Энэ сарын 15-наас үйлчилгээнд явж эхэлсэн угсраа автобус болон нийтийн тээврийн шинэчлэлийг нийслэлчүүд хоёр талтай хүлээж авсан.

Зарим нь “бусад орны адил тав тухтай автобус үйлчилгээнд гаргасан, орчин үеийн техник оруулж ирсэн нь зөв” гэхэд өөр нэгэн “гадны эвдэрхий юм оруулж ирлээ, чиглэл ойлгогдохоо байлаа” гэх мэтээр шүүмжилж байгаа юм.

Иргэд ямартай ч автобусны урд хаалгаар орж мөнгөө төлөөд хойд хаалгаар буухыг эхний хэдэн хоногт төвөггүй сурсан. Картаа ч авч үйлчлүүлж байгаа. Хэдий тийм боловч иргэд картаа бүрэн аваагүй, задгай мөнгөө дутуу хийх, бүхэл мөнгөтэй орж ирэх зэрэг асуудал байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор Нийслэлийн авто тээвэр болон, смарт картынхан зэрэг холбогдох албаны хүмүүсийн хамт шинэчлэлийн нэг хэсэг болох угсраа автобусны үйлчилгээтэй танилцаж, холбогдох асуудлыг тодруулсан юм. Офицеруудын ордны буудлаас хөдөлсөн уг автобусаар үйлчлүүлж байгаа иргэд хоёр хаалгаар нь картаа уншуулж ороод бусад гурван хаалгаар картаа уншуулаад бууж байв.

Нийтийн тээврийн үйлчилгээнд явж байгаа тээврийн хэрэгслийн 10 хувь нь хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд суухад зориулсан байхыг Авто тээврийн хуульд заасан байдаг ч манайд үүнийг хэрэгжүүлэх боломж байгаагүй ажээ. Өмнө нь хөгжлийн бэрхшээлтэй хүн автобусанд суухын тулд хэдэн талаас нь түшиж, тулж оруулдаг байсан бол угсраа автобусанд зориулалтын шатаар шууд орох боломжтой аж. Мөн өвөл цонх цантаж буудлаа мэдэхгүй өнгөрөх явдлыг шийдвэрлэхийн тулд цантдаггүй вакум цонх, зуны халуунд ажиллуулах сэрүүцүүлэгч зэргийг хийж өгчээ.

Энэ үеэр шинэчлэлийн хүрээнд хийж байгаа болон, цаашид хийх ажлын талаар холбогдох албаныхнаас тодруулсан юм. Тухайлбал, “Жи Си Деко” компани нийслэлийн хэмжээнд 200 автобусны буудлыг тохижуулах гэрээ байгуулсан байна. Эхний ээлжинд 110 сүүдрэвчинд шинэ чиглэлийн зургийг байрлуулжээ. Мөн энэ онд нийтийн тээврээр үнэгүй зорчих иргэдэд 53.1 тэрбум төгрөг төсөвлөжээ. Оюутнууд U money карт болон оюутан болохыг нь гэрчлэх бичиг баримтаар өдөрт тогтоосон хязгаараар зорчих юм байна. Энэ талаар Нийслэлийн тээврийн газрын орлогч дарга О.Түшиг “Төсөвт суулгасан хөрөнгийн дагуу иргэдэд хөнгөлөлттэй үйлчилгээ үзүүлнэ.

Хэрэв хүн бүрийг хямд, үнэ төлбөргүй зорчуулвал иргэдэд нийтийн тээврийн үйлчилгээг үзүүлэх боломжгүй болж энэ салбарт хүндрэл учирна. Мөн богино эргэлтийг бий болгосноор хүлээх хугацаа багассан. Иргэд чиглэлээ мэдчихвэл үүнийг ойлгох болно. Ямар нэг санал гомдол ирвэл GPS-ийн тусламжтайгаар хаана ямар автобус алдаа дутагдал гаргасныг мэдэх боломжтой. Иймээс иргэдэд үйлчлэхдээ алдаа дутагдал гаргасан бол тухайн компани орлого, зарлагын зардлаа авах боломжгүй болох учраас явах чиглэлээрээ үйлчилнэ” гэсэн юм. Автобусны менежментийн систем, удирдлага хяналтын систем, мэдээллийн систем гэсэн гурван багц төслийг 13.2 сая доллараар хэрэгжүүлсэн бөгөөд 4-6 жилийн үйл ажиллагааны орлогоор нөхнө гэсэн зорилготой ажиллаж байгаа юм байна.

