эзэн хаан Наполеон, гүнж Мария-Луиза хоёрын гэрлэх ёслол 1810 оны гуравдугаар сард Вена хотноо сүр дуулиантай болов. Наполеоныг үр удмаа үлдээх чадвартай гэдэгт итгүүлэх гэж Бонапартын удмынхан байдгаараа чармайсан гэдэг. Тэгээд Наполеоныг өөд болоход ард нь гурван ч хүү үлдсэн бөгөөд тэдний хувь тавилан харин янз бүр байжээ.

Наполеон анх 1796 онд Жозефина де Богарнетэй гэрлэсэн ч арван жил өнгөрөхөд тэдний дундаас хүүхэд гарсангүй. Тэгтэл Жозефина анхны нөхрөөсөө хоёр хүүхэдтэй байсан нь Наполеоны бухимдлыг бүр төрүүлнэ. Өөрт нь тулгарсан ямар ч асуудлыг түвэггүй шийддэг энэ хүн гэр бүл, удам угсааны үйлсэд ялагдаж буйдаа үл итгэнэ. 1805 онд Орос, Австрийн нэгдсэн цэргийг Аустерлицийн орчимд ялж Наполеон гарамгай гавьяа байгуулав. 1806 оны эхээр Францдаа буцаж ирээд Элеонора хэмээх залуухан царайлаг бүсгүйтэй холбоотой боллоо. Энэ эмэгтэй хүрэн үстэй, том хар нүдтэй, нэлээн сэргэлэн, бас ч аальгүй, ухаалаг нэгэн байв.

Удам сайтай тэрбээр эхний удаад ханиа буруу сонгожээ. Анхны нөхөр нь ердийн зальт этгээд байсан нь удалгүй илэрч шоронд орсон аж. Нялуун зан гаргаж цаг алдах дургүй эзэн хаан Наполеон энэ эмэгтэйн толгойг эргүүлэх гэж зовсонгүй. Жозефинаг үзэж чаддаггүй ахдаа ихээхэн нөлөөтэй байдаг дүү Каролина нь ч үүнд санаа ихэд тавьжээ. Энэ үед Жозефинатай суугаад арван жил болж байсан болохоор Наполеон өөрийгөө үргүй гэж үзэх болоод, Элеонорагаас хүүхэд гарна гэж бодохгүй байлаа. Гэтэл бүсгүй жирэмсэлж есөн сар болоод хүү төрүүлэв. Энэ бол 1806 оны 12 дугаар сарын 13-нд болсон явдал.

Эзэн хаан яг энэ үед Польшид дайтаж явав. Сайхан мэдээ дуулгахад хязгааргүй баярласан Наполеон “Би хүүтэй боллоо шүү дээ” хэмээн дуу алдсан гэдэг. Наполеон цөхрөхдөө хүүхэд өргөж авдаг ч юм уу гэж хүртэл бодох болсон байжээ. Гэвч хаан хүнд хууль ёсны залгамжлагч байх ёстойг ухаарсан аж. Наполеон хүүдээ жилд 30 мянган франк (одоогийнхоор бол нэг сая евро), ээжид нь 22000 франк зарцуулж байв. Харин Элеоноратай уулзаж учрахыг сонирхохоо болив. Тэр ч бүү хэл, 1807 онд Элеонораг өөрөө хүрч ирэхэд нь эзэн хаан хүлээж авахаас татгалзсан байна. Тиймээс Элеонора 1808 онд нэгэн залуу дэслэгчтэй суужээ.

Гэтэл тэр нь дөрвөн жилийн дараа Францын армийн үлдэгдлийг буцаах үед Орост сураг чимээгүй алга болжээ. Элеонора 1814 онд Баварын армийн хошууч, гүн Карлтай суув. Энэ үед шоронгоос гарч ирсэн эхний нөхөр нь түүнээс салахгүйг хичээсэн ч хүссэнээр нь болсонгүй. Элеонора, Карл хоёр 35 жил сайхан амьдарсан юм. Шарль хүүгээ Элеонора нэлээд эрх өсгөв.

Эцэгтэй нь байсгээд уулзуулна. Наполеон хүүтэйгээ тоглох дуртай, үнэтэй бэлэг өгдөг, өөрийг нь эцэг болох чадвартайг нотолсон хүүдээ тэрбээр хайртай байлгүй ч яах билээ. Шарль эцгээ яг өвчсөн, догшин ширүүн зантай, зоргоороо хүн болж байв. Наполеон Ариун Еленагийн аралд цөлөгдөөд байхдаа бичсэн гэрээслэлдээ хүүдээ 300 мянган франк үлдээж, шүүгч болохыг захисан байдаг.

