Эдийн засгийн байнгын хорооны 2025-01-27-ний өдрийн хуралдаан боллоо. Уг хуралдаанаар “Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын хил дамнасан төмөр зам, нүүрсний худалдаа, Тавантолгойн нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагааны тухай Монгол Улсын Засгийн газар болон Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улсын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр”-ийн төслийг хэлэлцлээ. 

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Ж.Алдаржавхлан асуулт асууж, байр сууриа илэрхийллээ. 

УИХ-ын гишүүн Ж.Алдаржавхлан: 

Энэ хэлэлцээр зөвхөн төмөр замын хэлэлцээр биш болчихсоныг бүгд ойлгож байгаа. Иргэд ч бас сонсож байгаа. Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын хил дамнасан төмөр зам дээр нь нүүрсний худалдаа, таван толгойн нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагааны тухай "том гэрээ" байгаа. Үүнтэй холбогдуулаад хэд хэдэн асуулт байна.

Нэгдүгээрт, хэлэлцээр хийхэд Монголд нэг зовлон бий. Нүүрс сайхан гараад, валютын орлого нэмэгдээд явж байтал гэнэт БНХАУ-ын тал нүүрс авахаа больчихдог. Үүнээс үүдээд валютын ханш савладаг, эдийн засагт хор нөлөө учирдаг. Тиймээс гэрээнийхээ хэлэлцээрт тогтвортой байлгах тухай асуудлыг тусгаж байна уу? Нэг өдөр "Танайд ийм асуудал үүссэн учир бид нүүрс авахаа болилоо" гэхэд шууд шийдвэр гаргадаг. Тэр нь эргээд Монголын эдийн засагт шууд нөлөөлдөг. Монголчуудын аж амьдралд ч шууд нөлөөлдөг. Тиймээс та хэд нэгэнт хэлэлцээр хийх гэж байгаа юм чинь тогтвортой байдлынхаа асуудлыг оруулж өгнө үү.

Хоёрдугаарт, цаашдаа ЭТТ компани энэ ажлыг хариуцах юм байна. Өмнө ЭТТ-н компанийн захирлууд Монголын хамгийн баян хүн болтлоо баяжсан. Монголын хамгийн их асуудлыг үүсгэж байсан. Одоо тэд бүгдээрээ зохих ёсны хуулийн хариуцлага хүлээчихсэн явж байгаа. Яг энэ замаар орохгүй гэсэн баталгаа байгаа юу? Одоо энд ЭТТ-н захирлууд гэсэн хэсэг хүмүүс сууж байна. Эдгээр хүмүүс ямар учиртай хэзээ томилогдсон хүмүүс юм. Энэ хариуцлагын асуудалд Ц.Туваан сайд хяналтыг сайтар тавьж чадна биз дээ? Үүнийгээ УИХ-ын байнгын хороон дээр албан ёсоор хэлээрэй. Учир нь энэ хэлэлцээр чинь хийгдээд, бүтээн байгуулалт өрнөөд, нүүрс орж гараад эхэлбэл тавантолгойн асуудлууд нэлээн хурцаар яригдана. Өмнөх хүмүүсийн алдааг давтахгүй байх чиглэлд бодож төлөвлөж байгаа юм байна уу эсвэл гаднын өндөр боловсролтой мэргэжилтнүүдийг авчирч болдоггүй юм уу. Заавал хүмүүсийн гар хөл болсон хүмүүсийг аваачиж тавих шаардлага байна уу. Үүн дээр хариулт өгнө үү?

Гуравдугаарт, нүүрс сорчилж авдаг гэсэн асуудал яригддаг. Үүнийг хэлэлцээр дээр оруулж өгөөч ээ. Монголын нүүрсний чанартай хэсгийг нь авч ачаад, чанаргүйг нь үлдээчихдэг гэж байгаа. Тэгээд чанаргүй хэсгийг нь яах юм бэ? Тэгэхлээр энэ сорчлохгүй гэдгийг хэлэлцээртээ оруулна биз дээ? Өмнө нь УИХ-ын чуулган дээр оруулна гэж хэлсэн шүү Ц.Туваан сайд аа!

Түүний асуултад, Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн, Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан хариуллаа.

Сэтгүүлч

Сэтгүүлч Б.Хонгорсайхан