Мөнгө үрэх байдлаар нь хувь хүнийг тодорхойлох нь
Монголын уламжлалт ухаанд "Эрдэм ном дээд баян, эхнэр хvvхэд дунд баян, эд хєрєнгє адгийн баян" гэж ярьдаг
2014.05.19

Мөнгө үрэх байдлаар нь хувь хүнийг тодорхойлох нь

Хүн мөнгөө яаж үрж байгаагаар нь түүний гарал үүсэл, боловсролын талаар олон зүйлийг мэдэж болдог. Тухайн хүний орлого өөрчлөгдөж болох ч дадал, хэвшил хадгалагддаг. Хоосорч буй хөрөнгөтөн өмнөхөө хадгалахыг оролддог бол гэнэт баяжсан ажилчин идэж байсан хоолноосоо татгалздаг. Орлого нь орон байр, үйлчлүүлдэг дэлгүүр гээд тухайн хүний талаар олон зүйлийг тодорхойлдог.

Нийгмийн ялгарал олон янз. Хамгийн түрүүнд орон байрны талаар ярьж болно. Дунд анги болон ядуу давхаргийнхан орлогынхоо ихэнх хэсгийг орон байранд зарцуулдаг. Гэхдээ дунд ангийн чинээлэг хүмүүсийн хувьд үл хөдлөх хөрөнгө нь тэднийг бусдаас ялгах гол хүчин зүйл болдог бөгөөд тэд ч өөрсдөө энэ өнцгөөс бусдад ханддаг. Түүнээс дээших баячууд мөнгө үрэх нэг ёсны тэмцээн өрнүүлдэг гэж хэлж болно. Хамгийн баян хүмүүс хувийн уурхай ажиллуулж, хувийн онгоцоор нисч, тэс өөр орчин нөхцөлд амьдардаг. Олон улс оронд “баячуудын хороолол” гэсэн ойлголт бий. Өөрөөр хэлбэл амьдрах орон байр, тодорхой район нь нийгмийг давхаргажуулах гол хүчин зүйл болдог гэсэн үг.

Дэлхийн баячуудын тавхан хувьд дэлхийн эдийн засгийн бүх орлогын гуравны нэг нь ногддог.

Мөн унаж буй автомашин ч гэсэн сонирхолтой хэмжүүр болдог. Машины марк, загвар худалдан авагчийн орлого, нийгмийн байр суурийг илтгэнэ. Өмсөх хувцас, эдлэх үнэт эдлэл ч мөн адил.

Нөгөө талаас өнөөгийн баячуудын гол ялгарах шинж нь бусдын анхааралд өртөх дургүй байдагт оршино. Гэхдээ тэдний дотроос хөрөнгөө бусдад гайхуулах гэж ядсан хэсэг хүмүүсийг ялгаж болно. Анхааралд өртөх дургүй баян хүмүүсийг гаднаас нь харахад энгийн хүмүүсээс ялгах боломжгүй. “Хуучин” баяны хувцас бусдынхаас ялгарахгүй байхад “шинэхэн” баячууд үзэгчдийн өмнө салбаганасан алиалагчийн дүр төрхийг санагдуулдаг.

Түүнээс гадна нийгмийн аливаа ангийн биеэ авч явах байдал сонирхолтой. Хамгийн баян хүмүүс (хоосорсон ч гэсэн) соёлын үнэт зүйлсийг урьдынхаараа сонирхож дуурь, жүжиг, музейгаар байнга зочилдог. Сонирхдог спортын төрлөөр ч гэсэн ялгаж болно. Францад л гэхэд гольф тоглох нь тухай хүний байр суурийг илтгэх гол үзүүлэлт болдог.  Хөл бөмбөг ч адилхан. Хоосорч ядуурсан баян хүмүүс урлагийн бүтээлд зарцуулах мөнгө заавал гаргадаг.

Дунд ангийн хүмүүс хүн амын дундах ялгааг өөртөө илүү эмзэгээр тусгаж авдаг.

Дунд ангийнхны хувьд байдал олон янз. Нэг талаас олонхи оронд дунд анги хүн амын дийлэнх хэсгийг бүрдүүлдэг. Дунд ангийн хүмүүс хүн амын дундах ялгааг өөртөө илүү эмзэгээр тусгаж авдаг. Өөрөөр хэлбэл “ангийн ухамсар” илүү төлөвшсөн гэсэн үг. Ангийн ухамсарын үндэс нь хуучнаар ангийн тэмцэл бус, харин хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр цацдаг мэдээллийн шинж чанараас шалтгаалдаг. Тодруулбал “Дунд ангийг ялгаварлаж байан”, “Дунд ангийнхан ядуурч байна” гэсэн мэссэжүүд хүмүүс өөрсдийгөө “дунд анги” хэмээх ойлголтод хамааруулах нийгмийн ухамсрыг төлөвшүүлдэг. Франц улсад л гэхэд дунд ангийнхны сарын орлого 1300-3000 евро. Эндээс хамгийн их зардлыг орон сууцанд зориулдаг. Дээрээс нь ус, цахилгаан, дулаан, шатахуун нэмэгдэнэ. Тиймээс дунд ангийнхан нефтийн үнийн өсөлтийг хамгийн эмзэг хүлээж авдаг.

Хамгийн ядуу хүмүүсийн хувьд ч гэсэн орон байр хамгийн гол асуудал. Хэрэв тухайн хүн 900 еврогоос доош орлоготой бол орлогын 70 хувийг орон байранд зарцуулна. Тээвэр болон эрүүл мэндийн зардал дунд ангийнхантай адил.