Гэтэл амар тайван амьдрал хүүгийнх нь сонирхлыг татсангүй. Мэдэх хүмүүс нь бүгдээрээ “Леон гүн” гэж дууддаг энэ хүү насанд хүрмэгц, үрэлгэн, садар амьдрал хөөлөө. Их сургуульд орсон ч удалгүй хаяв. Тэгээд янз бүрийн төсөл хэрэгжүүлэх гэж оролдов. Үндэсний гвардид алба хааж байгаад “ажилдаа хайхрамжгүй хандсаны учир” удалгүй халагджээ.

Тэрбээр сахил хүртэж ч үзсэн аж. Сүүлдээ мөрийтэй тоглоомд хорхойтой болж, нэг шөнийн дотор 45 мянган франк халаасалж ч байжээ. Гэхдээ дандаа ийн аз тохиохгүй болохоор эцгийнх нь үлдээсэн мөнгө тэгсгээд дуусалгүй яахав. Зээлсэн мөнгөө төлж чадахгүй байснаас 1838 онд богино хугацаагаар шоронд ороод авсан аж.

Леон гүн чинээлэг садан, Жозефинагийн ач хүү, хунтайж ШарльЛуи- Наполеон Бонапарт нь дүрвэж очоод байсан Англид суурьшиж түүний мөнгөөр амь зуухаар шийдэв. Гэвч үеэлтэйгээ хэл амаа ололцох нь битгий хэл өөрийнх нь балмад авираас болж биенээ хөнөөхөд шахсан байна. Азаар тэднийг цагдаа нар мэдэж харилцан буудалцаан болоогүй өнгөр сөн ч Леоныг Франц руу нь буцаав. 1840 оны сүүлчээс нэгэн боломжийг ашиглаж улс төрд хөл тавих гэж оролдсон нь бүтсэнгүй.

Луи-Филипп хааныг эх орноосоо хөөгдсөний дараа мань Леон хаант төрийг талархагчдын эсрэг, түүний дотор нөгөө үеэл Шарль-ЛуиНаполеоныг хаан ширээнд залах хүсэлтэй Бонапартын удмынхныг сөрөн тэмцэж Бүгд Найрамдах засаглалыг хэвээр байлгахын төлөө зүтгэхээр амлав. Гэлээ ч өстөн болсон үеэл нь III Наполеон хаан болов. Тэгэхээр нь Леон төрийн албанд томилох, өрийг нь дарахыг хаанаас шаардав. Ирүүлд дуудаж байсныг үеэл нь мартаагүйгээс Леонд ажил, албан тушаал өгсөнгүй. Харин 6000 франкийн тэтгэвэр тогтоож, дээр нь 255 мянган франк өгөв. Үүний 45000 нь өрөнд явчихжээ.

Яваандаа нас нь ахиж, хөрөнгө нь хорогдоод байдаг. Эрхбиш ухаан суугаа юм байлгүй эртнээс бараг л хонь, чоно шиг явсан ээжтэйгээ эвлэрч, түүгээр ч барахгүй 1862 онд өөрөөсөө 25 насаар дүү нэг бүсгүйтэй сууж есөн жил хамт амьдрахдаа зургаан хүүхэдтэй болжээ. Тухайн цагтаа ирүүлд дуудаж алах гэж байсан III Наполеон нь хаан ширээнээс огцормогц Леон гүн ганц тэтгэгчээсээ салж ядуурч доройтсоор 1881 оны дөрөвдүгээр сарын 17-нд 75 насандаа өөд болов.

Үгээгүй ядуу хүний ёсоор оршуулах зардлыг нь хотын захиргаа хариуцсан гэдэг. 1807 онд Варшавт танилцсан шинэ амраг Мария Валевская нь жирэмсэн болсон нь Жозефинагаас салахаас аргагүйд тулсныг эзэн хаанд ухааруулав. Мария бүсгүй хааны хүсэлд цааргалалгүй зөвшөөрсөн нь түүний эх оронч сэтгэлээс болсон гэдэг яриа байдаг. Наполеон польш хүүхэнтэй бие сэтгэлийн холбоотой болсноор эх орныг нь тухай эрхбиш бодоход хүрнэ гэж Мария найдсан бололтой.

Тэгээд ч зөнөг язгууртанд эцэг эхийнхээ хүслээр богтлогдож очсон хорьхон настай энэ охин удалгүй Наполеонд ухаангүй сайн болов гэнэ. 1809 онд Мария эзэн хааны араас Австрид очив. Удахгүй ээж болох гэж буйгаа чухам энд Наполеонд дуулгалаа.

