УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэж буй нэг асуудал нь "Төрийн болон албаны нууцийн тухай" хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлэг юм. 

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2016 оны хоёрдугаар сарын 12-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн уг хуулийн төслийн эхний хэлэлцүүлгийн өнгөрөгч долоо хоногт УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбарын хүсэлтээр хаалттай горимд шилжүүлэн хуралдсан билээ. 

Өнөөдөр хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийх болж, Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны санал дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн Н.Оюундарь танилцуулах байсан ч УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяр уг асуудлыг хаалттай горимоор хэлэлцэж байгааг УИХ-ын дарга М.Энхболдод санууллаа.

Ийнхүү "Төрийн болон албаны нууцийн тухай" хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хаалттай горимд хийж байна.  

Тус хуулийн төсөл нь нийт 7 бүлэгтэй бөгөөд дараах зарчмын шинжтэй шинэ зохицуулалтыг тусгасан байна. 

- Төрийн болон албаны нууцын тухай ойлголтыг тодорхой хуульчилж, холбогдох нэр томьёоны тодорхойлолт, нууцлах зарчмыг тусгаж, тус хуулиар төрийн болон албаны нууцыг хамгаалахтай холбоотой харилцааг зохицуулахаар заасан.

- Төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах байгууллага, албан тушаалтан, иргэний нийтлэг үүрэг, нууцад хамаарах мэдээллийн өмчлөл, эзэмшил, ашиглалтын талаар шинээр зохицуулалт оруулав.

- Төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах талаарх төрийн байгууллага, албан тушаалтны бүрэн эрхийг нарийвчлан тусгав.

- Төрийн нууцын тухай, Төрийн нууцын жагсаалт батлах тухай хуулиуд дахь төрийн нууцын хүрээ, жагсаалтыг нэгтгэн шинэчилсэн найруулгын төсөлд төрийн нууцад хамааруулах мэдээллийн жагсаалтыг тодорхой тусгав.

- Хуулийн төсөлд заасан төрийн нууцын жагсаалтын хүрээнд салбар, байгууллагын хэмжээнд хамаарах төрийн нууцын дэлгэрэнгүй жагсаалтыг Засгийн газар тогтоох, албаны нууцад хамаарах мэдээллийн жагсаалтыг эрхэлсэн сайд болон байгууллагын дарга баталж байхаар тусгав.

- Нууцлах хугацаа нь дуусгавар болсон, эсхүл нууцлах шаардлагагүй болсон мэдээ, баримт сэлтийг ил болгох ажиллагаа шат дамжлага ихтэй, ил болгох шийдвэрийг зөвхөн Улсын Их Хурал гаргадаг эрх зүйн зохицуулалтыг нягтлан үзэж, нууцлах хугацаа дуусахын өмнө үргэлжүүлэн нууцлах, эсхүл ил болгох асуудлыг байгууллага, албан тушаалтан тагнуулын байгууллагын саналыг авсны үндсэн дээр шийдвэрлэж байхаар заасан.

- Мэдээллийг нууцлах хугацааг сунгах, эс сунгах асуудлаар тухайн салбарын байгууллага санал гаргаагүй бол дахин мөн хугацаагаар сунгагдах зохицуулалтыг төсөлд нэмсэн.

- Мэдээллийг нууцлах хугацааг олон улсын нийтлэг жишигт нийцүүлэн нууцын зэрэглэлээс хамааран харилцан адилгүй байх, нууцлах дээд хугацаа 30 жил, шаардлагатай бол хугацааг үргэлжлүүлэн сунгах боломжтой байхаар зохицуулсан.

- Төрийн нууцын жагсаалт батлах тухай хуульд нийт 14 төрлийн мэдээллийг “байнга” нууцлахаар заасан байдаг бөгөөд үүнээс тагнуул, сөрөх тагнуул, гүйцэтгэх ажил явуулах эрх бүхий байгууллагын нууц гүйцэтгэх ажилтан, эдгээр байгууллагатай нууцаар хамтран ажиллаж байсан болон нууцаар хамтран ажиллаж байгаа хүн, Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн дагуу хамгаалалтад авсан хүний талаарх мэдээллийг “байнга” нууцлах зохицуулалтыг хэвээр үлдээж бусад мэдээллийг тодорхой хугацаанд нууцлахаар заав.

- Төрийн нууцтай танилцах албан тушаалтан, иргэнд тусгай шаардлага тавьж, тэдгээрийг судалж шалгахад онцгой ач холбогдол өгч анхаардаг гадаад орнуудын нийтлэг жишгийн дагуу албан тушаалтан, иргэнд төрийн нууцтай танилцах эрх олгох, шалгах, олгохоос татгалзах, түдгэлзүүлэх, хүчингүй болгох үндэслэлүүдийг тодорхой тусгасан.

- Төрийн болон албаны нууцтай танилцсан албан тушаалтан, иргэн, нууц хамгаалах ажилтны үүрэг, эрх зүйн баталгааг тодорхой заасан.

- Төрийн нууцыг хамгаалах өнөөгийн тогтолцоог шинэчилж, нууц тээгчийг бүтээх, ашиглах, хадгалах, шилжүүлэх, тээвэрлэх, бүртгэх, түүнчлэн төрийн нууцыг ашиглан ажил явуулах, төрийн болон албаны нууцыг хамгаалах техник, криптографийн асуудал, мэдээлэл хамгаалах хэрэгслийг шалгаж баталгаажуулахтай холбоотой харилцааг тус тус хуульд заасан тусгай журмаар нарийвчлан зохицуулж байхаар тусгасан.