УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаанаар өнөөдөр Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцээд гишүүдийн 100 хувийн саналаар “Хуулийн төслийг хэлэлцэх нь зүйтэй” хэмээн үзлээ. Уг хуулийн төслийг Засгийн газраас УИХ-д өргөн мэдүүлсэн юм.

Монгол Улсын Үндсэн хуульд “Бэлчээр, нийтийн эдэлбэрийн ба тусгай хэрэгцээнийхээс бусад газрыг зөвхөн Монгол Улсын иргэнд өмчлүүлж болно” гэж хуульчилсан бөгөөд иргэний энэхүү эрхийг хэрэгжүүлэх зорилгоор 2002 онд УИХ-аас Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулийг баталж, улмаар иргэд газар өмчлөх боломж бүрдсэн байна.

Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулийн 27 дугаар зүйлд “Иргэн өмчийнхөө газрыг зохих журмын дагуу иргэнд болон банк, банк бус санхүүгийн байгууллагад барьцаалах эрхтэй байх”-аар заасан аж.

2012 онд батлагдсан Агаарын тухай хуульд “Гэр хорооллын өрхийн газрыг барьцаалах, эдийн засгийн эргэлтэд оруулах замаар уул уурхайн баялгаас бий болох хөрөнгөөс урт хугацаатай, бага хүүтэй зээлийг олгож үл хөдлөх эд хөрөнгө, барилга, орон сууц барих бололцоо, нөхцөл бүрдүүлэх” нь агаарын бохирдлыг бууруулахаар тодорхой үе шаттайгаар авах арга хэмжээний нэг болж тусгагдсан байна.

Иргэний хууль, 2010 онд батлагдсан Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны хуулийн дагуу газар барьцаалах эрх зүйн зохицуулалт боловсронгуй болсон хэдий ч гэрээний үүрэг хангагдахгүй болсон тохиолдолд барьцааны зүйл болох газраас  гэрээний үүргийг хангуулахад заавал шүүхэд хандаж, 3 шатны шүүхээр шийдвэрлүүлэх ердийн журам үйлчилж байгаа нь банк, банк бус санхүүгийн байгууллагууд газар барьцаалж, зээл олгох сонирхлыг бууруулж байгаа аж. Иймд газар барьцаалсан барьцааны гэрээний үүрэг хангагдахгүй байгаа тохиолдолд барьцааны зүйлээс үл маргах журмаар үүргийн гүйцэтгэлийг хангах зохицуулалтыг бий болгох, мөн үл маргах журмаар үүргийг гүйцэтгэлийг хангахаар гэрээгээр тохиролцсон тохиолдолд шүүх хурдавчилсан журмаар шийдвэрлэх зохицуулалтыг бий болгох шаардлагатай юм байна.

Тиймээс хуульд тусгайлан заасан, талууд гэрээндээ барьцааны зүйлээс үүргийн гүйцэтгэлийг үл маргах журмаар хангуулахаар харилцан тохиролцсон бол шүүх нотариатын мэдэгдэх хуудсыг баталгаажуулан захирамж гаргасны үндсэн дээр үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах одоогийн зохицуулалтыг үндэслэн Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хуульд газар барьцаалсан гэрээний үүргийн гүйцэтгэлийг үл маргах журмаар гаргуулахаар талууд харилцан тохиролцож гэрээ байгуулж болох. Мөн нотариатын мэдэгдэх хуудсыг шүүгчийн захирамжаар баталгаажуулсан бол барьцааны зүйлийг Иргэний хууль, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуульд заасны дагуу албадан дуудлага худалдаагаар худалдах зохицуулалтыг шинээр нэмж тусгажээ.

Нотариатын тухай хуульд нотариатч төлбөрийг нотолсон баримт бичгийг үндэслэн төлбөр төлөгчөөс мөнгө, эд хөрөнгийг гаргуулахаар талууд харилцан тохиролцож байгуулсан гэрээг гэрчлэхдээ мэдэгдэх хуудас үйлдэхээр заасан байна. Энэ зохицуулалт дээр талууд үүргийн гүйцэтгэлийг үл маргах журмаар барьцааны зүйлээс гаргуулахаар тохиролцсон бол мөн мэдэгдэх хуудас үйлдэхээр нэмж тусгажээ.

Уг хууль батлагдсанаар иргэд газраа барьцаалж зээл авах боломж бүрдэж, тэр хэрээр гэр хорооллыг хаус хороолол болгох боломж бүрдэнэ гэж үзэж байна.

Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүд хуулийн төслийг 100 хувь дэмжсэнээр чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оруулахаар болж шийдвэрлэсэн юм. Ингэхдээ дээрх хуулийн төслийг боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн ахлагчаар УИХ-ын гишүүн Ж.Батзанданг томилсон юм.

Мөн хуралдаанаар Шүүх, хууль сахиулах байгууллагын нэгдсэн цахим бүртгэл бүрдүүлэх тухай тогтоолын төслийг хэлэлцээд гишүүдийн 93.3 хувийн саналаар дэмжлээ.

Хууль зүйн сайдын тайлбараар хууль сахиулах байгууллагууд нь өөр, өөрсдийн програмтай, мэдээллээ солилцох болоход нэвтэрч болдоггүй аж. Тиймээс нэг мэдээллийн систем, нэг зарчимтай болгох нь хууль сахиулах байгууллагынхны хамтын ажиллагаа сайжирна. Олон нийтэд мэдээллийг ил тод болгох зарчим мөн хэрэгжинэ гэж үзэж байна.