Александр гэж нэрлэсэн хүү 1810 оны тавдугаар сард Польшид мэндлэв. Хагас жилийн дараа Марияг хүүгээ тэврээд Парист ирэхэд эзэн хаан Австрийн гүнж Мария-Луизатай хамт байж байх нь тэр… Хаан ширээг нь хууль ёсоор залгамжлах хүний талаар бодохгүй бол болохгүй боллоо. 1810 оны нэгдүгээр сарын 28- нд болсон эзэнт улсын дээд удирдлагын тусгай хуралдаан чухам энэ асуудлыг хөндөв. Шинээр бий болох гэр бүл нь Наполеоны удмын баталгаа болох ёстой тул түүнийг тухайн ертөнцийн том гүрний иргэнтэй үүсгэх нь чухал байлаа. Тэр цагт ийм гүрэн Францаас гадна ердөө гурав байв.

Англитай үргэлж дайтаж байсан болохоор Орос, Австри хоёрын аль нэгээс нь хатан сонгохоос аргагүй байлаа. Сайд нарын ихэнх нь I Александр хааны эгч, их хатан Анна Павловнаг сонгож байв. Тэгэхдээ Гадаад хэргийн сайд тэргүүтэй цөөн хүн, эзэн хаан I Францын охин, Австрийн гүнж Мария-Луизаг хатнаа болгох нь зүйтэй гэж үзэж байлаа. Орос улс саяхан Францын цэрэгт ялагдсан Австриас ихэд хүчирхэг байсан юм. Гэтэл Оросын хаан олон шалтаг хэлж дургүйцсэнд хилэгнэсэн Наполеон Австри “хувилбарыг” сонгов.

Австрийн тал ч татгалзсангүй. Ингээд Наполеоны армийн жанжин штабын дарга маршал ЛуиАлександр Бертье гэрлэх ёс лолд Францын хааныг тө лөөлж оролцохоор 1810 оны гурав дугаар сарын эхээр Австрид ирэв. Түүнийг гуравдугаар сарын 11- нд ёслолд оролцоод маргааш нь буцахад 24 цагийн дараа Австрийн ирээдүйн хатан хаан 18 настай Мария-Луиза Парисыг зорив. 1810 оны гуравдугаар сарын 27-нд Наполеон түүнийг Парисаас холгүй угтаж, тэд биенээ анх удаа энд л харав. Тэд 1810 оны дөрөвдүгээр сарын 2-нд хуримаа хийлээ. Гэтэл нэг сарын дараа польш эмэгтэйгээс Наполеоны хүү төрөв.

Түүнийг Александр Валевский гэж нэрлэв. Эзэн хаан сар бүр түүнд 10 мянган франк өгч байх болов. Хүүгийн ээж Варшав руугаа буцсан ч Наполеонд өгсөн сэтгэл нь удаан хугацаанд хэвээр байж, хаан ширээнээс нь хүчээр буулгасан хуучин нөхрөө цөлөгдөхөд Валевская дөрвөн настай хүүгээ дагуулаад нууцаар эргэж очиж байсан гэдэг. Харин эзэн хаан асан нүүр өгөөгүй аж.

Наполеоныг нутаг заагдан Гэгээн Еленагийн арал дээр очиход л Мария Валевская сая түүнээс нэгмөсөн хөндийрчээ. Тэрбээр 1816 оны есдүгээр сард Брюссельд Наполеоны армийн хурандаа байсан хүнтэй суусан ч хүүхэд төрүүлэхээс болж энэ сайхан польш эмэгтэй 1817 оны арванхоёрдугаар сарын 11-нд 31- хэн настайдаа амьсгал хураав. Түүнээс гарсан Наполеоны хоёр дахь хүү Александр Валевский Польшид ирсэн ч Оросын цагдаа нар мөрдөөд байсан тул 1827 онд Францад зугтан ирсэн байна.

Францын Гадаад хэргийн сайд түүнийг нууц даалгавраар Польш руу явуулснаар Наполеоны хүү 1830-1831 онд Польшид болсон бослогод оролцов. 1831 оны хоёрдугаар сарын 13-нд Гроховын орчимд Орос, Польшийн хооронд тулаан болоход Александр ахмад цолтой байв. Тулааны дараа цэргийн загалмай одонгоор шагнуулав. Польшийн босогчдын Засгийн газар түү- нийг Лондон руу илгээж, улс орныхоо цаашдын хувь заяаг шийдэх хэлэлцээрт оролцуулав.

Польшид бослого дарагдсаны дараа Парист буцаж ирэхэд нь түүнийг Наполеоны хүү хэмээн найртай хүлээн авч Францын армийн ахмад цол хүртээв. 1837 онд чөлөөнд гараад нийтлэл, жүжиг бичиж эхлэв. Түүний хажуугаар Засгийн газрын нөлөө бүхий гишүүн Гиза, Тьера нарын өгсөн янз бүрийн дипломат даалгаврыг ч биелүүлж явж. Түүнд онцгой чухал даалгавар өгч олон орон руу явуулж байсны дотор Египет, Аргентин улсууд ч ордог. Түүнийг Буэнос-Айресээс эргэж ирээд Копенгаген руу явах томилолт аваад байтал 1848 оны Францын хувьсгал өрнөж, тэрбээр сүүлд нь эзэн хаан III Наполеон болсон Шарль-ЛуиНаполеонд хүчин зүтгэв.