“Улаанбаатар смарт карт" компанийн гүйцэтгэх захирал Б.Мөнхболор “Өнгөрсөн баасан гарагийн байдлаар 240 мянга орчим картыг иргэд худалдан авчээ. Оюутны картыг тараахад бэлэн байгаа. Мөн 9000 сурагч автобусны картаа аваад байна. Бүх иргэд картаар төлбөрөө хийж зорчвол хэчнээн хүн хэдэн удаа, аль чиглэлд, сэлгэн сууж байгааг тогтооно. Ингэснээр аль чиглэлийн автобус ачаалалтай байгаа, аль чиглэлд дамжин суулт их байгаа зэргийг тодорхойлж, ямар хөнгөлөлт үзүүлэхээр шийдвэрлэх боломжтой болох юм. Манайхаас бусад хотын нийтийн тээвэр бүгд ийм системд шилжсэн. Ингэснээр зорчиж байгаа иргэдийнх нь тоо, мөнгөнийх нь тоо нээлттэй тодорхой болох юм” гэлээ. Мөн карт цэнэглэхэд авдаг байсан 50-200 төгрөгийн шимтгэл нь карт борлуулах цэгийн орлого болж байсан бөгөөд өчигдрөөс эхлэн “Улаанбаатар смарт карт” компанийн зүгээс албан ёсоор болиулжээ. Үүнтэй холбоотойгоор карт цэнэглэх цэгүүдэд 300 мянга болон нэг сая төгрөгийн хүүгүй цэнэглэх зээл олгох ажлыг эхлүүлсэн гэнэ. Их хэмжээний мөнгө учраас тухайн цэгийн орлого, найдвартай ажиллагаа иргэдэд үйлчилж байгаа байдлаас хамааран хэмжээг тогтоох аж. Нийслэлийн хэмжээнд карт цэнэглэж, худалдаалах 370 цэг ажиллаж байгаа бөгөөд автобусны ойролцоох түц, дэлгүүр, зар мэдээ, сонин борлуулах цэг,Wellmart- ийн сүлжээ дэлгүүрүүдээр борлуулж байгаа юм байна. Урьдчилан цэнэглэсэн

5000, 10 мянган төгрөгийн үнэтэй картыг Скайтелийн гэрээт борлуулагч болон Зорчигч тээврийн нэгтгэлийн автобусны кондукторууд борлуулж байгаа аж.

Мөнгөтэй хайрцагнаас хулгай хийсэн кондукторын бичлэг цахим ертөнцөөр тарж, иргэдийн дургүйцлийг хүргэсэн билээ. Үүнийг арилгах үүднээс мөнгө хийдэг хайрцагны амыг багасгах, хаалт тавих ажлыг өнгөрсөн ням гарагаас хийж эхэлжээ.

Хэдийгээр энэ мэт асуудал гаргахгүйн тулд арга хэмжээ авч байгаа ч иргэд картаар үйлчлүүлэх нь чухал болохыг албаны хүмүүс онцолж байсан юм. “Улаанбаатар смарт карт” компанийнхан автобусны картыг цахим хэлбэрээр цэнэглэх үйл ажиллагааг нэвтрүүлж, өөр олон зүйлд ашиглах боломжтой болгохоор ажиллаж байгаа гэнэ. Тус шинэчлэлээр 81 чиглэлд 985 тээврийн хэрэгсэл үйлчилдэг байсныг 73 чиглэлд 996 тээврийн хэрэгсэл үйлчилдэг болгосон юм.

Мөн Энхтайвны өргөн чөлөөнд өмнө нь 19 чиглэлийн 350 автобус явдаг байсан бол 11 чиглэлийн 216 автобус явж байгаа. Ингэснээр баруун дөрвөн замаас зүүн дөрвөн зам хүртэлх давхцлыг 80 орчим хувиар бууруулсан байна. Энэ талаар Замын цагдаагийн газрын замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах хэлтсийн дарга, цагдаагийн хурандаа Ц.Ариунболд “Замын түгжрэлийг бууруулах үүднээс нийтийн тээврийн хэрэгслийг богино эргэлтэд оруулснаар замын ачаалал 20 орчим хувь буурсан. Бидний зүгээс нэгдүгээр эгнээнд нийтийн тээврийн автобус саад бэрхшээлгүй зорчих нөхцөлийг ханган ажиллаж байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор хэрэгтэй тэмдэг, тэмдэглэгээг хийж өгсөн.

Тухайлбал автобуснууд нэгнээсээ өрсөж зорчигчоо авахын тулд уралддаг, осол гэмтэл гаргадаг байдлыг арилгах үүднээс буудал бүрт хайлсан хашлага хийсэн. Энхтайвны өргөн чөлөөнд 26 байршилд 53 камер байрлуулсан. Үүний тусламжтайгаар нэгдүгээр эгнээр рүү орсон тээврийн хэрэгслийг торгох арга хэмжээ авна. Автобус ч мөн нэгдүгээр эгнээндээ явах ёстой. Нийтийн тээвэр гэсэн үүднээс хоёр, гуравдугаар эгнээгээр явуулах зохицуулалтыг хийхээр төлөвлөж байгаа” гэв. Үйлчилгээнд явж байгаа бүх автобусыг камержуулсан бөгөөд угсраа автобус нь хоёр заалтай, нэг заал нь дөрвөн камертай ажээ.

Автобусны карт цэнэглэхэд шимтгэлгүй боллоо