Дайн байлдаан 2015 онд хүн төрөлхтний гол аюул болно
Америкийн цэрэг Афганистанд. Фото: Lucas Jackson / Reuters
2015.01.20

Дайн байлдаан 2015 онд хүн төрөлхтний гол аюул болно

Геополитикийн эрсдлүүд нь 2015 онд тохиох хүн төрөлхтний гол аюул болно гэж Дэлхийн эдийн засгийн форумын шинжээчид үзэж байна. Энэ жилийн илтгэлдээ тэд 2015 онд олон тооны улс хоорондын мөргөлдөөн гарч, төрийн дэглэм нурах магадлал өндөр гэдгийг сануулж байна. VIP76.MN энэхүү жагсаалтын эхний таван эрсдлийн тухай хүргэж байна.

Улс хоорондын мөргөлдөөн

Хоёр талын болон олон талын улс хоорондын зөрчил хурцдаж тэр нь эдийн засгийн (худалдааны дайн, байгалийн баялгийг улсын болгох) дайн, зэвсэгт мөргөлдөөн, цахим дайн болон бусад зөрчлүүдийн хэлбэрт шилжих магадлалтай. Улс хоорондын мөргөлдөөний аюул 2014 онтой харьцуулахад огцом өсч жагсаалтын хамгийн эхэнд бичигджээ. Харин өнгөрсөн оны илтгэлд дайны талаар юу ч дурдаагүй. Дайн байлдааны аюул ойрын 10 жилд хамгийн их байна. 

Цаг агаарын аюултай үзэгдэл

Энэ хэсэгт шинжээчид төрөл бүрийн байгалийн гамшгаас (үер, хар салхи зэрэг дэд бүтэц, хүрээлэн буй орчны сүйрэл, хүний үхэлд хүргэдэг байгалийн аюулт үзэгдэл) гадна биологийн төрөл зүйлсийн доройтол, экологийн хямралыг багтаажээ.

Төрийн удирдлагын хямрал

Олон улс оронд төрийн удирдлага суларч авлигал, хууль бус худалдаа наймаа, зохион байгуулалттай гэмт хэрэг өсч энэ нь олон улсын аюулгүй байдалд нөлөөлнө. Түүнчлэн хэт даврагсад, террористууд олшрохоос цөөрөхгүй аж.  Тиймээс эдгээрийг сайтар судалж санхүүгийн хууль бус урсгалыг багасгахад чиглэсэн үр дүнтэй арга хэмжээ авахыг зөвлөж байна.

Улс хямарч, эсвэл задарна

Улс орны хямрал, эсвэл задрал гэдэгт иргэний дайн, цэргийн эргэлт, хүлээн зөвшөөрөгдөөгүй улсууд бий болох зэргийг багтаажээ. Улс задрахын шалтгаан нь нийгэм дэх элдвийн хүчирхийлэл, бүс нутаг болон дэлхийн хэмжээний тогтворгүй байдал, цэргийн эргэлт, иргэний дайн зэрэг байх аж. 

Ялангуяа Ирак, Сири зэрэг хил хязгаарын хувьд хараат байж чадахаа байсан улсууд задран унах магадлалтай.

Ажилгүйдэл

Үйлдвэрлэлийн салбарт ажиллах потенциал бүхий хүн амын дунд бүтцийн ажилгүйдэл ихсэх болно. Ажилгүйдлээс хамгийн их хохирол амсах бүс нутаг бол Европ.  Түүнчлэн Хуучин тивийн санааг зовоож буй зүйл бол цагаачдыг албадан гаргах, нийгмийн тогтворгүй байдал гүнзгийрэх. Европын хувьд ажилгүйдэл, цагаачлал хоёр гол асуудал болно.

Бусад эрсдлүүд

Нөлөөллийн талаас нь дараах таван эрсдлийг онцолжээ.

  1. Цэвэр усны хомсдол (нийгмийн эрсдэл дагуулна)
  2. Халдварт өвчин (нийгмийн эрсдэл дагуулна)
  3. Олноор устгах зэвсгийн тархалт, террорист халдлагууд (геополитикийн эрсдэл дагуулна)
  4. Улс хоорондын мөргөлдөөн (геополитикийн эрсдэл дагуулна)
  5. Цаг уурын өөрчлөлтөөс үүдэх асуудлууд (экологийн эрсдэл дагуулна)