Харин ах гүн Леон нь түүнээс өөр зам сонгосон байна. Эрхэмсэг садан нь Александрыг эхлээд Флоренцэд, дараа нь Неапольд, эцэст нь Англид Францын элчингээр суулгажээ. Александр ялангуяа Англид байхдаа сайн ажиллав. III Наполеоныг Англид, хатан хаан Викторияг Францад айлчлуулах ажлыг зохион байгуулж, Крымийн дайнд энэ хоёр гүрнийг хамтран оролцуулж чадсан байна. Энэ мэт гавьяа байгуулсан учир түүнийг Францын Гадаад хэргийн сайдаар томилов. Албан тушаал, алдар хүндийн шатаар ийн амжилттай өгсөж байсан ч эрүүл мэнд нь муудсаар 1868 оны есдүгээр сарын 27- нд өөд боллоо.

Түүний до лоон хүүхэд нь үлдэв. Итали, Польшийн язгууртнуудын цус холилдсон хүн байсан гэргий Мария Анна нь дөрвөн хүүхэд төрүүлж өгсөн байлаа. Эдний нь нэг болох Шарль 1916 онд Дэлхийн I дайнд оролцон Франц улсынхаа төлөө тулалдаж яваад дэд хурандаа цолтойдоо амь үрэгдсэн аж. Жүжигчин Рашель Фениксээс гарсан Александр-Антуан гэдэг хүүдээ Александр Валевский их хайртай байснаас гүнгийн хэргэмээ түүнд өвлүүлсэн байна. Аугаа Наполеоны гурав дахь хүү Наполеон-ФрансуаЖозеф 1811 оны гуравдугаар сарын 20-нд төржээ. Төрмөгц нь түүнийг Ромын хаан, эзэн хааныг залгамжлагч хэмээн өргөмж лөв.

Уг нь хууль ёсны энэ хүүг сайхан ирээдүй хүлээж байх ёстой байсан ч хувь тавилан өөрөөр эргэжээ. 1814 онд Наполеон хаан ширээнээсээ буухдаа энэ хүүгээ францчуудын эзэн хаан болгож зарласан ч I Александр энэ суудалд сууж дөрвөн настай НаполеонФрансуа- Жозеф ээжтэйгээ төрөлх Вена хотыг зорив. Энэ хоёрыг Наполеоноос бүрмөсөн тусгаарлахаар шийдсэн байна.

Тиймээс тэднийг нэгэн офицер байнга харуулдаж, цөллөгт байгаа эзэн хаантай хэл ам авалцах гэсэн аливаа оролдлогыг нь таслан зогсоож байв. Гэтэл нөгөө мөрдөгч офицер нь 1821 онд Мария-Луизатай албан ёсоор суусан байна. Ингээд МарияЛуиза нөхөр нь байсан эзэн хаантай нүүр учирч чадаагүй аж. Шинэ нөхөртөө дөрвөн хүүхэд төрүүлж өгөөд байтал офицер 1829 онд өөд болж Мария-Луиза 1834 онд дахин нөхөрт гарав. Бонапартын удмынхны ганц найдвар, мөрөөдөл нь болж байсан Наполеон-ФрансуаЖозеф энэ үед Венад ямар ч аюултай гэмт хэрэгтэн халдаж чадахааргүй хамгаалалтанд аж төрж байв.

Түүнийг албаар францаар ярихыг хориглож, зөвхөн германаар яриулдаг байсан төдийгүй австри маягаар Франц гэж нэрлэдэг болсон байлаа. Харамсалтай нь энэ хүүгийн амьдрал богино байжээ. Тэрбээр 1832 оны долдугаар сарын 22-нд сүрьеэ өвчнөөр хорвоог орхив.

Гэсэн ч энэ хүү II Наполеон нэрээр түүхэнд үлдсэн юм. 1815 оны зургадугаар сарын 22-ноос түүнийг эзэн хаан хэмээн хэдхэн долоо хоногийн хуга цаанд Парист хүлээн зөвшөөр сөн ч хааны үүргийг ер гүйцэтгэж байгаагүй билээ.

Адольф Гитлер хожим нь францчуудад хүндэтгэл илэрхийлэх арга эрэлхийлж байгаад энэ залууг санаж, шарилыг нь Венагаас Парист авчруулсан гэдэг. Яг зуун жилийн өмнө эцгийнх нь чандрыг авчирч байрлуулсан тэр газар 1940 арванхоёрдугаар сард энэ залуугийн шарилыг авчирснаар эцэг хүү хоёр эцсийн эцэст “уулзсан” байна.

Наполеоны хөвгүүд