УИХ-ын чуулганы завсарлагаанаар гишүүд хөдөө орон нутагт ажиллаж, иргэд сонгогчидтой уулзалт хийж явна.

УИХ-ын гишүүн Я.Содбаатар Өвөрхангай аймагт ажиллаж яваа бол АН-ын бүлгийн дарга Б.Гарамгайбаатар, гишүүн Х.Тэмүүжин нар Хэнтий аймагт ажиллаж байгаа аж. .Харин гишүүн С.Ганбаатар Дархан-Уул аймагт ажиллаж байгаа. МАН- ын бүлгийн гишүүн Я.Содбаатарын хувьд Өвөрхангай аймгийн Бүрд болон Өндөр гэгээн Занабазарын төрсөн нутаг болох Есөнзүйл суманд ажиллаж, УИХ-аас баталсан хууль тогтоомжийг ард иргэдэд тайлбарлан танилцуулжээ.

Мөн Монгол Улсын эдийн засгийн өнөөгийн байдлын талаарх мэдээллийг өгөхийн зэрэгцээ хаврын чуулганаар хэлэлцэх хуулийн төслүүдэд иргэдийн саналыг авсан байна.

Намрын чуулганаар хэлэлцсэн гол хууль бол улсын төсөв юм. Эдийн засгийн хямралаас үүдэн 2015 оны улсын төсөвт тодотголд хийж, хэмнэлтийн горимд шилжин ажиллаж байгааг Я.Содбаатар танилцуулж, энэ хүрээнд төрийн данхар бүтцийг 15 хувиар цомхотгож, тэтгэвэр тэтгэмжийг тодорхой хувиар нэмэгдүүлснийг дурьджээ.  

Мөн Засгийн газрыг байгуулах үед улсын өрийн босго хэдэн хувьтай байсан, эдийн засгийг тэтгэх томоохон мега төслүүдийг хэзээ эхлүүлэх болон Үндсэн хуульд ямар өөрчлөлт хийх гэж байгаа талаар ард иргэд асууж, санал бодлоо харилцан ярилцжээ.

Тэгвэл УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга Б.Гарамгайбаатар, УИХ- ын гишүүн Х.Тэмүүжин нар Хэнтий аймагт ажиллахдаа Улаанбаатар хотоос 280 км, аймгийнхаа төвөөс 110 км зайд орших Өмнөдэлгэр сумыг онцолсон байна. Тус суманд 1621 өрхийн 5252 иргэн амьдардаг, хүн амынхаа тоогоор аймагтаа Бор-Өндөр сумын дараа ордог аж.

Малынхаа тоо толгойгоор улсдаа хоёрдугаарт буюу Архангай аймгийн Эрдэнэбулган сумын дараа жагсч, аймагтаа тэргүүлдэг аж. Хүн ам, мал, газар нутгийнхаа хэмжээгээр нэлээд томд тооцогдох тус сум тэргүүлэх чиглэлээ эрчимжсэн мал аж ахуй хэмээн тодорхойлж мал аж ахуйн гаралтай түүхий эдээр жижиг дунд үйлдвэрлэлийг түлхүү хөгжүүлэх сонирхолтой байгаа гэнэ.

Иргэдийн зүгээс малын хулгайтай тэмцэх ажил хангалтгүй байгааг ихээхэн шүүмжилжээ. Жишээлбэл ганц хонь алдахад цагдаа хайхардаггүй хэмээн гомдол мэдүүлсэн байна. Харин энэ тапаар ХТэмүүжин гишүүн “Малын хулгайч нар бүлгийн зохион байгуулаптад орж, улам нарийн зохион байгуулалттай, хурдтай ажилладаг болж байна. Унадаг унаа нь ч хурдан болсон.

Гэтэл тэдний араас хөөцөлдөж байгаа цагдаа нар мотоцикль унаад хойноос нь гүйцдэггүй. Тэгэхээр хөдөө орон нутгийн цагдаагийн ажилтнуудыг унаажуулах шаардлагатай. Үүнийг тухайн цагдаагийн албан хаагч өөрөө лизингээр аваад, түлш шатахуун болон урсгал зардлыг нь төсвөөс гаргадаг байхаар эохицуулж байгаа. Ер нь улсын хэмжээнд таван нисдэг тэрэг байхад малын хулгайтай тэмцэх ажилд нэлээд ахиц гарна" гэжээ.

Монгол Улс өмнөх 70 жилд уул уурхайгүй, зөвхөн мал аж ахуйгаараа аж төрж ирсэн. Гэтэл одоо уул уурхайгүй л бол амьдарч чадахгүй, улс хөгжихгүй юм шиг хандаад байна. Мал аж ахуйгаараа улсаа тэжээгээд байж болохгүй юм уу гэсэн «суултыг иргэд тавьж байв. Уул уурхайн салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгжээс улс татвар авч, тэр орлогоороо сургууль, эмнэлгээ барьж, нийгмийн асуудлаа шийддэг.

Тэгвэл уул уурхай эрхлэхээ болиод оронд нь мал аж ахуйн салбараас татвар авъя гэвэл энэ нь малчдад хүнд тусна. Малын хөлийн татварын тухай хуулийн төсөл яригдаж байгаа ч энэ нь уул уурхайн салбараас орж ирэх орлоготой харьцуулахад маш бага хэмжээтэй, дээр нь тухайн орон нутаг өөрсдөө захиран зарцуулах эрхтэй байхаар төсөлд тусгагдсан. Гэтэл улс оронд маань мөнгө хэрэгтэй. Өнөө муу хэлэгддэг уул уурхайн салбар л хамгийн их мөнгө олох боломжтой.

Тэгэхээр энэ салбараас мөнгө босгож, бусад салбараа хөгжүүлэх нь ойрын 15 жилдээ хамгийн'зөв шийдэл гэж харж байна” хэмээн УИХ-ын гишүүн Х.Тэмүүжин хариулав. УИХ-д жагсаалтаар нэр дэвшихийг цаашид хоригдох талаар Өмнөдэлгэрийн иргэд асуудал дэвшүүлжээ. 2012 оны сонгуулиар жагсаалтаар намыг сонгосон. Уг нь нам доторхи тухайн нэр дэвшигчийг хамт сонгох ёстой байсан.

Ганцхан можаритор системээр сонгууль явуулах нь учир дутагдалтай. Учир нь, Дундговиос сонгогдсон гишүүн 5000 хүний санал авсан байсан бол нийслэлийн нийслэлийн нэг дүүрэгт 35 мянган хүний санал авсан нэр дэвшигч сонгогдохгүй байх жишээтэй. Тэгэхээр парламентын гишүүнийг улсаараа сонгодог болох нь зүйтэй гэсэн саналыг Х.Тэмүүжин гишүүний зүгээс гаргаж байлаа. Өмнөдэлгэр суманд ажилласан Б.Гарамгайбаатар, Х.Тэмүүжин нар өчигдөр Батноров суманд ажиллаж, иргэд хөдөлмөрчидтэй уулзжээ.